Диагностиканың үшінші мәні – балалар ұжымы оқушы тұлғасын дамытудың аса маңызды жағдайларының бірі ретінде

Мектептерде сабақтан тыс қызмет дәстүрлі түрде ең алдымен ұжымда ұйымдастырылады: үйірме сыныбында, спорт секциясында, балалардың қоғамдық бірлестігінде және т.б. Қазіргі заманғы бала тұлға ретінде бірнеше түрлі – қызмет сипаты бойынша, оларға балалардың ену тәсілі бойынша, осы ұжымдарда олардың іске асыратын рөлдерінің сипаттамасы бойынша және оларда балалардың болу ұзақтығы бойынша әртүрлі ұжымдарда дамиды. Ұжымның оқушыға әсері көп аспектілі: өздерінің бір қасиеттері есебінен ол тұлғаны бір сарынға түсіру, оны орташалау үрдісін тудыруы мүмкін, ал екінші қасиеттер есебінен ол оқушының бірегейлігін, оның шығармашылық әлеуетін дамытуы мүмкін.

Сол себепті балалар ұжымының даму деңгейін зерттеу маңызды (А.Н. Лутошкиннің «Біздің ұжымымыз қандай?» диагностикалық әдістемесі). Мектеп оқушыларының өзара қызмет сипатын диагностикалау үшін социометрия әдістемесін қолданған тиімді.