Бөлімі: Әлемдік экономикалық дағдарыс Сабақ тақырыбы: Уолл-стриттің күйреу себептері мен салдары? Оқу мақсаттары: 8.4.1.3 тарихи оқиғаларды талдау үшін «бағалы қағаздар нарығы», «акция», «алыпсатарлық», «қор биржасы», «несие», «банкроттық», «инфляция» ұғымдарын пайдалану; 8.4.1.4 фактілерді, процестерді, оқиғаларды салыстыра отырып, индустриялық қоғам қайшылықтарының (өндіру мен тұтыну теңгерімі) шиеленісу себептерін анықтау
1929 жылы әлі де гүлденіп тұрған АҚШ экономикасы бұрын болып көрмеген дағдарыс алдында тұрды. 1929 жылы 24 қазанда таңертең американдық бизнестің өзегі Уолл – Стритте бұрын – соңды болмаған үрей басталды.
Уолл-стрит – үлкен банктер, қорлар биржасы және өнеркәсіптік монополиялардың басқармасы орналасқан Нью-Йорктегі көше.
Уолл-стриттің күйреу себептері мен салдары?
Қытай тілінде жазылған «дағдарыс» сөзі екі таңбадан тұрады: біреу «қауіп», екіншісі - «мүмкіндік».
Джон Фицджералд Кеннеди
Бір күннің ішінде акция бағаларының құлауының жалпы сомасы 10 млрд долларды құрады. Бес күннен кейін дағдарыс жалпымемлекеттік сипат алды.
Дағдарыс жылдарындағы негізгі экономикалық көрсеткіштердің өзгеруі:
Ол АҚШ-тың өнеркәсіп салаларын түгелдей қамтыды. Өнеркәсіп өнімдерін шығару 54% қысқарды. 1932 жылы болат өндіру мен автомобиль шығару 15-16% төмендеді. 285 темір қорыту пештерінің 1932 жылы 46-сы ғана жұмыс істеді.
Экономикалық дағдарыс еңбекші халықтың тұрмыс жағдайын төмендетті. Әлеуметтік қайшылық өсті. 1929-1932 жылдарда жұмыссыздардың саны 17 млн адамға жетгі. Жүмыссыздық 30-жылдардағы АҚШ-тың күнделікті өміріндегі қалыпты көрініске айналды. Жұмысшылардың жалақысьг 60% -ға қысқарды.
1 ТАПСЫРМА
1 ТАПСЫРМА ЖАУАБЫ:
Саяси сала
Экономика саласы
Әлеуметтік сала
Дескрипторлар:
саяси саладағы салдарын анықтайды;
экономикалық саладағы салдарын анықтайды;
әлеуметтік саладағы салдарын анықтайды;
Саяси сала
Экономика саласы
Әлеуметтік сала
Үкімет беделінің төмендеуі және олардың жиі ауысуы
Жаңа ішкі саяси курстарды іздеу.
Радикалды саяси партиялардың ықпалының өсуі
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың жаппай жабылуы
Банктердің күйреуі
Инфляция
Өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өнімдерінің бір бөлігін жою.
Жаппай жұмыссыздық
Халықтың өмір сүру деңгейінің күрт төмендеуі
Үкіметке қарсы көңіл-күйдің тарауы
2 ТАПСЫРМА ЖАУАБЫ
Терминдер мен анықтамаларды сәйкестендіру
№
Термин
жауап
Анықтамалары
1
«Ұлы дағдарыс»
А
экономикада өнеркәсіптік өндірістің басым болуы мақсатында дәстүрлі индустриалдық даму кезеңінен шапшаң әлеуметтік - экономикаға ауысу үдірісі
2
Просперити (ағыл. Prosperity - гүлдену)
В
1930 жылдардағы дүниежүзілік тарихтағы ірі экономикалық дағдарыстың бірі.
3
Индустриаландыру (лат. industria)
С
Бірінші Дүниежүзілік соғыстан кейін АҚШ-тың ерекше экономикалық өрлеуі.
3 ТАПСЫРМА
Терминдер мен анықтамаларды сәйкестендіру
№
Термин
жауап
Анықтамалары
1
«Ұлы дағдарыс»
А
1930 жылдардағы дүниежүзілік тарихтағы ірі экономикалық дағдарыстың бірі.
2
Просперити (ағыл. Prosperity - гүлдену)
В
экономикада өнеркәсіптік өндірістің басым болуы мақсатында дәстүрлі индустриалдық даму кезеңінен шапшаң әлеуметтік - экономикаға ауысу үдірісі
3
Индустриаландыру (лат. industria)
С
Бірінші Дүниежүзілік соғыстан кейін АҚШ-тың ерекше экономикалық өрлеуі.
3 ТАПСЫРМА ЖАУАБЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
Америка экономикасының ұзаққа созылған дағдарыстан шығуы Франклин Делано Рузвельттің қызметімен байланысты болды. 1932 жылы ол Демократиялық партияның үміткері ретінде сол кездегі президент, республикашыл Герберт Гуверді жеңді. Ақ үйдің жаңа әкімшілігі экономиканы мемлекеттік реттеу саясатын жүргізе бастады. Елді дағдарыстан шығару шаралары «жаңа бағыт» деп аталды.
