Сабақтың мақсаты: 2 16 алгебралық бөлшектерді танып білу 2 17 алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін мәндер жиынын табу

жүктеу/скачать 113,18 Kb.

Дата	06.04.2020
өлшемі	113,18 Kb.
	#61692

Байланысты:
7А АЛГЕБРАЛЫҚ БӨЛШЕКТЕР

Тарихи мәлімет
Үйге тапсырма: оқулықтан §37. 215-217 бет № 37. 1(4-6) № 37. 2 (5-8)

Алгебралық бөлшектер

7 сынып. Алгебра

Сабақтың мақсаты: 7.2.1.16 алгебралық бөлшектерді танып білу 7.2.1.17 алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін мәндер жиынын табу

https://bilimland.kz/kk/subject/algebra/7-synyp/algebralyq-bolshekter-zhane-onyng-mumkin-mander-zhiynyn-tabu?mid=fcb102e0-9d59-11e9-be78-49d30a05e051

Алгебралық өрнектер және оның мүмкін мәндер жиыны

Жазылуында бір немесе бірнеше әріптер, сандар, амал таңбалары және жақшалар болатын өрнек алгебралық өрнек деп аталады.

Мысалы, 5a + 2b - 3, 5х/7+ 6, 5х/7у+ 6 алгебралық өрнектер.

Егер алгебралық өрнек бөлшексіз немесе айнымалы бөлшектің алымында ғана болса, онда ол бүтін алгебралық өрнек деп аталады. Мысалы, 5a+2b-3, 5х/7+ 6 бүтін алгебралық өрнектер.

Егер алгебралық өрнектің бөлімінде айнымалы болса, онда ол бөлшек алгебралық өрнек деп аталады. Мысалы, 5х/7у+ 6, 5х/х-3

Алгебралық өрнектің құрамындағы әріпті санмен алмастыруға болады.

Берілген өрнектің мағынасы болатын әріптің мәндерін мүмкін мәндер деп атайды.

Мысал:

1) a2 – 3 өрнегі кез келген a үшін анықталады, яғни оның мүмкін мәндер жиыны (–∞; ∞) барлық R нақты сандар жиыны.

2) 5/a – 3 өрнегі a ≠ 0 болғанда анықталады. Оның мүмкін мәндер жиыны (–∞; 0) ∪ (0; ∞).

3) 5/a-2 – 3 өрнегінің мағынасы a ≠ 2, яғни мүмкін мәндер жиыны (–∞; 2) ∪ (2; ∞).

Тарихи мәлімет:

Бөлшек , арифметикада —бірліктің (бір бүтіннің) бір не бірнеше тең үлестерінен құралған сан. Ол (немесе m/n) белгісімен өрнектеледі, мұндағы m — Бөлшектің алымы, ол бірліктен алынған үлес санын көрсетеді, ал n — Бөлшектің бөлімі, ол бірліктің тең бөлікке бөлінгендігін көрсетеді. Бір санды екінші санға бөлгеннен шығатын сан бөлінді деп аталады. Алымы бөлімінен кіші Бөлшек дұрыс Бөлшек деп, ал алымы бөліміне тең не одан үлкен Бөлшек бұрыс Бөлшек деп аталады. Бөлімі 10 санының бүтін дәрежесі болатын Бөлшек ондық бөлшек деп аталады. Ондық бөлшек бөлімсіз жазылады. Оның бөлімінде қанша нөл болса, алымының оң жағынан сонша цифр (орын) үтір арқылы ажыратылады. Мысалы; (ал тізбекті Бөлшек жайлы үзіліссіз бөлшек мақаласын қ.). Бөлшек туралы алғашқы түсінік ежелгі Вавилонның ескілікті жазуларында кездеседі. Вавилондағы “сексагезимал Бөлшек” деп аталатын, яғни бөлімі 60-тың дәрежесі болатын Бөлшектің ежелгі арифметикада ерекше маңызы болған. Бірлікті 60 және 3600 = 602 үлеске бөлу әдісі қазіргі кезге дейін сақталған. Мысалы, сағат не градус 60 мин-қа (), ал әрбір минут 60 с-қа бөлінеді. Бөлшекке амалдар қолдану әдісі Мысырдағы Ахмес папирусында (б.з.б. 2000 — 1700 ж.) кездеседі. Онда Бөлшекті тек түрінде ғана болады деп есептеп, кез келген Б-ті өзара тең Б-тердің қосындысы түрінде жазуды ұсынған. Мысалы, . Бөлшектің осы заманғы белгіленуі ежелгі үнділерде пайда болған. “Бөлшек” термині Еуропаға 1202 жылы арабтардан Леонардо Пизанскийдің еңбегі арқылы енген.

Бөлшек арифметикада - бірліктің (бір бүтіннің ) бір не бірнеше тең үлестерінен құралған сан

“Бөлшек” термині Еуропаға 1202 жылы арабтардан Леонардо Пизанскийдің еңбегі арқылы енген.

1170 – 1250 жж

Леонардо Пизанский өзінің Фибоначчи есімімен көбірек танымал. Иналияндық саяхатшы – саудагердің ұлы болған ол өзінің өмірінің көп жылдарын Алжирде өткізді, арабтар оны араб сандарын пайдалануға үйретті. Осы сандарды оңай қосуға болатынына таңданған Фибоначчи көп ұзамай осы амалдар туралы кітап жазады, соның нәтижесінде бұларды Италияда да пайдалана бастайды. Ол сондай-ақ Фибоначчидің сандық тізбегін ойлап тапты, тізбек табиғатпен және алтынның арасалмағымен байланысты.

Дискрептор:

Алгебралық бөлшектерді таниды
Мүмкін мәндер жиынын табады
Сан аралықтары түрінде көрсетеді
Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығарады
Қысқаша көбейту формулаларын қолданады
Жауабын жазады

Жеке жұмыс:

Үйге тапсырма: оқулықтан §37. 215-217 бет № 37. 1(4-6) № 37. 2 (5-8)

жүктеу/скачать 113,18 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: