Сабаққа дайындалу тапсырмалар Құрастырушы: бт кафедрасының доценты, б. ғ. к., Ж. А. Адамжанова

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Мектеп бағдарламасында биотехнология негіздері » пәні бойынша

5В070100 - Биотехнология мамандығының студенттеріне арналған

сабаққа дайындалу тапсырмалар


Құрастырушы:

БТ кафедрасының

доценты , б. ғ.к.,

Ж.А.Адамжанова

Павлодар
4. 2 Пән тақырыбының мазмұны

№ р/р	Дәріс тақырыптары мен нөмірі	Дәріс курсының мазмұны
1	2	3
1	Биология ғылыми оқу әдістеме пәне ретінде. Биология оқу әдістемесінің қысқаша қалыптасу мен даму тарихы.	Биология мектеп курсындағы биотехнологияның оқыту әдістемесінің мақсаты мен міндеті және оның ғылыми базасы. Биология оқыту әдістемесінің негізгі даму кезеңдері. Жаратылыстану бойынша алғашқы оқулықтары. Табиғи ғылымды оқытудың даму әдістемесі ғылыми табиғат зерттеуші ретінде.
2	Орта мектептегі биология пәнінің мазмұны. Биотехнология білімінің мақсаты мен міндеттері.	Биологиялық курстардың реттілігі білім алушының жас ерекшеліктеріне және пәннің мазмұнын қабылдау қабілеттеріне тәуелді және оқу материалдармен анықтау. Мектеп пәніндегі биологияда жалғасын тапқан курстар болады: ботаника, зоология, анатомия, физиология, адам гигиенасы, жалпы биология. Биология мектеп пәні үшін тәжірибелік ұсыныстар мен заңдар түсінігінің ғылыми материалдардың дәлдігін қатаң талдау қажет.
3	Биология мектеп курсындағы биотехнологияның оқыту әдістемесі. Оқыту әдістеме жүйесі.	Орта мектептегі биология оқытудың қабылдауы мен әдісі. Айрықшалық пен жағдайды ауызша, көрнекілік, тәжірибелік қолданудың әдістемесі. Дәрісті, баяндаманы, тсіндірмені, әңгімені тиімді жағдайда қолдану. Сабақ оқытудың дәстүрлі технологияның негізгі жұмыс формасы. Биология сабағының өзіндік ерекшелігі. Нақты тақырыптарды зерттеу барысындағы келешек және сабақ жоспары. Сабаққа материалдарды іріктеу.
4	Биология оқытудың тәсілдері. Биология мектеп курсындағы биотехнология жүйесінің оқыт тәсілдері.	Биологияны оқыту әдістерінің жүйесі туралы түсініктерді қалыптастыру, биология бойынша көрнекі құралдарды және олардың түрлері мен жіктемесін қарастыру, үйрену әдісінің оқулық кешенін қарастыру. Көрнекі құралдарды және оқытудың техникалық әдістерін пайдаланудың тәсілдері. Оқыту технологиясы және оның жіктемесі. Оқыту әдісі - оқытудың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес оқу тәртібінің тиімділігін жоғарылатуға қабілетті әртүрлі пәндер, құбылыстар, фактілер, үйретуші бағдарламалар.
5	Орта мектеп биологиядағы ұйымның оқыту формасы. Биология мектеп курсындағы биотехнология жүйесіндегі мінездемесі мен оқытуформасы.	Сабақ - оқытудың негізгі түрі, қазіргі сабақтарға талап. Құрылымдық элементтері: ұйымдастырушылық сәт, білімді тексеру, жаңа материалды меңгеру, біліміді шыңайту және бекіту, уйге тапсырма сабақтың қорытындысы. Сабақтың типі дидактикалық міндеттермен анықталады: кіріспе сабақ, жаңа материалды игеру, іскерлік және дағдыны қалыптастыру, бақылау-тексеруші, зертханалық, толықтырушы, аралас. Сабақтың түрлері: түсіндіруші-иллюстрациялық, мәселелік, ізденуші, кино-сабақ, дәріс, семинар, конференция, ойын сабағы.
6	Оқыту процесінде қатысушылардың жетістіктерін бақылау. Биология оқытудағы материалдық база.	Педагогикалық үрдістің соңғы кезеңіне білім алушының білімін бақылау жатады. Ол оқытудың мақсатына жетудің деңгейін белгілейді, Бақылаудың түрлері: ағымдағы, периодтық, қорытынды. Тексерудің әдістері: бақылау, ауызша бақылау, жазбаша тексеру, дидактикалық тест.
7	Биология мектеп курсындағы оқытудың биотехнологияның негізгі сұрақтары. Экологиялық, жануарлар, өсімдіктер, микроағзалар биотехнологиясы.	Биологиялық белсенді қосылыстарды (дәрумендер,гармондар, ферменттер), дәрілік препараттарды (антибиотиктер, екпелер,жоғары маманданған антителдер және т.б.) Микроорганизмдерді өсіру және эукариоттық клеткалардың көмегімен өңдеу, бағалы қосылыстарды (азықты қосылыстарды, мысалы, аминқышқылдары кармавой ақуыздар) өндіру. Микроорганизмдердің жаңа пайдалы штамдарын өсімдіктердің шоттарын, жануарлардың түрлерін және т.б. шығару.
8	Биотехнологиялық өндірістегі микроағзалар. Микроағзалар культивациялары (өсірілуі).	Микрорганизмдердің өндірістік штамдарының түзудің қазіргі әдістері және олардың бағалы қасиеттерін сақтау мәселесі. Биотехнологиялық процестер. Биоөндірісте қолданатын шикізат. Микроорганизмдерді өсіру. Егістік материалдарын дайындау. Беткейлік және тереңдікке егу. Микроағзаларды өсіру үшін қорек мәзірін құрастыру.
9	Өсімдік жасушасы – биотехнологияның нысаны. Өсідік жасушасының культивациясы (өсірілуі).	Жаңа типтегі жасушаны құрастыруға мүмкіндік беретін әдіс. Реттелетін жағдайдағы жасанды қорек ортасында жекеленген жасушалар мен ұлпаларды өсіру. Регенерация нәтижесінде, өсімдік жасушаларының жекеленген жасушалардан тұтас өсімдікті түзу қабілеті. Регенерация тәртібі. Жасушалық инженерияның дәстүрлі емес әдістердің селекциясындағы нысандармен жұмыс, яғни соматикалық гибридизация гаплоидия жасушалық селекция және т.б.
10	Жасушалық инженерия. Гендік инженерия. Трансгендік өсімдіктер.	Гендік инженерия гендердің құрылымын анықтау мен олардың синтезин және клондау. Тірі ағзаның жасушасынан алынған немесе жаңадан синтезделген гендерді тұқым қуалаушылық қасиеттерін өзгертуге бағыттау мақсатында жануарлар мен өсімдіктердің жасушаларына енгізумен айналысады. Бір организмнен өзінің пайда болу бойынша бөлек екінші организмге гендердің өтуі. ДНК-ның жаңа молекуласын түзуге бағытталуымен байланысты, ие жасушасында бекінуге қабілетті және қажетті метаболиттердің синтезіне бақылау жүргізу мен байланысты молекурлярлық генетиканың бөлімі.
11	Жануарлар жасушасы биотехнология негізінде. Трнасгендік жануарлар.	Микроорганизмдердің, гендік инженерия әдісімен алынған микробтық синтездің кейбір пайдаланудың қауіпсіздік мәселесі.
12	Биосфера сауықтыруы мен қорғаудағы биотехнологияның рөлі. Биотехнология космосы.	Қоршаған ортаның ластанумен күресудің биологиялық әдістерін (ағызынды суларды, топырақтың ластанудың биологиялық тазалау) пайдалану және өсімдіктерді зиянкестер мен аурылардан сақтау.

Әдебиеттер тізімідері

Негізгі

1. 
   Верзилин Н.М., Корсунская В.М. Общая методика преподавания биологии: Учеб. для студ. пед. ин-тов. 4-е изд. М., 1983.
   

2. Зверев И.Д., Мягкова А.Н. Общая методика преподавания. М., 1985.

   
   

3. Конюшко В.С., Павлюченко С.Е., Чубаро С.В. Методика обучения биологии. Мн., 2004.

   
   

4. Пономарев И.Н., Соломин В.П., Сидельникова Г.Д. Общая методика обучения биологии: учеб. пособие для студ. пед. вузов. М., 2003.

   
   

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

«Мектеп биологиясы курсында биотехнология сұрақтары» пәні бойынша

050701 Биотехнология мамандығының студенттеріне арналған
ОҚУ МАТЕРИАЛЫН ӨЗДІГІНЕН МЕҢГЕРУГЕ

АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА

Құрастырушы:

БТ кафедрасының

доценты , б. ғ.к.,

Ж.А.Адамжанова

Павлодар
4.4.2 Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тақырыптары

1. Биологияны оқыту әдістемесінің тарихы.

XVIII ғасыр Екатерина ІІ халықтық училеще (білімді адамдарға қажеттілік). Бұл жерде алғаш рет жаратылыстану оқытылды. Оқулықты Зуев құрастырды. 1786 жылы «Ресей империясының халықтық училищесі үшін шыққан жаратылыстануының жазылу тарихы» оқулығы тексіз (фамилия) жазылған. Зуев өзінің оқулығында жаратылыстану туралы реттілігін көрсетті: қазбалы патшалық, мағынасыз патшалық (ботаника), жануарлар патшалығы. Бұл жерде алғаш рет ғылым мен пән арасындағы айырмашылық көрсетілді. «Жаратылыстану пәні бойынша фигуралар» атласын шығарды. XIX ғасырда халық училищесі гимназияға айналды.

Мектеп тәжірибесіне яғни ауызша әдіске жатады. Дәрістік семинарлық жүйе дәріс барысында және семинарды орындауда қандай да бір материалды меңгеруді ұсынады. Бұл әдіс жоғары сынаптарда да тиімді. Тәжірибе, білімді тиімдету және жүйелендіру және нақты дүниетанымдылық қорытынды жасау сияқты тақырыптарды қарастыру аса жақсы нәтиже беретіндігін көрсетті. «Жалпы биология: адамның пайда болуы», «Биосфера және адам». Бұл жағдайда оқытушы дәріс оқиды, ал соңында семинар сұрақтарын береді, 1,2 сағаттық семинарға дайындалу. Жекелеген дәрістерде болуы мүмкін (семинарсыз).

Мектеп бағдарламасы бірқатар сұрақтарды шешуге мүмкіндік береді: 1. агротехникалық шаралар мен тәсілдерді орындау; тәжірибеде қалыптасқан дағдыларды қолдану; білім алушылар жоспар бойынша іскерлігін көрсете білуі қажет; оқушылар биология пәні бойынша алған білімдерін өсімдіктер мен жануарларға зерттей отырып шыңдайды.Ауылшаруашылық өсімдіктерді өңдеудің және оларды күту, нақтылы жүйеде олармен жұмыс істеуга дағдылануда маңызды агрономиялық тәсілдері туралы нақты көріністерді алады. Ұйымдастырушылық коллективке дағдылану еңбек мәдениеті эстетикалық сезім және өсімдіктермен көбейген табиғаттың жаңаруын дағдылауға тәрбиеленеді. Участкілерде сабақ өтеді.

Үй жұмысы- оқушының үйде оқытушының берген тапсырмасын үйде өздігінен орындау үшін оқушының ұйымдасу түрі. Үй жұмысы - оқушының ойын белсендіргенде және өздік жұмысқа оятқанда ғана өз мақсатына жетеді. Тапсырмалар сұрақ ретінде құрастырылуы керек, яғни оқушы тапсырмадағы сұрақтарға оқулықты пайдалана қажетті материалдарды тауып жауап құрастырылуы қажет. Оқушымен жұмыстың негізгісі – оқығанды түсіну. Қандай да бір парагрф немесе бөлімнен кейінгі берілген сұрақтар оқушыны белсендіреді. Оқытушы қосымша сұрақтар құрастырады ( салыстыу және қайталау үшін). Оқушы үй жағдайында оқулықты дұрыс пайдалана білуге үйретеді.

Оқыту әдістемесінің әр түрлі жіктемесі бар. Верзили бойынша: 1) ауызша 2) көрнекілікті. 3) тәжірибелік. Ауызша әдіс: әңгіме - эмоционалды, шынайы, жалғасымды; әңгіме - сұрақ-жауап әдісі.

Қандай да бір танымдық міндеттерді коллективпен шешуге бағытталған әрекет. Жекелеген топттық-жұмыстарының процесінде оқушы өздігімен жұмыс жасайды, ал оқытушы жетекші немесе кеңесші ретінде болады. Жұмыс төрт, бес адамдардан тұратын аздаған топтарда жүргізіледі.

Негізгі

1. 
   Верзилин Н.М., Корсунская В.М. Общая методика преподавания биологии: Учеб. для студ. пед. ин-тов. 4-е изд. М., 1983.
   

2. Зверев И.Д., Мягкова А.Н. Общая методика преподавания. М., 1985.

   
   

3. Конюшко В.С., Павлюченко С.Е., Чубаро С.В. Методика обучения биологии. Мн., 2004.

   
   

4. Пономарев И.Н., Соломин В.П., Сидельникова Г.Д. Общая методика обучения биологии: учеб. пособие для студ. пед. вузов. М., 2003.