Сабақтың мақсаттары: - Сабақтың мақсаттары:
- Білімдік: Ақпараттық модельдер, жүйе және жүйе құрылымы туралы түсінік қалыптастыру.
- Дамытушылық: Негізгіні көрсете білуге, жалпылау мен жүйелей білуге үйрету.
- Тәрбиелік: эмоционалды- ерік сферасын дамыту, алған білімін қолдана білуге баулу.
Үй тапсырмасын сұрау. - Модель дегеніміз не?
- Модельдеу деген не?
- Статикалық модель динамикалықтан қандай ерекшелігі бар?
Кестені толтыр Модель мен түпнұсқаны көрсет Жаңа сабақты түсіндіру - Материалдық формадағы геометриялық, физикалық және басқа да қасиеттері бар объектілердің заттық модельдері.
- Объектілер мен процестердің образды және таңбалы формада көрсетілуін ақпараттық модельдеу деп атайды.
- глобус, анатомиялық муляж, кристал торларының модельі, ғимараттың үлгісі.
- сурет, фото суреттер және т.б.
- Образды ақпараттық модельдер
- білім саласында (әр түрлі пән плакаттары)
- ғылымда (ботаника, биология, планеталогия т.б. )
- объектілердің сыртқы құрлысына байланысты классификациясы қажет болғанда кеңінен қолданылады
- Таңбалы ақпараттық модельдеу әр түрлі тілдердің қолданылуымен құрылады.
- Таңбалы ақпараттық модельдер
- Мәтін
- (мысалы, программалау тіліндегі программа)
- Формула
- (мысалы Ньютонның екінші заңы F=m·a)
- Кесте
- (мысалы Менделевтың периодтық кестесі)
Кей кезде таңбалы ақпараттық модельдер құруда бір уақытта бірнеше әр түрлі тілдер қолданылады. Бұндай модельдердің мысалы ретінде географикалық карта, графика, диаграмма болуы мүмкін. Ақпараттық моделдер жасауда бір уақыта осы барлық графикалық элементтер тілдері мен қоса адамның өмір сүру тарихындағы әр түрлі әдістер мен құралдар қолданылып келеді. Бұл әдістер үнемі дамып отырды. Бірінші ақпараттық модельдер үнгірлер ішіндегі суреттер, , ал қазіргі кездегі ақпараттық модельдер компьютерлік технология көмегімен жасалып зерттеледі. - Кей кезде таңбалы ақпараттық модельдер құруда бір уақытта бірнеше әр түрлі тілдер қолданылады. Бұндай модельдердің мысалы ретінде географикалық карта, графика, диаграмма болуы мүмкін. Ақпараттық моделдер жасауда бір уақыта осы барлық графикалық элементтер тілдері мен қоса адамның өмір сүру тарихындағы әр түрлі әдістер мен құралдар қолданылып келеді. Бұл әдістер үнемі дамып отырды. Бірінші ақпараттық модельдер үнгірлер ішіндегі суреттер, , ал қазіргі кездегі ақпараттық модельдер компьютерлік технология көмегімен жасалып зерттеледі.
Ақпараттық модель дегеніміз не? - Ақпараттық модель—объект, процесс, құбылыстардың жағдайы мен қасиеттерін және де олардың сыртқы ортамен байланысын сипаттайтын ақпараттардың жиынтығы.
Дәптерге: Тік бұрышты үшбұрыштың ақпараттық моделі - Геометриялық модель:
- Сөзбен көрсетілген модель: «Тікбұрышты ұшбұрыш деп бір бұрышы тік болатын үшбұрышты айтады.
- Математикалық модель: <А+<В+<С=180° , АВ2=АС2+ВС2
Математикалық модельге анықтама берейік. Ол математикалық тілмен бе әлде формалды тілмен жазылған ба? - Табиғи тіл ауызша суреттеп жазылған ақпараттық модельдеуде қолданылады.
- Формалды тілдің көмегімен формалды ақпараттық модельдер құрылады. (математематикалық, логикалық және т.б.).
-
Ең көп қолданылатын формалды тіл математика - Математикалық түсініктер мен формулалар арқылы құрылған модельдер математикалық модельдер деп аталады
- Математика тілі формалды тілдердің жиынтығы болып табылады. Мектепте танысқан тілдер (алгебра, геометрия, тригонометрия), басқаларымен (ықтималдық теориясы,т.б.) ары қарай білімдеріңізді тереңдеткенде танысасыздар.
Формалды тілдің көмегімен ақпараттық модель жасау процесін формализациялау деп атайды - Формалды тілдің көмегімен ақпараттық модель жасау процесін формализациялау деп атайды
- Кез келген ақпараттық жүйе жүйе болып табылады. Жүйе = элементтер + араларындағы байланыс.
- Заттық
- (Адам, самолет, Ағаш)
- Заттық емес
- (адам тілі, математика)
Жүйенің қандай ерекшелігін атауға болады? - Жүйеге элементтерді біріктіргенде жүйеде жаңа қасиет пайда болады, яғыни бірде бір жүйе элементтерінде жоқ қасиет.
- Әр жүйенің құрылымы бар. Жүйенің құрылымы деп сол жүйе элементтерінің байланысу тәртібін айтады.
Схемаға қарайық: - Құрылымдық ақпараттық модельдер
Ақпараттық модельді граф формасы түрінде көрсету. - Граф - құрылымдық ақпараттық модельдерді көрнекті түрде көрсету
- Жоғарыда орналасқан графа – жүйе элементтері деп аталады..
- Графаның доғасы деп элементтер арасындағы байланысты көрсетеді.
Иерархиялық модель– бұл компьютердің файлдық жүйесі - Компьютердің классификациясын көрсететін ирархиялық модель. Графиктер түрінде берілген.
Ирархиялық динамикалық модель - Тарихи процестердегі әулеттердің дамуын генеологиялық тоғай формасында көрсетуге болады
Абай Құнанбаевтың генеологиялық тоғайы Қандай желілік модельді білесіңдер? - Ол ғаламдық желі интернет.
- Қандай модельді динамикалық деп, ал статистикалық деп қандайды айтамыз. Берілген модельдердің қайсысы динамикалықа және статистикалыққа жатады.
СЕРГІТУ СӘТІ Практикалық жұмыс. - Компьютерде әр бір оқушы өз жанұясының генеологиялық моделін сызады.
ӨЗінді тексер - Модельдердің типі бойынша класификациясын жасаңдар:
- Глобус, Гүлдің суреті, үйдің макеті, карта, формула, Химиялық элементтердің периодтық жүйесі,
- Самалеттің моделі, алма муляжі, манекен
Заттық - Глобус
- Үйдің макеті
- Самолеттің моделі
- Алма муляжы
- Манекен
- Гүлдің суреті
- Карта
- Формула
- Химиялық элементтердің периодтық жүйесі
Жаңа материалды қорытындылау: Бақылау сұрақтар: - Үйге кіргенде қандайда бір иісті сезсендер қандай бейнелі модельдер көздеріне елестейді.
- Ақпараттық модель дегеніміз не? Ол неден «жасалған»?
- Мектептегі тарих кітаптарында соғыстағы шайқастар бейнеленген схемалар бар. Оларды модель деп айтуға болама? Оларды қандай модель типтеріне жатқызуға болады?
Үйге тапсырма. - Желілік модель құрыңыз. Бірінші қатарда достарыңыздың атын көрсетіңіз, екінші қатарда – олардың қызығушылықтарын. Олардың байланысын доғамен көрсет : аты – қызығушылығы.
Достарыңызбен бөлісу: |
