Сабақ Тақырыбы: Математика және жаратылыстану ЦӘК отырысында қаралды

Математика және жаратылыстану ЦӘК отырысында қаралды

ЦӘК төрайымы ________________ С.Б.Галиева

Хаттама № ___ « _» __ 2016ж.

пәнінің оқытушысы

Мухтарова А.С
Орал-2016ж.


Пәні: Физика

Өткізілетін оқу тобы: ІІ курс 22К тобы

Өткізілетін мерзімі: 18 қараша,2016ж
Сабақтың тақырыбы: Трансформаторлар.

Сабақтың мақсаты: а/ білімділік мақсаты: оқушыларға трансформатор ұғымын,

трансформатордың атқаратын қызметі, құрылысы, трансформация

коэффициенті, катушканың құрылысы туралы түсінік беру.

ә/ Оқушылардың трансформатор туралы түсініктерін қалыптастыру арқылы

логикалық ойлау қабілеттерін және есеп шығару икем дағдыларын

арттыру. Есте сақтау қабілетін, қабылдауын, зейінін тұрақтандыру.

б/ қарым – қатынас арқылы сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға, өз ойын

толық жеткізе алуға тәрбиелеу.

Тілдік оқыту. Ағылшын,қазақша

Тілдің мақсаты: транформатор ұғымын оқушыларға ағылшынша кейбір элементтерін жеткізу

• 
  Оқушылар, біз физиканың қандай тарауын қарастырып жатырмыз? (Айнымалы ток. Электр энергиясын өндіру, жеткізу және тұтыну)
  
• 
  Олай болса, алдыңғы өтілген материалдарды еске түсіру үшін «ДОМИНО» ойынын ойнайық.
  

1. 
   Айнымалы ток дегеніміз не? (Тізбекте орныққан еріксіз электромагниттік тербелістерді айнымалы ток деп атайды.)
   
2. 
   Төменгі кернеуге қанша вольтқа дейінгілер жатады? (1000 В.төмен)
   
3. 
   Жоғарғы кернеуге қандай вольттарды атаймыз? (1000 В. Жоғары)
   
4. 
   Электр тогын қайдан аламыз? (Ағын судан, желден, ЖЭС, АЭС)
   
5. 
   Электр энергиясын механикалық энергияға ненің көмегімен айналдырады? (Электр қозғалтқыштардың көмегімен)
   
6. 
   Ток генераторы дегеніміз не? Оның негізгі бөліктері мен атқаратын қызметі қандай? (Ток денераторы деп энергияның қандай да бір түрін электр энергиясына айналдыратын қондырғыны айтады. Кез келген индукциялық генератордың негізгі бөліктері мыналар:
   
   • 
     Индуктор – магнит өрісін тудыратын қондырғы.
     
   • 
     Якорь – ЭҚК индукцияланатын орама;
     
   • 
     Щеткалар мен сақиналар – айналып тұрған бөліктерден индукциялық токты шығарып алатын немесе электромагнитерге қоректенетін ток беретін қондырғылар;)
     

Көптеген жағдайда бiр ток көзiнен әртүрлi кернеуге арналған құралдарды қоректендiру қажет болады. Мысалы, теледидарды 220 В-тық ток көзiне қосқан кезде оның iшiндегi қыздыру шамдарына 6,3 В, транзисторларға 1-2 В, ал электронды-сәулелендiру түтiкшесiне 15000 В кернеу беру қажет. Кернеудi осылай қажетiмiзше көтерiп, немесе төмендету үшiн трансформаторлар деп аталатын құралдар пайдаланылады.

Қуаттың тұрақты дерлік мәнінде айнымалы ток кернеуінің ток күшімен қатар өзгеруін айнымалы токтың трансформациясы дейді.

Айнымалы токтың трансформациясын жүзеге асыратын құрал трансформатор деп аталады. Ол электромагниттік индукция құбылысына негізделген.

Бiрiншi реттi орам қоректендiрушi кернеу көзiне, ал екiншi реттi орам тұтынушыларға қосылған. Олардың сәйкес орамдарының саны n₁ және n₂-ге тең.

Орамдар санының бiр-бiрiне қатынасын

мұндағы Р₂=I₂U₂cosφ₂ – екiншi тiзбектен тұтынушылар пайдаланатын қуат, Р₁ =I₁U₁cosφ₁ – бiрiншi тiзбекке қоректену көзiнен берiлетiн қуат, ал Р_ор=I₁²r₁+I₂²r₂ – актив кедергiлерi r₁ және r₂ – ге тең орамдардағы қуат шығыны да, Р_өз– ферромагниттiк өзекшенiң магниттелуiмен байланысты қуат шығыны.

Трансформатордың пайдалы әсер коэффициентi (ПӘК)

Бүгiнгi күннiң технологиялары ПӘК-i 97-98% болатын трансформаторлар жасауға мүмкiндiк бередi.

а/ Бекіту сұрақтары:

1. 
   Трансформатор не үшін қажет?
   
2. 
   Трансформатор құрылысы?
   
3. 
   Трансформатордың шартты белгісі?
   
4. 
   Трансформация коэффициентінің формуласы?
   
5. 
   Төмендеткіш және жоғарылатқыш трансформатор дегеніміз не?
   

№ 976(Р)

№ 979(Р)

1. 
   П.Н.Яблочков пен И.Ф.Усагин туралы реферат жазу.
   
2. 
   Тақырыптың бақылау сұрақтарына жауап беру.