Сабақтың мақсат-міндеттері: Оқытушылық

Жаңақорған ауданы

Сүттіқұдық ауылы

№52 Б Аралбаев атындағы орта мектебінің

тарих пәні мұғалімі: Әбішева Мөлдір


Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық –Қазақ жеріндегі ерте ортағасырлық мемелкет – түрік қағанатының құрылуын, халқының этникалық құрамы мен шаруашылығын түсіндіре отырып, мәдениетінің негізінде түркі өркениетінің қалыптасуын көрсету.

Тәрбиелік –Оқушыларды түріктердің тәуелсіздік жолындағы күресімен таныстара отырып, өздігінен талдап, қорытынды жасауға дағдыландыру.

Дамытушылық – Түркілер дәуірі кезеңінен тарихи мәлімет бере отырып, оқушылардың отансүйгіштік, адамгершілік қасиетерін қалыптастыру.

Сабақ түрі: дәстүрлі.

Оқытудың әдісі: баяндау (әңгіме, диалог).

Көрнекілік: Түрік қағанатының картасы, кестелер, суреттер.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – бүгінгі сабақта қатысатын оқушылардың санын тексеру, оқушылардың сабаққа назарын аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Өткен жылдың материалын қайталау.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгендеп, сыныптың тазалығына көңіл бөлу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

Тест.

1. Батыс Түрік қағанатына енген тайпалар:

а. Аландар, сарматтар, хазарлар в. Массагеттер, исседондар, каспилер

с. Оғыздар, қыпшақтар, селжұқтар д. «Он тайпа», дулу, нушуби е. Ғұндар, сақтар, қалмақтар

2. Батыс Түрік қағандарының жазғы орталығы:

а. Алмалық в. Янгикент с. Атлах д. Мыңбұлақ е. Фараб

3. Батыс Түрік қағанатында тархандардың атқарған рөлі:

а. Тайпа салықтарын жинаған в. Ұсақ қауымдастық с. Жоғары жер иеленушілері болған

д. Сот қызметтерін атқарған е. Әскербасшылары болған

4. Түрік қағанатының Батыс және Шығыс қағанаттарына бөлінген мерзімі:

а. 680 ж. в. 803 ж. с. 945 ж. д. 703 ж. е. 603 ж.

5. Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарушылар:

а. Беклербектер в. Басқақтар с. Уәзірлер д. Бұйрықтар мен тархандар е. Селифтер

6. Батыс Түрік қағанатының астанасы:

а. Баласағұн в. Тараз с. Суяб д. Битянь е. Фараб

Деңгейлік тапсырмалар.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Кім жылдам ойыны

Миға шабуыл:

1. Түрік қағанатында дипломатиялық миссиямен болған Византия елшісі.

1. Түркі қағанатының тарихи мерзімі-

2. Ерте орта ғасырларда ірге тіккен алғашқы феодалдық мем/дің бірі:

3. Бумын Түрік қағанатының билеушісі болды: ... жеңген соң

4. «Теле» сөзінің мағынасы:

5. Түріктер ш/ғы:

6. «Түрік» этнонимі бірінші рет деректерде қашан кездесті:

7. Түрік қағанаты: ... жылы құрылды.

8. Түрік қағанатының негізін қалаған:

9. Ерте орта ғасырлардағы алғашқы феодалдық мем/дің бірі:

10. Телелердің құрамына кіретін тайпалар:

11. Түрік қағанатының басым көпшілігі-

12. Түрік қағанатының құрамына ...-дан аса ... тайпасы енді.

13. Бумын қаған Қытаймен байланысты нығайтуда:

14. Жужан қағаны Анағұйды женген соң Бумын қандай атақ иеленді?

15. 552-554 жылдары Қара-Ескенің інісі Мұқан кезінде:

16. Бумын қағанның інісі, 10 түмен қол бастаған:

17. 555 ж. түріктер-

18. VІ ғ. 70-ж. Түрік қағанаты ... дейін үстемдік етті.

19. 568 ж. Түрік қағанатының Константинопольге (Византияға) барған елшілігін кім басқарды?

20. 568 ж. Түрік қағанатының көпес Маниах бастаған елшілігі Константинопольге барып, ... келісімін жасады ж/е ... қарсы әскери келісімге қол қойды.

21. Түріктер жерлеу рәсімінен ең алғашқы кезеңдерде -

22. Қағанаттың өз ішінде соғыстар басталды:

23. Бумын елді қай кезеңде басқарды:

24. Түрік қағанаты мен Византия арасында келісім болған жыл:

25. Түріктерде әулие әйел ана -

26. 603 ж. түріктер Батыс ж/е Шығыс Түрік қағанаты болып ...

І. Тарихи уақыт.

ІІ. Тарихи карта.

ІІІ. Тарихи тұлға.

ІV. Тарихи ұғым.

V. Тарихи дерек.

Сабақты бекіту:

1. Қытай жылнамаларында ... «түрік» этнонимі белгілі болды:

а. 546 ж. в. 544 ж. с. 542 ж. д. 540 ж. е. 539ж.

2. Түрік мемлекеті пайда болуы:

а. 552 ж. в. 562 ж. с. 522 ж. д. 532 ж. е. 572 ж.

3. Түрік қағанаты халқының негізгі шаруашылығы:

а. мал шаруашылығы в. металлургия с. жер өңдеу д. аңшылық е. балық аулау

4. Түріктердің негізгі баспанасы:

а. үңгірлер в. қуыстар с. киіз үй д. күркелер е. арбалар

5. Түрік басшысының лауазымы:

а. елхан в. қаған с. елтебер д. гүрхан е. патша

6. Түрік қағанатының негізін құрушы:

а. Мұқан в. Жегүй с. Бумын д. Істемі е. Үшілік

7. Түрік қағанатының саяси үстемдігі кезінде билеген қаған:

а. Мұқан в. Бумын с. Сулу д. Істемі е. Жегүй

8. Түрік қағанатының ыдырауының басты себебі:

а. қаған қаза тапты в. билік үшін талас-тартыс басталды с. эфтиалиттермен күресу

д. қытайлықтардың шапқыншылығы е. биліктің ұлыстыққа бөлінуі

9. Жужан қағанымен соғысу үшін түрік тайпалары VІ ғ. ортасында келісімге отырған одақтастары:

а. парсылар в. гректер с. қытайлықтар д. орыстар е. қидандар

10. Түрік қағанаты екіге бөлінген мерзім:

а. 602 ж. в. 605 ж. с. 603 ж. д. 600 ж. е. 601 ж.

11. Түрік қағаныты мен Византия арасында сауда жөніндегі келісім бекітілеген жыл:

а. 539 ж. в. 548 ж. с. 568 ж. д. 674 ж. е. 324 ж.

12. Қай қағанның кезінде жужандар бас көтерместей болып жеңілді:

а. Бумын в. Анағұй с. Қара Еске д. Мұқан е. Иштеми