Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға галогендер туралы толық мағлұмат беріп

• М.Әуезов атындағы орта мектебі

• Унгалиева
• Самал
• Мұратбекқызы

• Химия пәні мұғалімі
• ІІ санатты

• Пәні : Химия
• Сыныбы: 10 сынып
• Тақырыбы:
• Галогендерге жалпы сипаттама

• Сабақтың мақсаты:

• Білімділік:
• Оқушыларға галогендер туралы
• толық мағлұмат беріп,
• олардың физикалық және
• химиялық қасиеттерін,
• қолданылуын меңгерту.

• Тәрбиелік:
• Оқушыларды қоршаған ортаны
• қорғауға,ұжымдық жұмыс
• істеу қабілетіне,ізденімпаздыққа,
• жауапкершілікке тәрбиелеу.

• Дамытушылық:
• Оқушылардың галогендермен
• жұмыс істеу
• қабілеттерін арттыру.
• Танымдық біліктерін,
• пәнге деген
• қызығушылықтарын дамыту.

• Сабақтың

• Түрі:
• Жаңа ұғым
• қалыптастыру

• Көрнекілігі:
• Периодтық жүйе,
• интерактивті тақта,
• слайдтар,реактивтер

• Әдісі:
• Сұрақ-жауап,
• жеке,топтық
• жұмыстар

• Сабақтың жоспары:

• Ұйымдастыру

• Үй тапсырмасын тексеру
• Толықтыру,сәйкестік тесті
• Шығармашылық тапсырма
• “Ой қозғау” сұрақтары

• Жаңа сабақ баяндау

• Білімді тексеру,сабақты бекіту
• Реакция теңдеуін аяқта
• Сызбанұсқамен жұмыс
• Химиялық домино
• Тәжірибеге қарап реакция теңдеуін жаз.
• Есептер сыры
• Графикалық диктант

• Үйге тапсырма

• Бағалау

• Ой жинақтап өткен
• сабаққа шолу

Толықтыру тесті.

• Толықтыру тесті.
• Күкірт ------- қатты ------- зат.
• ------- иісі шіріген жұмыртқа тәрізді.
• Күкірттің ------- аллотропиялық түр өзгерісі бар.
• Күкірт қышқылын ------- араластыру үшін, ------- суға аздап тамшылатып құю керек.
• Керекті сөздер: Сары, суға, күкірт – сутек, кристалды, қышқылды, үш.

Сәйкестендіру тесті.

• Сәйкестендіру тесті.
• H2SO4 а) күкірт(ІV) оксиді
• SO2 ә) күкірт сутек
• SO3 б) күкірт қышқылы
• Na2SO4 в) күкірт (VІ) оксиді
• H2S г) натрий сульфаты

• Шығармашылық тапсырма

• S

• SO2

• SO3

• “Ой қозғау” сұрақтары:

• Күкірттің периодтық жүйедегі орнына сипаттама беріңіз?
• Жер қыртысында күкірттің мөлшері қандай?
• Күкіртсутекке қандай байланыс тән?
• Күкірт оксидтерінің түрлері?
• Күкіртқышқылын алу неше сатыда жүреді?
• Күкіртқышқылының тұздарын қалай атайды?
• VI топ элементтерін қалай атайды?

• 3 период,3 қатар,6 топ,негізгі,рет.н.16

• 0,1 %

• Полюсті ков. байланыс

• SО2 , SО3

• 3 сатыда

• сульфаттар

• халькогендер

• 1. Галогендердің периодтық жүйедегі орны

• 2. Галогендердің физикалық қасиеті

• 3. Галогендердің химиялық қасиеті

• 4. Галогендердің ашылуы

• 5.Галогендердің қолданылуы

• Жоспар:

• Br2

• I2

• Cl2

• F2

• At

Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі

• Элементтердің тобы

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• 10

• Li

• Литий

• 3

• 6,939

• Периоды

• қатары

• K

• Калий

• 19

• 39.102

• Na

• Натрий

• 11

• 22,9898

• Cu

• Медь

• 29

• 63.546

• В

• Бор

• 5

• 10 .811

• Ne

• Неон

• 10

• 20,18

• Be

• Вериллий

• 4

• 9,012

• Ca

• Кальций

• 20

• 40,08

• Ag

• Серебро

• 47

• 107.868

• Ra

• Радий

• 88

• [226]

• La

• Лантан

• 57

• 138.81

• Al

• Алюминий

• 13

• 26,9815

• O

• оттегі

• 8

• 15.996

• N

• Азот

• 7

• 14.0067

• Ge

• Германий

• 32

• 72.59

• C

• Углерод

• 6

• 12,011

• F

• фтор

• 9

• 18.9984

• Br

• Бром

• 35

• 79.904

• H

• сутегі

• 1

• 1.00797

• Se

• Селен

• 34

• 78.96

• I

• Иод

• 53

• 126.904

• Cl

• Хлор

• 17

• 35,453

• As

• Мышьяк

• 33

• 74.9216

• He

• Гелий

• 2

• 4,003

• Ar

• Аргон

• 18

• 39,948

• Xe

• Ксенон

• 54

• 131,3

• Kr

• Криптон

• 36

• 83,8

• Te

• Теллур

• 52

• 127.60

• Fe

• Железо

• 26

• 55.847

• Mg

• Магний

• 12

• 24,312

• S

• Сера

• 16

• 32,064

• P

• Фосфор

• 15

• 30,9738

• Si

• Кремний

• 14

• 28,086

• Ti

• Титан

• 22

• 47.90

• Mo

• Молибден

• 42

• 95.94

• Tс

• Технеций

• 43

• 99

• V

• Ванадий

• 23

• 50.942

• Cr

• Хром

• 24

• 51.996

• Mn

• Марганец

• 25

• 54.938

• Sс

• Скандий

• 21

• 44.956

• Ga

• Галлий

• 31

• 69.72

• Re

• Рений

• 75

• 186.2

• Rh

• Родий

• 45

• 102.905

• Ir

• Иридий

• 77

• 192.2

• Ru

• Рутений

• 44

• 101.07

• Os

• Осмий

• 76

• 190.2

• Pt

• Платина

• 78

• 195.09

• Pd

• Палладий

• 46

• 106.4

• At

• Астат

• 85

• 210

• Rn

• Радон

• 86

• [222]

• Mt

• Мейтнерий

• 109

• [266 ]

• Hs

• Хассий

• 108

• [265 ]

• Ba

• Барий

• 56

• 137.34

• Sr

• Стронций

• 38

• 87.62

• Rb

• Рубидий

• 37

• 85.47

• In

• Индий

• 49

• 114.82

• Cs

• Цезий

• 55

• 132.905

• Fr

• Франций

• 87

• [223]

• 9

• 8

• Zn

• Цинк

• 30

• 65.37

• W

• Вольфрам

• 74

• 183.85

• Po

• Полоний

• 84

• 208.982

• Zr

• Цирконий

• 40

• 91.224

• Nb

• Ниобий

• 41

• 92.906

• Ta

• Тантал

• 73

• 180.9479

• Cd

• Кадмий

• 48

• 112.41

• Sb

• Сурьма

• 51

• 121.75

• Hf

• Гафний

• 72

• 178.49

• Sn

• қалайы

• 50

• 118.71

• Pb

• Свинец

• 82

• 207.2

• Bi

• Висмут

• 83

• 208.98

• Co

• Кобальт

• 27

• 58.933

• Ni

• Никель

• 28

• 58.71

• Y

• Иттрий

• 39

• 88.9059

• Au

• Золото

• 79

• 196.966

• Tl

• Таллий

• 81

• 204.383

• Hg

• Ртуть

• 80

• 200.59

• Ac

• Актиний

• 89

• 227.028

• Bh

• Борий

• 107

• [262]

• Sg

• Сиборгий

• 106

• [263]

• Db

• Дубний

• 105

• [262]

• Rf

• Резерфордий

• 104

• [261]

• Галогены

• Периодтық жүйе

• Группы элементов

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• Периоды

• Ряды

• 9

• 8

• F

• 19

• 9

• 10

• Периодтық жүйе

• Элементтің топтары

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• Периоды

• Ряды

• 9

• 8

• Cl

• 35,5

• 17

• 10

• Периодтық жүйе

• Элементтердің топтары

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• Периоды

• қатары

• 9

• 8

• Br

• 80

• 35

• 10

• Периодтық жүйе

• Элементтердің топтары

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• Периоды

• қатары

• 9

• 8

• I

• 127

• 53

• 10

• Периодтық жүйе

• Элементтердің топтары

• I

• III

• II

• VIII

• IV

• V

• VI

• VII

• II

• I

• III

• VII

• VI

• V

• IV

• 2

• 1

• 3

• 4

• 5

• 6

• 7

• Периоды

• қатары

• 9

• 8

• At

• 210

• 85

• 10

• Металдармен Күрделі заттармен Бейметалдармен
• 2Au + 3F = 2AuF F + 2H O =HF +O H +F = 2HF
• 2Na +F = 2NaF Cl + 2KBr = 2KCl + Br Xe + 2F = XeF
• Mg +I = MgI KI + Br = 2KBr +I 2P + 5F = 2PF

• Химиялық қасиеттері

Фтор элементінің ашылуы

• 1886 жылы французский химигі А. Муассан электролиз әдісімен фторсутектен фтор газын бөліп алды.

• Анри Муассан
• (1852 – 1907)

• Қолданылуы

• органикалық қосылыстар синтездеуде,
• шыны өңдеуде, ағашты шіруден сақтауда, т.б.
• мақсаттарда да қолданылады. Өсімдіктер мен
• жануарлар, адам өмірінде
• де елеулі рөл атқарады.
• Ауыз суда жетіспесе тістеріңіз
• ауыратын болады.
• Тіс пастасы құрамында

Хлор элементінің ашылуы

• 1774жылы швед оқымыстысы К. Шееле хлор газын алған.
• 1812 жылы Гей-Люсеок газге хлор деген ат берді.

• Карл Вильгельм Шееле
• (1742 – 1786)

• Қолданылуы

• 1 Пластмассалар, бояулар алуда
• 2. Мата мен қағаздарды ағарту.
• 3. Ауыз суын зарарсыздандыруда

Бром элементінің ашылуы

• 1825 жылы французский химигі А.Ж.Балар бром элементін ашты.

• Антуан Жером Балар (1802 – 1876)

• Өнеркәсіпте
• сурет, кино материалдарын жасауда,
• медицинада дәрі-дәрмектер алуда,
• іштен жанатын двигательдердің
• (автокөлік, авиация) бензин сапасын
• жақсартып, этилдеуде қолданылады.
• Нерв жүйесін реттейді.

• Қолданылуы

Йод элементінің ашылуы

• 1811 жылы французский химигі Бернар Куртуа йод элементін ашты.
• 1813 жылы Ж.Л.Гей-Люссак алынған элементті йод деп атады.

• Бернар Куртуа (1777 – 1838 )

• Қолданылуы

• Теңіз орман- жапырағы деп
• аталатын ламинария балдырының қ
• ұрамында 0,1-0,6 %. Организмде йод
• жетіспесе бақшаңкөз ауруына шалдығады,
• сондықтан құрамында йоды бар асты пайдаланыңыздар.
• Медицинада дәрілер даярлайды, тамақ өнеркәсібінде, фото,
• кино ісінде, лабораториялық реактив ретінде де қолданылады.

Астат элементінің ашылуы

• 1869 Д.И.Мендеелеев астат элементін,болашақта алынатынын қарастырды.
• Алғаш рет 1940 ж жасанды жолмен астат алынды
• Радиоактивті элемент болғандықтан қолданылмайды.

• Қолданылуы

Реакция теңдеуін сәйкесінше аяқта

• Xe + 2F2 =

• H2 + F2 =

• 2Au + 3Cl2 =

• 2NaCl + 2H2 O =

• 2NaI + Cl2 =

• 2H2 O + 2F2 =

• 2NaOH + H2 +Cl2

• 2NaCl + I2

• XeF4

• 4 HF + O2

• 2HF

• 2AuCl3

• Сызбанұсқамен жұмыс

• 1. СІ →NaСІ→NаОН→NаСІ→НСІ
• 2. Ғ → НҒ → КҒ→ КОН
• 3. Вr →НВr →СаВr2 → Са(ОН)2

Химиялық домино

• тапсырма

• жауабы

Химиялық домино

• тапсырма

• жауап

• Тәжірибеге қарай отырып
• реакция теңдеуін жазу.

• 1

• 2

• 3

• 4

• Есеп құрастырып, оны шығарыңыз;
• 43,5 т x л
• MnO +HCl = MnCl +H O + Cl
• 2. Көлемі 2 л сутектен және 3 л хлордан тұратын қоспа жабық ыдыста қопарылады. Нәтижесінде жабық ыдыста қандай газ және қандай көлемде түзіледі.
• 3. Көлемі 80 мл, 10% тұз қышқылының ерітіндісі (ρ = 1,05 г/мл) мен көлемі 100 мл, 6% (ρ =1,0 г/мл) күміс нитратының ерітіндісі әрекеттескенде түзілген тұнбаның массасын анықтаңыздар.

• Есептер сыры

• 1. Фтор күшті тотықтырғыш:
• 2. Бром суда нашар ериді:
• 3. Йод сұйық газ:
• 4. Хлордың атомдық массасы 35,5г. :
• 5. Фтор қосылыстарда бір валентті:
• 6. Йодтың белсенділігі жоғары:
• 7. Бромды су бромның судағы ерітіндісі:
• 8. Галогендер 7 топта орналасқан:

• Графикалық диктант
• ( иә - +, жоқ - -)

• Үйге тапсырма
• Галогендер
• Фтор,йод,хлор элементтерінің биологиялық рөлі.
• ( шығармашылық жұмыс)

• Бағалау

• Салыстыру стратегиясы. Венн диаграммасы