САБАҚ:
Қалқанша без, оның гормондарының қызметі. Қалқанша бездің қызметі бұзылуының аурулары. Қазақстан Республикасында қалқанша без ауруларының алдын алу шаралары.
|
МЕКТЕП:
«Ханарық жалпы орта білім беретін мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі
|
Күні: 06.10.2016 жыл
|
Мұғалімнің есімі: Каратаев Адхам
|
СЫНЫП: 8
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспаған саны:
|
Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)
|
Қалқанша бездің құрылысы мен қызметі жайлы айта алу Қалқанша безі функциональдық қызметі бұзылуы нәтижесінде пайда болатын ауруларды және оның алдын алу шаралары туралы түсіну, алған білімдерін өмір мен ұштастыра алуына көмектесу.
|
Сабақтың мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
|
Қалқанша безінің ағзада орналасу жерін және гормондарының аттарын біледі
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
Қалқанша безінің қызметі бұзылуынан болатын ауруларыды ажырата алады
|
Кейбір оқушылар:
|
Тироксин қандай гормон, қайдан бөлінеді, қандай қызмет атқаратынын біледі. Қалқанша безін талдап айта алады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар
|
Тироксин эндемиялық зоб, микседема, кретинизм, Базедов, йод, калий йодид, натрий йодид, антиструмин сөздеріне түсіндірме бере алады
|
Негізгі сөздер мен тіркестер:
|
Тироксин эндемиялық зоб, микседема, кретинизм, Базедов, йод, калий йодид, натрий йодид, антиструмин
|
Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:
|
Талқылауға арналған тармақтар:
|
Қалқанша безінің қызметі бұзылуынан болатын аурулар және Қазақстан Республикасында қалқанша без ауруларының алдын алу шаралары бойынша өткезілетін іс - шараларді білу
|
Сіз неліктен . . . екенін айта аласызба?
|
Не себепті Базедов ауруы деп аталады?
Тироксин қандай гормон?
Қалқанша безінің қызметі бұзылуынан болатын аурулар себебін түсіндіріңдер?
Эндемиялық зоб қандай ауру, емдеуге болама?
Антиструмин қандай дәрі?
|
Жазылым бойынша ұсыныстар:
|
Қалқанша без (лат. glandula - без, гр. thyreos —қалқан)
Тироксин
Йод
Микседема (грекше «myxa» - шырыш және «oidema» - ісіну)
Эндемиялык зоб
Бадырақ көз немесе Базедов ауруы. Бұл ауруды неміс дөрігері
К. А. Базедов сипаттаған.
Кретинизм (фр. «сrtinismе» - жарымес)
|
Алдыңғы оқу
|
Не себепті эндокрин аппарат деп аталады?
Гормон деп неге айтамыз?
Ұйқы безі мен жыныс бездерін аралас бездерге жатқызу себебін түсіндіріңдер?
Акромегалия қандай ауру, емдеуге болама?
Меланин не?
Әдетте спортпен шұғылданатындардың көбінің бойы ұзын болады, олардың гипофиз гормонына қатысы барма? Толық түсінік беріңдер.
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы (3 мин)
(Кіріспе)
|
Оқушылар үлкен топта шаттық шеңберін құрады "Жүректен - жүрекке" әдісі арқылы жылы лебіздерін білдіру арқылы сабағымды бастаймын. Оқушылар допты бір - біріне өткізу арқылы жылы лебіздерін, тілектерін айтады. Оқушыларды топқа біріктіру. Оқушыларға төрт түрлі түстегі жапырақ қималары таратылады, осы қағаздар арқылы оқушылар топқа бірігеді.
Мақсат: Оқушылардың ой - пікірін бір жерге шоғырландырып, бір - біріне деген достық қарым - қатынастарын жақсарту.
|
Интербелсенді тақта, доп, төрт түсті жапырақ қималары
|
Ортасы
Тұсаукесер (5 мин)
(5 мин)
|
1. «Пантомима» Интербелсенді тақтада төмендегі сөздер тұрады: гормон, гипофиз, аралас бездер, акромегалия, тимус, гипоталамус, алыптылық, ұйқы безі, қалқанша безі, ергежейлік, соматотропин, бүйрек үсті бездері. Бір оқушы интербелсенді тақтаға теріс орырады басқа топ мүшелері сол сөзді мимикамен, дене қимылдары мен отырған оқушыға жеткізу керек.
Мақсат: Үй тапсырмасын сұрау, еркін ойлауға мүмкіндік жасау, өздігінен ізденуге ықпал ету.
2. «Жарнама» тапсырмасы
Жарнамаларды тиісті түстермен бояп, бездерді топтарға бөл: ішкі секреция бездерін- қызыл түспен; аралас секреция бездерін-көк түспен; сыртқы секреция бездерін жасыл түспен; Гормондарды және ауру аттарын - сары түспен боя.
«Миға шабуыл» стратегиясы
Интербелсенді тақтада қалқанша бездің суреті көрсетіледі, оқушылар осы суреттің не екенін анықтауы қажет.
Мақсат: Осы тапсырма арқылы тақырыпты ашу. Оқушылар тақырыпты өз бетінше ойлауы
|
Интербелсенді тақта
«POWER POINT» слайд
|
Негізгі бөлім
(13 мин)
Мәтінді оқуға, талдауға (5 мин)
Қорғауға (8 мин)
(8 мин)
(5 мин)
|
Мәтінмен жұмыс.
Жекелей оқу, жұппен талдау және топпен кластер құру. Мұнда оқушылар плакатқа «қалқанша безін» ұғынуда болатын ой үрдісін көрнекті етіп, материалды графикалық ұйымдастыру керек. Топтар дайын болғанда өздерінің қорғаған тақырыптарын ортаға шығып өз ойларын қорғайды
Мақсат: Жаңа тақырыптың мазмұнын оқушының түсінуіне жағдай жасау. Оқушылар бірлесіп жұмыс жасауға, қарым-қатынас шеберлігін ұтымды пайдалана білуге дағдыландыду. Оқулықтан басқа ақпараттар көзін ашу.
1 - тапсырма.
Сергіту сәті: Биологиялық эстафета
Деңгейлік тапсырмалар: 4 топқа 4 түрлі тапсырма.
1 – топ жазбаша.
Биологик диктанат
1. Қалқанша бездің массасы ..... грамм.
2. ..... құрамына иод кіреді.
3. Адам тәулігіне - ..... миллиграмм иод алуы керек.
4. Оқушылар мен балабақша балалары ..... ішуі керек.
2 – топ. Ауызша:
1) қалқанша безі қай бездер қатарына кіреді? А) ішкі секреция, В) сыртқы секреция С) аралас бездер.
2. Ересек адамда қалқанша бездің гормондары жеткіліксіз бөлінсе қандай ауру пайда болады? А) СПИД; В) кретинизм; С) акормегалия; Д) микседема. 3. Кретинизм ауруы жас шамасы қандай адамдарда болады? А) шалдарда; В) балаларда; С) ересектерде.
4. Төмендегі аурулардың қайсысында көзі бадырайып тұрады? А) микседема; В) базедов ауруы; С) кртеинизм;
3 – топ. Экспресс – тест
Қалқанша без бөлетін негізгі гормон? (тироксин)
Тироксин құрамына қандай химиялық элемент кіреді? (иод)
Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда пайда болатын ауру? (кретинизм)
Көз қарасы бейжай болсада көзі бадырайып тұрады. Бұл ауру (Базедов ауруы)
4 – топ. Сәйкестік сынақ.
№
|
Сұрақтары
|
Жауаптары
|
1
|
Иодтың жетіспеуінен сол бездің жұмысы бұзылады
|
Кретинизм
|
2
|
Егер тамақта йод жетіспесе қандай ауру пайда болады
|
Қалқанша безі
|
3
|
Дене бітімі мен үлкен ми сыңарлары қыртысының қызметі бұзылады
|
Эндемиялық зоб
|
4
|
Қалқанша без қызметі шамадан тыс жоғарыласа, өте ашуланшақ, қатты терлегіш
|
Базедов ауруы
|
2 - тапсырма.
Диагноз қоя білесіз бе?
(әр топ тақтадағы суреттерге қарап диагноз қояды)
Мақсат: Оқушылардың жаңа тақырып бойынша алған білімдерін тексеру.
|
Оқулық, флипчарт, фламастер,
клей,
Интербелсенді тақта
Биологик диктант, экспресс - тест, сәйкестік сынақ қағаздары
Интербелсенді тақта
|
Аяқталуы
Қорытынды (6 мин)
|
Ой қорытынды. Бүгінгі сабаққа сараптама
Бүгінгі сабақта қандай жаңа заттарды үйрендіңдер?
Қай жерінде қандай қиындықтарға тап болдыңдар?
Сіз қиындықтарды қалай жеңе білдіңдер?
Оқушылар өз пікірлерін айтып,сабақ қорытындыланды.
Өзін-өзі және достарын бағалау парағы
Оқушының аты-жөні_______________________
№
|
Оқушының аты-жөні
|
Сыныптасыңды бағалау
|
Мұғалімнің бағалауы
|
1
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
Үй тапсырмасы:
§ 10 34 - 36 бет
Қалқанша безі ауруларына хабарлама дайындап келу
|
Интербелсенді тақта, стикер, тілек ағашы.
Оқулық,
интернет
|
Қосымша ақпараттар
|
Саралау - Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?
|
Пәнаралық байланыс. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері. АКТ - мен байланыс. Құндылықтардағы байланыс
|
Жұптық, топтық жұмыс, "Жүректен - жүрекке", «Ыстық орындық», «Жарнама» тапсырмасы, «Миға шабуыл» стратегиясы, Мәтінмен жұмыс ЖИКСО, Биологиялық эстафета, Экспресс – тест, Биологик диктанат, Сәйкестік сынақ, Диагноз қоя білесіз бе?
|
Өзін-өзі және достарын бағалау;
Мұғалімнің бағалауы;
Топ басшысының бағалауы;
|
Химия, медицина, қазақ тілі
сенім ұстаным
|
Рефлексия
Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар нені білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?
|
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңызды тақырыбына сәкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
|
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болады (оқытуды да, оқуды да ескертіңіз)?
1:
2.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескертіңіз)?
1:
2.
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
