Сабақ тақырыбы: «Тұрақты электр тогы»

«Жамбыл атындағы орта мектебі» КММ

Физика және информатика пәнінің мұғалімі

Сабақ тақырыбы: «Тұрақты электр тогы» тарауын қорытындылау
Сабақ мақсаты:

1. 
   Оқушылардың тарау бойынша алған білімдерін кеңейтіп, біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыру.
   
2. 
   Өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын, білімдерін, ойлау қабілетін және электронды оқулықпен жұмыс жасау, есеп шығару қабілеттерін дамыту.
   
3. 
   Оқушылардың шапшаңдыққа, өзін – өзі бағалауға, уақытты тиімді пайдалана білуге тәрбиелеу.
   

1. Сыныпты екі топқа бөліп, сабақтың өту барысын оқушыларға таныстыру

1. 
   бөлім. « Кім көп біледі?» (электронды оқулықта берілген тарау бойынша берілген тесті орындау)
   

1. 
   Электр тогы
   
2. 
   Ток көздері, ток тізбегі
   
3. 
   Электр кернеуі
   
4. 
   Токтың жылулық әсері
   

2. 
   бөлім. «Кім шапшаң?» (сұрақтарға жауап беру)
   

1. 
   Ток күші дегеніміз не? (өткізгіштің көлденең 1 с ішінде қандай заряд өтетінін көрсететін физикалық шама)
   
2. 
   Токтың жұмысы дегеніміз не? (Токты тудыратын электр өрісінің жұмысы)
   
3. 
   Амперметрмен нені өлшейміз? ( Ток күшін)
   
4. 
   Вольтметрмен нені өлшейміз? (кернеуді өлшейді немесе өткізгіштің ұшындағы токтарды өлшеуге арналағн құрал)
   
5. 
   Электр кедергісі қандай шама? ( тізбек бойымен өтетін токқа өткізгіштің кедергі жасау қасиетін сипаттайтын шама)
   
6. 
   Электр кернеуі дегеніміз қандай шама? (тізбек бөлігінде заряд тасымалдауға жұмсалатын ток жұмысының мөлшерін көрсететін физикалық шама)
   
7. 
   Өткізгіштерді тізбектей жалғау дегеніміз не және тізбектей жалғағанда ток күштерінің, кернеудің және кедергілердің мәні қалай анықталады? ( I=I₁₌I₂=…=I_n, U=U₁+U₂….+U_n, R=R₁+R₂+….R_n)
   
8. 
   Өткізгіштерді параллель жалғау дегеніміз не және параллель жалғағанда ток күшінің, кернеудің мәні қалай анықталады? (I=I₁+I₂+….+I_n, U=U₁=U₂=…U_n, 1/R= 1/R₁₊1/R₂….+1/R_n)
   
9. 
   Тізбек бөлігіндегі кернуді есептеу формуласы (U=A/g)
   
10. 
    Тізбек бөлігіндегі ток күшін табу (I=U/R)
    
11. 
    Тізбек бөлігінің кедергісін есептеу формуласы (R=U/I)
    
12. 
    Тізбек бөлігінің ұштарындағы кернеуді есептеу формуласы ( U=I*R)
    
13. 
    Электр тогының қуатын есептеу формуласы ( P=A/t=I*U)
    
14. 
    Джоуль –Ленц заңының математикалық түрде өрнектелуі (Q=I²*R*t)
    

3. 
   бөлім. «Кім тапқыр?» ( сәйкестендіру тестін орындау)
   

4. 
   бөлім. « Кім ізденімпаз?» ( ғалымдар өмірбаяндарына шолу)
   

5. 
   бөлім «Кім жүйрік?» ( есептер жинағынан есеп шығару)
   

№511, 513, 520, 522

1. 
   Графикалық редакторда жұмыс істеуге үйрету
   
2. 
   Оқушылардың біліми іскерлік дағдыларын дамыту
   
3. 
   Paint графикалық редакторындағы әрекеттерді тиімді пайдалануға баулу
   

1. 
   Paint графикалық редакторын іске қосу әрекеттерінің тізбегі қалай?
   
2. 
   Paint редакторының терезесінің құрлымы қандай?
   
3. 
   Құралдар жиынына анықтама беру.
   

1. 
   «Білім биржасы» ойыны
   

Жауаптары «акциялармен» бағаланады

«Акционер» оқушы жауабының толықтығына қарай әр түрлі түстегі «акциялар» алады:

Толық емес жауап – қара түсті «акция»

Дұрыс бірақ кеңінен ашылмаған – қызыл түсті «акция»

Дұрыс әрі толық ашылған жауап – ақ түсті «акция»

Ойын тапсырмаса:

1. 
   Үзінді дегеніміз не?
   
2. 
   Өшіргіш құралын пайдалану әрекетін айт?
   
3. 
   Егер контур тұйықталмаса не болады?
   
4. 
   Көпбұрыш құралын пайдаланып алты бұрыш сал
   
5. 
   Көпбұрышпен компазиция құр
   

Білімділік: Оқушыларға Резерфорд тәжірибесін, атом ядросының құрылысын анықтайтын құбылыстардың физикалық және химиялық мағынасын, түсіндіру, химиялық элементтің негізгі қасиеттерімен таныстыру.

Дамытушылық: оқушылардың танымдық деңгейлерін кеңейту, ойлау қабілеттерін дамыту, элементтердің құрамын анықтай білуге дағдыландыру, ой-өрісін дамытуға, өз бетімен қорытынды жасауға үйрену.

Тәрбиелік: оқушыларды білімділікке, ізденімпаздыққа, белсенділікке, топпен жұмыс жасауға, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

І. Ұйымдастыру. (оқушыларды түгендеу, оқушы назарын сабаққа аудару)

II. Мағынаны тану «ББҮ» кестесі бойынша

Оқушылар бүгінгі жаңа сабағымызға байланысты “ББҮ” кестесін толтырамыз.

1) Атом деген не?

2) Құрамында не бар?

3) Фотоэффект дегеніміз не?

4) Электрон дегеніміз не?

5) Протон, нейтрон деген не?

6) Атомды кім ашты?

7) Электронның шығу жұмысы дегеніміз не?

8) Фотоэффект туралы Эйнштейн формуласы.

9) Радиактивтік дегеніміз не?

10) Рентген сәулелері дегеніміз не?

ІІ. Жаңа тақырыпты игерту.

Б) Осы сұрақтар бойынша білімдеріңді толықтыру үшін «Білгім келеді» бағанын толтырайық.

1) Резерфорд атомды қалай ашты?

2) Қандай тәжірибе арқылы ашты?

3) Атом құрылысының химиялық мағынасы?

4) Атом құрылысының физикалық мағынасы?

5) Нуклид дегеніміз не?

6) Нуклондар дегеніміз не?

7) Изотоптар дегеніміз не?

8) Массалық сан дегеніміз не?

1. 
   Резерфорд тәжірибесі туралы түсіндіру, электрондық оқулық.
   

Айтып кеткендей Резерфорд ашқан атом үлгісін Күн жүйесіне ұқсас атомның планетарлық моделі деп айтады. Модель бойынша атом оң зарядталған ядродан және оны айналып жүретін теріс зарядты электрондардан тұрады

Егер атомның көлемін футбол алаңының аумағына дейін үлкейтетін болсақ, атом ядросының көлемі футбол алаңында түсіп қалған шие дәніндей ғана болар еді.

Мұндағы Z – элементтің Менделеев Кестесіндегі реттік саны;

e – элементар заряд .

Бұл теңдіктен мынадай қорытынды шығаруға болады:

- әрбір электронның немесе протонның заряды бір элементар зарядқа (e = 1,6*10^-19 Кл) тең;

- кез-келген элемент атомының ядросындағы протондар саны сол элементтің менделеев кестесіндегі Z реттік санына тең.

   1. Элемент атомының массасы протон мен нейтрон массасының қосындысына тең.

   2. Ядродағы протон саны элементтің реттік нөміріне тең. 

                       А = Z + N; A – атомдық масса;  Z – протон;  N – нейтрон

2. 
   Кесте толтыру
   
3. 
   Атомның элементар бөлшектері: