Сабақтың оқу-әдістемелік жоспары

Жарық элементтері: қақпасы, қапшығы, ішіндегі құрама заты, қабы

Егер жарық қапшығындағы құрама заты іш қуысына еркін қайта кіріп, білінбесе, оны еркін не қайта салынатын жрық дейді.

Себептері: ауыр жүк көтергенде,жөтелгенде, нәжістің жүрмеу кезінде,іш қуысының қысымы көтерілуінің әсерінен пайда болады.

Белгісі: ауырсынуы, оның жүргенде , жұмыс кезінде, жөтелгенде үдеуі, ауырсынуы-жарықтың алғашқы пайда болған кезінде басым болып, жарық ұлғайған сайын бәсеңдеуі, бұлтықтың пайда болуы, оны науқастың өзі анықтап, қайта ішке салуы

Анықтау жолдары: науқасты жатқызып не тұрғызып қойып тексеру керек, кеңейген жарық сақинасын шап, кіндік айналасынан табу, тік тұрып ішін жиырғанда жарық бұлтығы шығады, жарық қапшығында ішек түссе, түртіп көргенде- тимпанит, ал тыңдағанда- ішектің жиырылу толқыны естіледі. Егер шарбы май болса, түрткенде дыбыс тұйықталады, ішек өрімі қайта іш қуысына түссе, ішектің құрылдауы естіледі. «Жөтел екпін» белгісі оң болуы, ол жөтел екпінімен, іш ағзаларының жарық қапшығына ығысуы

Жарықтың асқынуы: жарықтың қысылуы, ол жарық ішіндегі құрама затының жарық қақпасында қысылуы

Жарық асқынғанда: серпімді,нәжісті, ретроградты, іш қабатына жанаса орналасқан түрі кездеседі.

Жарық қысылғанда ішек түйнегінің белгісі пайда болады.

Асқынуларының белгілері:

Іш қабатына жанаса орналасқан жарық асқанғанда, жарық ішіндегі іш бөлігі өлі еттеніп, бөлініп, іш қуысына түседі де сол жерінде тесік пайда болып, нәжіс іш қуысына құйылып, жедел жайылмалы нәжісті іш перденің қабынуы болады.

1. 
   Шарбы майы қысылса- тек қана құсады
   
2. 
   Қуық қысылса-зәр шығаруға иінудің тездеуі
   
3. 
   Ішектің қысылуы ұзарған сайынғ ағзаның уыттануы ұлғаяды
   
4. 
   Бұл кезде тілі құрғап, өңезденеді, бірінші іші құрғап содан кейін кебеді,қысылған жарық қатты ауырады.
   
5. 
   Щеткин-Блюмберг симптомы оң, тахикардия
   
6. 
   Соңғы сатысында-жайылмалы перитонит белгілері
   

-қысылған жарықтың болжамы хирургиялық емнің басталуына байлансыты екенін есте сақтау

-науқас адамды 6 сағатқа дейін аурханаға жеткізу міндеттілігн білу

-қысылған жарықты еш уақытта іш қуысына қарай қайта салуға болмайтынын есерту

-дөрекі манипуляциялар жасауға болмайтынын білу

-жарық асқынуына-тек қана операция керектігін білу

-қайта салынатын жарықта- бандажды қолдану

-жас балаларды тамақтандыру ережесін кіндік күтімін , ішек қызметін тиянақты бақылау

-емдік дене шынықтыру

-жарық үстіне мұзды мұйық қою

-ауырсынуды басатын дәрілерді беруге болмайды

-спазмолитиктерді қолдану мүмкін но-шпа

-науқасты ауруханаға тасымалдау