Сабақтың тақырыбы : Біз осындай баламыз Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері

Оқушылардың ойын жинақтап,бойларын сергітуді төмендегідей өткізу.

Біз гүлдерше өсеміз (Қолдарын жоғары көтереді)

Жапырағы жайқалған (Құшағын кең ашады)

Сабақтары салалы.

Желге ырғалып жайқалған (Оңға,солға қозғалады.)

1-тапсырма:

Отбасы мүшелерінің туған күндерін естеріңе түсіріңдер.Ашық жолдарға олардың туған күні мен айын жазу.

2-тапсырма:

Өз отбасыңдағы мерекенің жақсы өтуі үшін төменде берілгеніс-әрекет және заттардың қайсысы ең бастысы деп ойлайсың?

Дәптерде берілген бүгінгі сабақтың дәйексөзін дәптердің соңында берілген «Менің дәйексөздерім» айдарындағы осы тақырып көрсетілген бетке жазу тапсытылады.

-Балалар, ата-бабамыз қыздарын ақылды, ұлдарын батыр,ер етіп өсіруді мақсат етті. Ұрпақтары әдепті де ізетті,бәрінақылға салып шешетін болса, өмірде бақытты болатынынасенді.Баланың бақыты- ата-ананың бақыты,ұрпағының бақыты.Біздің ең түпкі шыққан тегіміз -адам. «Атаның ғана ұлы болма, адамның ұлы бол»

Шеңберде қол ұстасып тұрып «Мен әдепті баламын» әнін айту.

Мен әдепті баламын

Сөзі: У.Бекетов

Әні: И.Нүсіпбаев

Мені үлкендер әдепті деп мақтайды,

Мінезімнен теріс қылық таппайды.

Ал егер сен жалқау болсаң тілазар,

Ондай әдет жақсылыққа жатпайды.
Қайырмасы:

Айтқан тілді аламын,

Айтқан жерге барамын,

Мен әдепті ,мен әдепті баламын!

Қашанда мен үлкендерге жол берем.

Абайсызда қалса біреу сүрініп,

Сол заматта сүйеніп боп қол берем.

Айтқан тілді аламын,

Айтқан жерге барамын,

Мен әдепті ,мен әдепті баламын

• 
  Обал мен сауап туралы түсінік беру;
  
• 
  Халықтың дәстүрлі игі әдеттеріне қызығушылықтарын арттыру;
  
• 
  мейірімділікке,үндемей білуге тәрбиелеу.
  

• 
  Обал дегенді қалай түсінесіңдер?
  
• 
  «Обал болады» , «сауап болады» деген сөздер қандай жағдайларда айтылады?
  
• 
  Обал мен сауаптың айырмашылығын қалай ажыратуға болады?
  

Сауап-адамға жақсылық жасау,табиғатқа қамқорлық көрсету,жақсы іс істеу дегенді білдіреді.

• 
  Нан дастарқанға қандай еңбекпен келеді?
  
• 
  Нанды жерге тастау дұрыс па?
  
• 
  Балаларға обал туралы не айтар едіңдер?
  

-«Обалды біліп өссең-сауапқа кенелесің»-деген халық даналығында үлкен мән бар.Өйткені үлкендер жасауға болмайтын қылықтарды «обал болады» деп айтып отырып,кішілерді,балаларды жаман әдеттерден сақтандырады. «Сауабын аласың» дей отырып,жақсы істер жасауға жетелейді. «Сауабын аласың» дегеннің өзі,бұл-жақсы іс істегенің,жақсылыққа жетесің,алғысқа бөленесің деген ойды білдіреді.Сондықтан үлкендердің бізге «обал болады», «сауабын аласың» деп айтқандағы тілін алып отыру,бізді үлкен жақсылықтарға жеткізеді.

Оқушылар сабақтан түйген ойларын өлең арқылы білдіреді.Өлеңді оқушылар мұғаліммен бірге айтады.

Торғайларды атпаймын, Отанымды сатпаймын.

Құмырсқаны баспаймын. Ақылсызға жатпаймын.

Бәрін-бәрін қорғап мен, Халқымның мен үмітін,

Мейірімді сақтаймын. Әрқашан да ақтаймын.

• 
  Обал мен сауап туралы түсінік беру;
  
• 
  Халықтың дәстүрлі игі әдеттеріне қызығушылықтарын арттыру;
  
• 
  мейірімділікке,үндемей білуге тәрбиелеу.
  

-Енді қарным ашпайды! Ой,обал-ай,обал-ай.

Деп,Кер сұмдық бастайды: Ас «артық»деп төгеді,

Нан артылса,қоқсыққа Аш қап,азап шегеді,

Лақтырып тастайды. «Үнемді жасай біл!» десең,

Сөлекеттеп,сөгеді.

Ой,обал-ай,обал-ай.

Тапсырма

«Торғай» әңгімесін оқу және жалғастырып айту.

Халқымыз «обал болады» ескерту арқылы адамның,жан-жануардың,табиғаттың қадірін білуге шақырады.Басқаларға жақсылық жасап үйренген адам сауапқа кенеледі.

Ө.Тұрманжановтың «Құс ұясын бұзбайық!» өлеңін оқып,сұрақтарға жауап беру.

• 
  Құс балапаны мен адамдар арасында қандай ұқсастықтар бар?
  
• 
  Құс балапанын қалай мәпелейді?
  
• 
  Адамдар құстарға қандай қамқорлық жасай алады?
  

Аппақ болып таң атып, /құшағын кең ашып/

Түтін тікке ұшады /қолдарын толқындата жоғары көтереді/

Қарлығаштар қанатын /қанатын жаяды/

Самғап биік ұшады /құсша қанат ұшады/

Тапсырма

Суреттерге қарап табиғатқа обал жасау дегенді қалай түсінетіндері туралы айтып беру.

-Балалар ,бүгінгі сабақта «Обал мен сауап» туралы білдік.Қазақ халқы балаларының адал,жақсы болып өсуін,адамдарға,айналасына жақсылық жасай алатын ізетті адам болып қалыптасуын қалаған.Осы мақсатта –тағамды төкпе,шашпа,аяққа баспа,ысырап етпе,көкті жұлма сияқты сөздер айтып отырған.Біреуге жақсылық етсең сауабын аласың,деп үйреткен.

• 
  Еңбектің адам өміріндегі мәні туралы түсінік беру;
  
• 
  еңбек етуге қызығушылықтарын дамыту;
  
• 
  еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
  

• 
  Еңбек адамға не үшін қажет деп ойлайсыңдар?
  
• 
  Еңбекқор деп қандай адамды айтамыз?
  
• 
  Өздерің еңбектің қай түрлерімен айланысқагды ұнатасыңдар?
  
• 
  Адамға өмір сүру үшін ең алдымен не қажет деп ойлайсыңдар?
  

Оқулықта берілген суреттерге қарап,еңбектің түрлерін анықтау үшін балаларға тапсырма беру.

Б.Әділовтің «Еңбексіз өмір-сүрсеңіз» деген мысал әңгімесін оқып беру.Балалар сұрақ бойынша өз ойларын айтады.

• 
  Мысал әңгімедегі Қара пышақ қандай адамға ұқсайды?
  
• 
  Сары пышақтың қандай ісі сендерге ұнады?
  
• 
  «Еңбексіз өмір-сүрсеңіз» дегенді өздерің қалай түсінесіңдер?
  

-Адам,ең бастысы,еңбектенуге,яғни адам бір іске күш-қуатын,ақыл-ойын жұмсауға ерінбеуі керек.Өйткені жалқаулық,еріншектік адамның өзін және өмірін тоздырады.Ал ерінбей еңбек етсең мақсатыңа ,арманыңа жетесің.Арманың орындалса өзіңді бақытты санайсың.

Үш оқушы (автор,қуыршақ,бауырсақ)рөлдерде «Қайдан келдің ,бауырсақ?» өлеңін мәнерлеп оқиды.

«Еңбек-бақыт бастауы» тақырыбында әңгіме жазу.

Оқушылар мұғаліммен бірге шеңбер құрып,бір-біріне жүрекжарды тілектерін айтады.

• 
  Еңбектің адам өміріндегі мәні туралы түсінік беру;
  
• 
  еңбек етуге қызығушылықтарын дамыту;
  
• 
  еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
  

• 
  Неліктен әкесі ұршық,өрмек,кітапты «жақсылардың жақсысы» деді?
  
• 
  Дүниедегінің бәрі кңбекпен табылады дкгкнді қалай түсінесіңдер?
  

1-тапсырма:Еңбек туралы бір мақалды тауып,оның мағынасын түсіндіріп беру.

2-тапсырма:Н.Жанаевтың «Еңбек сүйсең»өлеңін оқып,мағынасын түсіндіріп беру.

Тыныштық сәті

-Балалар,денелеріңді түзу ұстап,бастарыңды жоғары көтеріп,ыңғайланып отырыңдар.Ауаны терең жұтып,еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап,бақытқа,махаббат пен тыныштыққа толы таза ,шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер.Ал енді көздеріңді ашсаңдар да болады.

Берілген суреттерді пайдаланып,сөйлемдерді оқу.Суретттерді бояу.

Оқушылар мұғаліммен бірге мына өлең жолдарын қайталайды.

Еңбек.

Н.Жанаев.

Мұның аты-Еңбек Әзірлесең –Еңбек.

Кесте тіксең,зерлеп, Қиындықтың бәрін,

Мұның аты-Еңбек. Еңбек қана жеңбек.

• 
  Мейірімділік,қайырымдылық тураплы түсініктерін кеңейту;
  
• 
  қамқорлық жасауға жетелеу;
  
• 
  мейірімділікке тәрбиелеу.
  

• 
  Үлкендер еркелеткенде қандай күйде боласыңдар?
  
• 
  Жақсы көретін адамдарға қандай тілек айтқың келеді?
  
• 
  Басмқаларға жақсылық жасаған кездерің болды ма?
  

-Қайырымды іс жасау оған мұқтаж адамның жанына жұбаныш болады.Ал өзің біреуге қайырымды іс жасағанда көңілің көтеріліп,жаның жай тауып,қуанасың,сол адамды қуантасың,қайырымды іс істей алатыныңа жақын туыстарың,достарың,айналаң қуанады.Әрбір адамның жүрегінде сондай жылу болса,бір-біріне қайырымдылық жасап жатса,әлемдегі адамдардың барлығы қуанышта,бақытта өмір сүреді.

Оқушылар сабақ соңында өздерінің жүрек түкпіріндегі жылы сезімдеріне ризашылықтарын білдіріді.

Оқушылар оң қолдарымен жүрек тұсын ұстап кезегімен мынандай сөздер айтады:

-Менің қайырымды жүрегіме рақмет!

-Менің мейірімді жүрегіме рақмет!

-Менің жылы жүрегіме рақмет!

-Менің жүрегімнің адамдарды жақсы көргеніне рақмет!

-Менің жүрегімдегі жақсы көру сезіміне рақмет!

-Менің жүрегімнің қуана білетініне рақмет!

-Менің жүрегімнің жанашырлығына рақмет!

• 
  Мейірімділік,қайырымдылық тураплы түсініктерін кеңейту;
  
• 
  қамқорлық жасауға жетелеу;
  
• 
  мейірімділікке тәрбиелеу.
  

-Балалар,қолдарыңды жүректеріңнің тұсына бір сәт қойып,дүрсілін тыңдап көріңдерші.Сендердің жүректерің мейірімге,қайырымға,махаббатқа,жылы сезімге толы.Адам бойындағы бар жылу мен мейірім жүректен шығады.Енді осы жүректен алған жылуымызды түсіріп алмайтындай қимылмен бір-біріміздің қолымыздан қысайық,осылайша жүрек жылуын бір-бірімізбен бөлісейік.

• 
  Жақсы көретін жан-жануарларың бар ма?
  
• 
  Табиғатқа қамқорлық жасаған кездерің болды ма?
  

Балалар,денелеріңді түзу ұстап,бастарыңды жоғары көтеріп,ыңғайланып отырыңдар.Ауаны терең жұтып,еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап,бақытқа,махаббат пен тыныштыққа толы таза ,шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер.Ал енді көздеріңді ашсаңдар да болады.

Оқушылардың сабақтан алған білімдерін бекіту мақсатында ойын-жаттығу ұйымдастыру.

Балапандардан адасып қалған тауыққа көмектесу үшін балапандар суретінің артқы бетіндегі сұрақтарға жауап беру.

Мәтінмен жұмыс Балаларды табиғатқа жетелеу мақсатында З.Мейірханованың «Маржан мен жауқазын» әңгімесін оқып беру.

Тапсырма Суреттерге қарап,тал мен мысыққа,үлкен кісі мен сырқат жанға қандай жақсылық жасау керек екендігі туралы айту.

Дәптермен жұмыс

1-тапсырма:Өздерің жақсы көретін адамдарың туралы жазыңдар.

2-тапсырма: «Ана деген кім?» сұрағына жауап жазыңдар.

Жүректен жүрекке

Оқушылар мұғаліммен қосыла төмендегі өлең жолдарын қайталайды:.

Қайырымды жандар айлана, Сүйеміз барлық ананы,

Шеңберге келсін жайлана. Жүрегім оттай жанады.

Жалықпастан қайта біз, Бақыттымыз осы біз,

Махаббат сөзін айтамыз. Қасымызда досымыз.

Сабақтың тақырыбы: «Халық даналығы».

Мақсаты: Балалардың «даналық» ұғымы мен бірлік ұғымының құндылығы, адами қасиеттері туралы түсінігін кеңейту.

Көрнекіліктер: дәптер,оқулық, Данышпан атаның жіберген хаты.

Шаттық шеңбері: -Балалар біз бүгін сендермен ерекше сәлемдесеміз.

-Қазақ халқы амандасуға көп мән берген. Алыстан алты жасар бала келсе ,алпыстағы ата келіп сәлем берген. Шеңберде тұрған бойынша бір бірімізбен амандасамыз. Бірақ бір біріміздікі ұқсамайтын ерекше болу керек.Мысалы: -Айнұр амансың ба?,

Саян қалың қалай?,Айжан,сәлем!,-Бақыт ,Ассалаумағалейкум!

Әңгімелесу:-Халық даналығы дегенді қалай түсінесіңдер?

-Қандай адамды дана адам деп айтады?

-Егер сендер дана адаммен кездессеңдер,не жөнінде сұрап білер едіңдер?

Жаңа ақпарат: Халық даналығы өлең,жыр,мақал-мәтел,жұмбақ , ертегілер арқылы ұрпақтан ұрпаққа жетіп отырады.Оларда халқымыздың ежелгі ерлігі мен еңбегі,ақылы мен арманы ,тұрмысы мен салты бейнеленген.

Мәтінмен жұмыс: «Алпыстан асққаннна ақыл сұра» ертегісін оқушы бойындағы жақсы қасиеттердің қалыптасуына ықпал ету үшін түсіндіріледі.

Оқушы пікірлерін білу үшін сұрақтар қоямын.

-Патшаның жарлығы дұрыс па?

-Қарттыңданалығы неден көрінді?

Тыныштық сәті:-Балалар денелерін түзу ұстап,бастарыңды жоғары ұстапыңғайланып отырыңдар.Ауаны терең жұтып,еркін тыныс алыңдар. Таза шипалы ауаның тұла бойыңа сіңгенін бақыла. Енді көздеріңді ашыңдар.

Шығармашылық жұмыс. Мен мақалдап сөйлеймін.

Оқушы екі топқа бөлінеді. 1 тапсырма; Ақыш аға жастайынан еңбекпен күнін көрген адам.Мектеп жасынан әкесінің жанынан қалмай ,егін даласында өскен ағайды жұрт мақтан тұтады.

Алынатын жауаптар. «еңбек ер атандырды», «Еңбек бәрін жеңбек», «Еңбек етсең емерсің», «Еңбек етсең ерінбей,тояды қарның тіленбей», «Еңбектің наны тәтті».

2тапсырма. Ботаның алдына қойған мақсаты-тек жақсы оқуболған сияқты.Бар уақытын мектеп пен кітапханада өткізетін . Ботаның достары «кішкентай оқымысты» деп атайтын.

Алынатын жауаптар : «Оқу білім бұлағы,білім өмір шырағы», «білімсіз күнің жоқ», «Білімді мыңды жығады», «Білім инемен құдық қазғандай».

Дәйексөз: «Ақыл шыңы-даналық» халық даналығы. Өте ақылды,данышпан адамды дана деп айтамыз.Дана адам сабырлы,ұстамды болады. Ашуды сабырмен,төзіммен ақылмен жеңеді.Оқушыға дәексөзді жазып алуға кеңес беріледі.

Жүректен жүрекке. «Ақыл дария»

Ақыл-дария Талаппен еңбек,

Ми-теңіз Ұқыппен мұны

Арнасы-еңбек- білсеңіз!

Сабақтың тақырыбы: «Табиғат әсемдік әлемі».

Мақсаты: Балалардың «табиғат,сұлулық» ұғымының құндылығы, адами қасиеттері туралы түсінігін кеңейту.

Көрнекіліктер: дәптер,оқулық.

Шаттық шеңбері: -Балалар біз бүгін «Табиғат анамыз»деген өлеңді бірге айтамыз.

Табиғат ол анамыз, Жазда аралап тауын да,

Табиғатқа баламыз. Барамыз біз бауына.

Құшағында ойнаймыз, Өзеніне шомылып,

Шаттық әнге саламыз. Жүгіреміз жауында.

Әңгімелесу .

-Табиғат аясында демалыс сендерге ұнай ма?

-Адам табиғатты түсіне ала ма?

-Туған жердің қандай көрінісін ұнатасыңдар?

Балалар туған жер туралы ойларын ортаға салады.

Жаңа ақпарат: Халық даналығы өлең,жыр,мақал-мәтел,жұмбақ , ертегілер арқылы ұрпақтан ұрпаққа жетіп отырады.Оларда халқымыздың ежелгі ерлігі мен еңбегі,ақылы мен арманы ,тұрмысы мен салты бейнеленген.

Мәтінмен жұмыс: «Алпыстан асққаннна ақыл сұра» ертегісін оқушы бойындағы жақсы қасиеттердің қалыптасуына ықпал ету үшін түсіндіріледі.

Оқушы пікірлерін білу үшін сұрақтар қоямын.

-Патшаның жарлығы дұрыс па?

-Қарттыңданалығы неден көрінді?

Тыныштық сәті:-Балалар денелерін түзу ұстап,бастарыңды жоғары ұстапыңғайланып отырыңдар.Ауаны терең жұтып,еркін тыныс алыңдар. Таза шипалы ауаның тұла бойыңа сіңгенін бақыла. Енді көздеріңді ашыңдар.

Шығармашылық жұмыс. Мен мақалдап сөйлеймін.

Оқушы екі топқа бөлінеді. 1 тапсырма; Ақыш аға жастайынан еңбекпен күнін көрген адам.Мектеп жасынан әкесінің жанынан қалмай ,егін даласында өскен ағайды жұрт мақтан тұтады.

Алынатын жауаптар. «еңбек ер атандырды», «Еңбек бәрін жеңбек», «Еңбек етсең емерсің», «Еңбек етсең ерінбей,тояды қарның тіленбей», «Еңбектің наны тәтті».

2тапсырма. Ботаның алдына қойған мақсаты-тек жақсы оқуболған сияқты.Бар уақытын мектеп пен кітапханада өткізетін . Ботаның достары «кішкентай оқымысты» деп атайтын.

Алынатын жауаптар : «Оқу білім бұлағы,білім өмір шырағы», «білімсіз күнің жоқ», «Білімді мыңды жығады», «Білім инемен құдық қазғандай».

Дәйексөз: «Ақыл шыңы-даналық» халық даналығы. Өте ақылды,данышпан адамды дана деп айтамыз.Дана адам сабырлы,ұстамды болады. Ашуды сабырмен,төзіммен ақылмен жеңеді.Оқушыға дәексөзді жазып алуға кеңес беріледі.

Жүректен жүрекке. «Ақыл дария»

Ақыл-дария Талаппен еңбек, Ми-теңіз Ұқыппен мұны

Арнасы-еңбек- білсеңіз!

Сыныбы:2 а .Күні:07.04.2011

Сабақтың тақырыбы: «Табиғатпен біргеміз».

Мақсаты: Балалардың «табиғат,үйлесімділік» ұғымының құндылығы, адами қасиеттері туралы түсінігін кеңейту.

Көрнекіліктер: дәптер,оқулық.

Шаттық шеңбері: -Балалар біз бүгін «Табиғат»деген өлеңді бірге айтамыз.

Армысың алын күн! Бас ием тауларға,

Көгілдір көк аспан! Жамылған қарларға.

Бармысың,құстарым! Жайқалған даланы,

Қанатты достарым! Табиғат-ананы.

Суларым таза ма? Көруге сағынып,

Талдарым аман ба? Келген біз-балаңыз.

Әңгімелесу .

-Табиғатпен біргеміз дегенді қалай түсінесің?

-Аймен,күнмен,жұлдыздармен сөйлесіп көрдіңдер ме?

-Әсем табиғаттан,шуақты күнне,жауған жаңбырдан қандай әсер аласыңдар?

Жаңа ақпарат;

Табиғат адамды қуанышқа бөлейді,шабытқа кенелтеді. Адамның табиғатқа деген сүйіспеншілігі оның сұлулығы мен байлығын сақтауға көмектеседі.

Тыныштық сәті:-Балалар денелерін түзу ұстап,бастарыңды жоғары ұстапыңғайланып отырыңдар.Ауаны терең жұтып,еркін тыныс алыңдар. Таза шипалы ауаның тұла бойыңа сіңгенін бақыла. Енді көздеріңді ашыңдар.

Мәтінмен жұмыс: «Жел» әңгімесін әңгімелеп айтып беремін.

-Мәтінде қар мен жел гүлге қандай көмек көрсетті?

-Қар мен желге қандай тілек айтар едіңдер?

Тапсырма: Табиғат бейнеленген суретті ұсынып сурет бойынша табиғат туралы өз ойларын айтуды тапсыру.

Дәйексөз: «Адам мен табиғаттың тілдескені- өмірдің үндескені» халық даналығы. Табиғат бояулары арқылы тіршіліктің қайнар көзі туралы түсідіріп нақыл сөз мағынасын түсіндіремін.

Дәптермен жұмыс: 1 тапсырма: тек қана жасыл түсті пайдалана отырып табиғат құбылыстарының суретін салыңдар.

2 тапсырма.Табиғатқа қамқорлық туралы қысқаша өз ойларыңды жазыңдар.

«Жүректен жүрекке».

Жадыраған күндейміз,күндейміз! Жайнап өскен гүлдейміз,гүлдейміз!