Сабақтың мақсаттары: Жобалау әдістемесінің пәні, мазмұны, ерекшеліктері жайлы біліктілігін арттыру. Сабақтың міндеттері

1. 
   Жобалау қандай мағына береді?
   
2. 
   Жобалау технологиясы дегеніміз?
   
3. 
   Жобалау әдістемесі қай кезеңде дамыды?
   
4. 
   Негізін салған кім?
   

(тіркемеде көрсетілген)

Жоспары:

1. Педагогикалық жобалаудың мәні

2. Педагогикалық жобалаудың түрі және жобалау іс әрекетінің қызметтері.

3. Педагогикалық жобалаудың деңгейлері.

Жобалау технологиясы қандай ғылымдармен байланысты?

5. 
   Жобалау қандай мағына беред?
   
6. 
   Жобалау технологиясы дегеніміз?
   
7. 
   Жобалау әдістемесі қай кезеңде дамыды?
   
8. 
   Негізін салған кім?
   

Глоссариймен жұмыс. Жобалау жұмысының тақырыбын беру. Материал қарастыру, жинақтау.

1. 
   «Жасыл экономика» жобасы
   
2. 
   «Казіргі заман педагогы» жобасы
   
3. 
   «Семей қаласының болашағы» жобасы
   
4. 
   «ЭКСПО - 2017» жобасы
   
5. 
   «Мен болашақ мұғалім» жобасы
   
6. 
   Жобалау жұмысына қажетті оқушылар құзіреттіліктері
   
7. 
   «Мектеп оқушыларының бос уақытын жаңаша ұйымдастыру » жобасы
   
8. 
   «Жастар этикасы» жобасы
   
9. 
   «Экскурсия жобалары» жобасы
   
10. 
    «Ойын жобалары» жобасы
    
11. 
    «Құрастыру жобалары» жобасы
    
12. 
    «Хабарлама жобаларының» жобасы
    

Менің бүгін білгенім.....

Мен мынаны түсіндім....

Маған түсініксіз болғаны..

Жоспары:

2. Педагогикалық жобалаудың түрі және жобалау іс әрекетінің қызметтері.

3. Педагогикалық жобалаудың деңгейлері.
1. Педагогикалық жобалаудың мәні

Педагогтың жобалық әрекетін талдау үшін болмысты тану мен қайта

Жобалық әрекет қоғамдық сипатты айқын көрсетеді.

Жобалаудың ерекшелігі-жаңа өнім құру және тек көрінуі мүмкін екендігін өз мезгілінде тану. Ол шынайылықтың ғылыми-болжамдық елестетудің типі болып табылады және оны тәжірбие дамуның талаптарына сәйкес қамтиды және өзгертеді. Жобалық әрекет - бұл толық аяқталмаған әрекетті(сол мезеттегі) өзгертуге әрдайым талаптанушылық және сол сияқты жобалау авторларының пікірі бойынша келешекке баңытталушылық.

Осы идея кейін көптеген белгілі философтар мен педагогтардың еңбектерінде одан әрі жалғастырылды. Мысалы, француз философы Ж.Ж.Руссо баламен қарым –қатынаста оның шамасы жететін мәселелерді қойып, оны өз бетімен шеше білуге үйретудің маңызын айтады, ол туралы «бала үлкендердің айтуымен емес, өзі түсінуіне, білімді жаттап алу емес, өзі ойлап шығаруға» мүмкіндік жасалуын қолдайды.

Оқушының зерттеушілік ойлау әрекеттері арқылы айналадағы құбылыстарды танып білуінің маңыздылығын швейцар ғалымы И.Г.Песталлоци да атап өткен. Оның айтуынша, адамның ақыл –ойы әрекет барысында дамиды, өйткені, тәжірибеде қателіктер мен олқылықтар оңай байқалады деп, оқытудағы көрнекілік пен тәжірибенің ролін негізгі талаптар ретінде қарастырған.

Өткен ғасырдың екінші жартысында жобалау әрекетін әлеуметтік және білім саларында ғылыми – әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз етуге ғылымның әртүрлі салалары өкілдері үлес қосты. Олардың ішінде Дж.Дьюи, К.Поппер, Г.Саймон, В.Х.Килпатрик және т.б. бар. Атап айтқанда, Д.Дьюи еңбектерінде педагогикада «жобалау» әдіс түсінігінде қолданылса, В.Килпатрик «жоба» түсінігін әрекет нәтижесі ретінде қарастырған.

В. Килпатриктің айтуынша, кез келген әрекет, егер ол белгілі бір мүддені көздей отырып бірлескен және жоғары деңгейдегі өз бетіндік жұмыс ретінде орындалған білім алушылар тобының әрекеті болса, онда ол жоба болып есептеледі. Килпатрик жобаның үш негізгі компоненттерін бөліп көрсетті. Олар:

• 
  Оқушылардың табиғаты мен қызығушылығына құрылған оқу материалдары;
  
• 
  Мақсатқа бағытталған әрекет;
  
• 
  Оқытуды – өмірді үздіксіз жаңғырту және одан жоғары сатыларға көтеру құралы ретінде қарастыру.
  

1. 
   өндірістік, немесе жасампаздық;
   
2. 
   тұтынушылық;
   
3. 
   интеллектуалдық, немесе басқа да проблемаларды шешуге бағытталған;
   
4. 
   жоба–жаттығулар.
   

И.А.Колесникова: «жобалау – тәжірибеде бұрын болмаған білім беру мен педагогикалық әрекет түрлерін жаңадан құрастыру мақсатындағы тәжірибелік -бағдарлы әрекет»;

А.П.Тряпыцина: «жобалау – білім берудің дамытудың жаңа саласы, педагогикалық әрекетті түсіндірудің жаңа амалы»;

Е.С.Заир-Бек: «жобалау– қазіргі білім беру жүйелерін дамыту, жаңарту, жетілдіру және ондағы қайшылықтарды болдырмау міндеттерін орындауға бағытталған педагогикадағы және ұйымдастырылатын практикалық әрекеттердегі қолданбалы ғылыми бағыт»;

Н.А.Масюкова; «жобалау – педагогикалық және ғылыми–зерттеу әрекеттерінің берілуін реттеп отыру құралы»;

Осылайша, қазіргі заманғы әдіснамалық, мәдениеттанымдық, ғылымтанымдық және психологиялық–педагогикалық–әлеуметтік ғылымдар қағидаларына сүйене отырып, жобалау – педагогикалық феномен дей аламыз және оның негізгі сипаттамаларын төмендегідей көрсетуге болады:

1. 
   жобалаудың мақсаты мен соған сай педагогикалық іс -әрекеттер қайта жаңартуларды көздейді;
   
2. 
   жобалау педагогикалық рефлексия арқылы қамтамасыз етілетін болашақтың нақты бейнесін жүзеге асырады;
   
3. 
   педагогикалық жобалау жобалау нысанын ғана емес, оған қатысушы жобалау субъектілерін дамытуға бағытталады.
   

Қазіргі білім беру саласында жобалаудың нәтижесі мен мақсатқа бағытталғаны және объектісіне байланысты негізгі үш түрі белсенді даму үстінде(1-кесте):

1. 
   Әлеуметтік ортаны өзгертуге немесе әлеуметтік мәселелерді педагогикалық құралдармен шешуге бағытталған әлеуметтік – педагогикалық жобалау,
   
2. 
   Мақсаты, білім беру үдерісінің шеңберінде тұлғааралық қарым – қаитынасты және адамды қайта жасау болатын, психология-педагогикалық жобалау.
   
3. 
   Институттар мен білім беру жүйесін инавациялық өзгерту мен білім берудің сапасын жобалауға бағытталған білім берушілік жобалар.
   

Алғашқы кездерде әлеуметтік–педагогикалық жобалар, педагогикалық өзара әрекет барысында, балалар мен үлкендердің күнделікті өмірде кездесетін, қоғам үшін маңызды мәселелерді шешуге тырысуымен көрініс тапқан. Қазіргі таңдағы оның негізгі функциясы адамның әлеуметтенуіне, қалыптасуына, дамуына әсер ететін, сыртқы факторлар мен жағдайларды айқындау және өзгерту негізіндегі қоршаған ортаны түзету болып табылыды. Жиі әлеуметтік педагогикалық жобалар, педагогикалық процестердің потенциялдық мүмкіндігін өзгертуге, мүмкіндік беретін жетекші білім беру жүйесін ұйымдастыруға негіз болады.

Білім берушілік жобалар шеңберінде,тоұтас мемлекет және бөлен аймақтардағы білім беруді дамытудың жобалары жасалады. Білім беруді басқару оргондарының реформалары және оларды қадағалайтын ұйымдармен, білім беру ұйымдарының құрылу жобалары жасалады.Барлық деңгейде білім берудің мазмұны мен білім беру стандарты қалыптасады

Психологиялық-педагогикалық жобалар,тұлға және тұлғааралық қатынасты қайтажасаумен байланысты, мотивация, ақпаратты қабылдау,білімді меңгеру, іс-әрекетте қатысу, қарым-қатынастан шығатын процестердің үлгісін құруды қарастырады. Психологиялық-педагогикалық жобалау, негізінде тиімді оқыту мен тәрбиелеудің шарты, педагогикалық технологиялар; оқушылар мен оқытушылардың өзара әрекеттесулерінің формасы, тұлғаның өзін жобалау амалы ретінде педагогикалық процесті қарастырды.

Жобалаудың тұжырымдамалық деңгейі, объектінің концепциясын жасауға немесе оның үлгісін болжауға (білім – беру стандартының үлгісі, бағдарламаның концепциясы, оқу бағдарламасының жобасы) бағытталады. Осы деңгейде алынған нәтиже әмбибап сипатқа ие болып, келесі деңгейдегі нәтижеге жетудің әдіснамалық қызметін жүзеге асыра алады. Мысалы: СНГ мемлекеттері үшін қабылданған «ержеткендердің білім алуы туралы» заң үлгісі, басқа мемлекеттерде осыған сәйкес келетін заңдарды жасауға негіз болғагн.

Жобалаудың технологиялық деңгейі, контексте белгіленген (оқу материялын толық меңгерудің технологиясы, тұлғаға бағытталған білім беру жағдайын құрастыру технологиясы, ұжымдық шығармашылық іс-әрекеттің әдісі ) іс-әрекет амалының алгаритімін сипаттауға мүмкіндікң береді.

Әрқайсы қарастырылған деңгейлерде, жобалау іс-әрекеті тұтастай объект немесе оның құрылымдық компоненттері (олардың арасындағы байланыс) ретінде таралады. Бір деңгейден екінші деңгейге өту барысында,жобалау объектісінің көлемі мен жобалау мәселелері өзгереді және оларды шешу талаптарының деңгейі нақтыланып ұлғакяды. (1-сурет.) (Жобалаудың деңгейлік түсінігін Е.И. Машбиц талдаған. Ол, білім берудің мазмұнын жобалау мысалында, жобалауды процес ретінде жүзеге асыру деңгейі мен концептуалдық, технологиялық, операциялық деңгейді бөліп қарастырды )

Әлеуметтік –педагогикалық білім берушілік психологиялық-

педагогикалық
Ж обалаудың негізгі объектілері
Білім беру жүйесі және Білім беру үдерісі Құраушы компоненттері. педагогикалық іс

Педагогика

лық әрекет.
Педагогикалық жобалау нәтижелерінің деңгейі:

-тұжырымдамалық,

-мазмұндық,

-технологиялық,

-үдерістік.
Өзін бақылау үшін сұрақтар мен тапсырмалар

1. 
   Педагогикалық жобалаудың пайда болу тарихы
   
2. 
   Д.Дьюи мен В.Килпатрик еңбектерінде «жоба» түсінігінің қарастырылуы.
   
3. 
   Жобалау әрекетінің педагогикалық мәні.
   
4. 
   «Жоба», «жобалау» ұғымдарының педагогикалық мәні анықталуы.
   
5. 
   Глоссариймен жұмыс
   

1. 
   Громыко Ю.В. Проектирование и программирование развития образования.-М., 1996.
   
2. 
   Колесникова И.А. Основы технологической культуры педагога.-М.; СПБ., 2003.
   
3. 
   Педагогические основы проектирования образовательных систем нового вида.-СПБ, 1995.
   

Қосымша:

4. 
   КрюковаЕ.А. Введение в социально-педагогическое проектирование.-Волгоград, 1998.
   
5. 
   Заир-Бек Е.С. Основа педагогического проектирования.-СПБ,.1995.
   
6. 
   Караев Ж.А., Кобдикова Ж.У. Педагогическая технология в контексте гуманизации образования в школьного образования в Казахстане.-Алматы, 1999.