Пәннің аты
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім
|
Сабақтың атауы
|
Н.Айтов Алтын сөз
|
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Сабақтың жабыдығы
Түрі
|
1. Білімділік: Тақырыпты өмірмен байланыстыра отырып, мазмұнын ашу, мағынасын түсіндіру. Мәнерлеп қатесіз оқуға бейімдеу.
2. Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу тілін дамыту. Сөздік қорын молайту. Ойлау, көру, сезіну, қабылдау қабілеттерін дамыту.
3. Халқымыздың ізгі ниетті ақ бата, игі тілектерімен таныстыру. Мағынасын түсіндіру, құрметтеуге баулу.
Көрнекілігі: Несіпбек Айтовтың портреті, игі тілек сөздердің, мақал - мәтелдердің жазбасы, салт-дәстүрлерге байланысты суреттер.
Сабақтың типі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Әдіс - тәсілі: Ой қозғау стратегиясы, ойын, іздендіру, ой тудыру, әңгіме.
Пәнаралық байланыс: Тіл дамыту, көркем әдебиет, өмірмен байланысты.
|
Психологиялық ахуал
|
Күн көзіндей күлімдеп,
Көңілді болып жүрейік.
Казіргі болар сабаққа
Жүректен ақ жол тілейік!
|
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
|
Қызығушылықты ояту
|
Тақтаға алдын – ала ілініп қойған мақалды 1 оқушыға оқытамын. «Жаңбырмен жер көгереді, батамен ер көгереді». Осы мақалдың мағынасын кім түсіндіреді?
Мағынасын өз сөздерімен түсіндіреді.
|
Мағынаны тану
|
Балалар, бұл мақал жаңа тақырыбымызбен байланысты. Бүгінгі сабақта Несіпбек Айтовтың «Алтын сөз» атты өлеңін өтеміз. Бұндағы мақсатымыз: Батаның қай уақытта айтылатынын, не үшін айтылатынын білу және оның түрлерімен танысу.
Несіпбек Айтов 1950 жылы туған, белгілі жазушы.
ә) Негізгі бөлім.
Түгелдей кітабымыздың 259 бетін ашайық. Мұқият тыңдаймыз.
Мәнерлеп оқу.
Іштей оқыту.
Оқушыларға мәнерлеп оқыту. (2-3 оқушыға)
Тізбектей оқыту, шумақ бойынша.
Өлеңдегі батаның мағынасын кім түсіндіреді?
Өлеңдегі «ата» сөзіне қатысты тіркесті кім айтады?
Орнымыздан тұрамыз,
Алақанды ұрамыз.
Бір отырып, бір тұрып
Біз демалып аламыз.
в) Қосымша материалмен жұмыс. (Ағайын-туыс арасында жиі айтылатын ізгі ниетті ақ бата, игі тілектер)
Бағың жансын.
Өмір жасын ұзақ болсын.
Құтты болсын.
Сапарың оң болсын.
Босағаң берік, шаңырағың биік болсын.
Мың жаса.
Құдай сәтін салсын.
Бауы берік болсын.
Дастарханыңа береке берсін.
Әр тілектің қай кезде айтылатынын түсіндіреді.
|
Ой толғаныс
|
Топтастыру:
Дәптермен жұмыс: үш топқа тапсырма беру:
1) Бата түрлері туралы білетіндерін жазу.
І топ Жол батасы
Жол батасы – ұзақ жол, киын сапарға аттанарда үй иесі құдайы тамақ беріп, аузы дуалы ақсақалдан бата алады т.б.
ІІ топ Ас батасы
Ас батасы – ас келгенде және асты қайыру кезінде жасалады. Ас, дәмге ризашылығын білдіріп, рахметін айтады.
ІІІ топ Наурыз батасы
Наурыз батасы – ұлыстың ұлы күнінде «наурыз көжеге» шақырғандарға, «Наурызнама» тойын өткізіп халықты риза қылған адамдарға, өнер көрсеткен өнерпаздар мен ақындарға ақсақалдар мен әжелер, ел ағалары, билер қол жайып бата береді.
2) Батаны жалғастыру:
Автордың орындығы:
І топ Жол батасы: Жорыққанда жолдарын болсын,
ІІ топ Ас батасы: Дастарханыңа береке берсін,
Бастарыңа береке берсін,……………….
ІІІ топ Наурыз батасы: Ұлыс оң болсын,
Ақ ол болсын,……………………
Бес жолды өлең құрастыру:
Зат есім: бата
Сын есім: ________, _________
Етістік: ________, __________, _________
Сөз тіркесі: ______, __________, __________, ________
Мәндес сөз:___________
«Жалғасын тап» ойыны:
Берілген мақал мәтелдердің жалғасын табу, мағынасын түсіндіру.
1. Жаңбырмен жер көгерер,
(Батамен ел көгерер.)
2. Ұлы кісіден бата алсаң,
(Сонда олжалы жол болар.)
3) Ақ тілек аянды болсын,
(Ақ бата баянды болсын.)
4) Ақыл көпке жеткізер,
(Өнер көкке жеткізер)
5) Ата өнері – (балаға мұра.)
6) Асыл тастан шығады,
Өнер жастан шығады.
7) Көп жасаған қария –
Ақылы теңіз – дария.
8) Ақылдының сөзі қысқа…
( көпке болар нұсқа).
9) Шешен сөз бастар,…
( батыр қол бастар).
Кубизм:
Қыдыр атаның қонаққа келуі, сиқырлы текше арқылы оқушылардың білімдерін тексереді.
Бата дегеніміз не?
Батаны кімдер береді?
Батаны қай кезде береді?
Батаның қандай түрлері бар?
Батаны не үшін береді?
Батаның қандай пайдасы бар?
Жақсы білім көрсеткендері үшін бата береді.
Бата беру:
Әлемнің бетін жарық ет,
Ұл – қызды түгел білімді ет,
Келесі оқу жылына
Аман – есен түгел жет!
«4» пен «5»-болсын алар бағамыз,
Білімнен бақыт табамыз!
Өнер білім көп тоқып,
Өсе берсін санамыз!
Әумин! Қыдыр атаны шығарып салу.
|
Үйге тапсырма
|
Бата жаттау
|
Күнделіктеріне жазып беремін
|
Бағалау
|
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
|
Бағалау парақшасын толтырады.
|
Кері байланыс
|
|
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
|
Пәннің аты
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім
|
Сабақтың атауы
|
І Жансүгіров Көкшетау
|
Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Сабақтың жабыдығы
Түрі
|
1. Білімділік. Қазақтың көрнекті ақыны, жазушы Ілияс Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығы туралы тереңірек таныстыру. Өлеңді түсініп оқуға үйрете отырып туған ел табиғаты, әсемділігімен таныстыру өлеңнің идеясын, мазмұнын түсіндіру.
2. Дамытушылық: Дүниетанымдық көзқарасын, ой - өрісін, шығармашылық қабілеттерін дамыту. Сөздік қорын молайту.
3. Тәрбиелік: Отанды, туған жерді, туған елді сүюге, қадірлеп - қастерлеп қарауға баулу, Ұлттық мақтанышына қорғауға баулу, ұлттық мақтаныштарымызды білуге, мақтан тұтуға тәрбиелеу.
Сабақ көрнекілігі: Слайдтар, І. Жансүгіров портреті, шығармалары, қима қағаздар.
Сабақ түрі: Саяхат сабақ.
Әдісі: Сұрақ - жауап.
|
Психологиялық ахуал
|
Ана тілі - күшім менің, қуатым,
Жырым сендік жүрегімнен туатын
Тауысарма ырысыңды, қорыңды
Тізелесіп қатар жазса мың ақын! (Тілді құрметтеуге тәрбиелеу)
|
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
|
Қызығушылықты ояту
|
Алтайдан Атырауға дейін көсіліп жатқан қазақ даласына тән қай қасиет, қай сипат тың бәрін осы жерден табасың, Құдіреттің өзі аспан асты әлемнің барлық сыр, барлық қасиетін қаз қалпында бейнелейтін арнайы көрме залын әкеп әдейі орнатқандай.(Қосымша теориялық білім)
Ақын болсын, жазушы болсын өз туған жерін, өз Отанын жанындай сүйеді. Оны өз шығармаларында жырлаған. Осындай ақындарымыздың бірі – Ілияс Жансүгіров. Ол көз і тірісінде ақындықтың Құлагері атанған. Ал енді осы ақын туралы не білеміз ортаға салайық
Суретте кімдерді көріп тұрмыз? (І. Жансүгіров, С. Сейфуллин, Б. Майлин )
Автор туралы түсінік.
Топтастыру
1894 - 1938
Бұлт»,
«Тілек», «Жел»,
«Қыс», «Жаз», «Арман»,«Қырман»
«Күй»,«Дала»
Ақын, жазушы
«Күйші», «Құлагер»
Біз бүгінгі сабағымызда Ілияс Жансүгіровтың «Құлагер»
- Поэма дегеніміз не?
- Өлең дегеніміз не?
Көкшетау «талай рет ат тағасының дүбіріне куә болған жер» - Бурабай шатқалында орналасқан. Біз бүгінгі сабағымызда осы өлкеге саяхатқа шығатын боламыз. Мен сендерге Көкшетаудың тамаша табиғатымен таныстыратын гид боламын, сендер саяхатшы боласыңдар. Сабақта Көкшетау туралы білетіндеріңізді қосып, маған көмекші боласыңдар. (Ой - қиялын дамыту)
Бурабай шатқалы ерекше көз тартып тұратын күшке ие. Мұнда бәрі ойыншық тәрізді, таулар – аласа, көлдері - шағын, ормандары аса қалың емес. Бірақ мұның өзі сондай көрікті, қайталанбас сұлу әрі құпиялы. Жұмбақ Көкшетау өзінің аңғарларына иыққа сөмкені асынып алып жаяу шыға алғандарға ғана құпияларын ашады. (Пейзаж ұғымы арқылы бейнелеу өнері сабағымен байланыстыру)
Бурабайдың ең үлкен құпиясы – оның құбылмалылығында, желдің бағыты үнемі ауысып, көкте ақша бұлттар жөңкиді, күн нұры жастарға ерекше төгіледі, айна көлде күн сәулесімен құлпыра шағылысады
Бурабай - кездейсоқ емес сәйкестіктер өлкесі. Оның атауы да тылсым мистикаға негізделген. Орыс қоныстанушылары шатқалды Боровое деп, ал өз станицасын қарағай орманының құрметіне Боровская деп атаған. Ал байырғы қазақтар бұл жерді Бурабай деп атады,»бура» - түйе сөзінен шыққан.
(Сөздік жұмыс)
«Ораманды жол» тапсырмасы. Өлеңді оқып танысу.
Олай болса бәріміз мұқият тыңдап, өлең мазмұнымен танысайық.
«Жұмбақтас» тапсырмасы. Сөздік жұмысы. (Тіл байлығын дамыту)
Маужыраған – тып - тыныш, тылсым,
Малта тас – теңіз толқыны, су ағынымен мұжылып, жұмырланып қалған майда тас.
Маржан – ашық қызыл, қызғылт не ақ түсті тас.
Ақық – әшекей үшін пайдаланылатын, түсі ақшыл бағалы тас.
Меруерт – әсемдік, сәндік үшін қолданылатын қымбат бағалы асыл тас.
Жомарт – қолы ашық, береген, мырза.
Масаты – жұмсақ түкті жібек мата, барқыт.
Момақан – момын, жуас.
Жақпар – қатпар - қатпар.
«Оқжетпес жартасы» тапсырмасы. Өлеңді талдау.
(Шумақ, тармақ, бунақ, буын, ұйқасты табу, Мәтінді талдау
- қара өлең ұйқасын табу.
Сергіту сәті:«Көкшетау» өлеңін тыңдату
«Үш Әпке жартасы» тапсырмасы.
Өлеңді тізбектеп оқу, өлеңді қара сөзге айналдыру
Туристтердің қажылық орны «Абылай хан даңғылы» тапсырмасы.
|
Мағынаны тану
|
Ой толғаныс
|
Қоржын арқылы жаңа сабақты қорытындылау
1. Өлең жазған ақын туралы не білесіңдер?
2. Өлеңде не туралы айтылған?
3. Ақын суреттеп отырған таудың аты қандай?/Көкшетау/
4. Ол тау Қазақстанның қай жерінде?
5. Осы өлең бойынша қандай сурет салар едің?
6. Қазақстан Республиканың басқа тауларын атап бер./Алатау,
7. Өлеңдегі теңеулерді оқып бер
8. Ілияс Жансүгіровтың «Көкшетау»өлеңі саған ұнады ма?
Ұнаса немен ұнағанын айтып бер.
Балалар бүгін біз сабақта не істедік?
|
Үйге тапсырма
|
Өлеңді мәнерлеп оқу
|
Күнделіктеріне жазып беремін
|
Бағалау
|
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
|
Бағалау парақшасын толтырады.
|
Кері байланыс
|
|
Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады
|
Достарыңызбен бөлісу: |
