Сабақтың тақырыбы: §67 Галогендер топшасына жалпы сипаттама

• №2 есеп Мынадай айналуларды іске асуға болатын химиялық реакция теңдеулерін жазыңдар K→KOH →KCI →KNO3

• №4 есеп
• Мыс (ІІ) сульфатының ерітіндісіне 4г натрий гидроксидімен әсер еткен. Реакция нәтижесінде қанша тұнба түзілгенін есептеңдер.

30.04.2011 ж

• Сабақтың тақырыбы: §67 Галогендер топшасына жалпы сипаттама.

• Галогендер айқын бейметалдық қасиет көрсетеді. Ең сыртқы энергетикалық деңгейшесінде орналасқан валенттік электрондар саны 7 тең. Осы 7 электронның 2 s-электрондар,5 p электрондар: s2p5.
• Топша бойынша элементтің ядро заряды артқан кезде ядродағы протон саны және атом қабатындағы электрон саны өседі. Галогендердің ішінде ең кіші атом-фтор, ең үлкені-астат.
• Галогендер молекуласы екі атомнан тұратын жай заттар болып келеді. Олар: F2, Cl2, Br2, I2

• Галогендер металдармен тікелей әрекеттесіп, тұз түзетіндіктен оларды “галогендер” деп атайды.

• Галогендер табиғатта қосылыс түрінде кездеседі. Оның бірі NaCl- ас тұзы. Қорабында “йодталған тұз” деген жазуы бар. Ішетін суды хлор қосу арқылы микроорганизмдерден залалсыздандырады.

• Бром - дәрі-дәрмек және фотоқағаз құрамында болады.Бос күйінде улы.

• Йод – медецинада қан тоқтатуда және дезинфекциялауда қолданылады.

• Йод адам ағзасында жетіспесе қалқанша бездің ісігі ауруына шалдығады.

• Фтор – қосылыстары тіс эмалінде болады. Тіс эмалі бұзылмас үшін тіс пасталарының құрамына әр түрлі фтор қосылыстарын араластырады.

• Астат – аз ғана уақыт пайда болып,ыдырап кететін тұрақсыз радиоактивті элемент.

«Галогендер» айтысы

• ФТОР

• Вакумдағы ХЛОР

• АСТАТ

• ЙОД

• Ампуладағы БРОМ

Керек құрал-жабдықтар: Картоп, нан тілімі, йод ерітіндісі, тамшуыр. Жұмыс барысы: Картоп пен нан тіліміне бір тамшы йод ерітіндісін тамызып,өзгерісті бақыландар.

• Демонстрация

• “Йодқа сапалық реакция”

• Торкөздегі әріптерден сөздерді дұрыс құрастырып оқыңыздар, химия зертханасында естеріңізде болатын өте маңызды қауіпсіздік ережесімен танысасындар. Сөзді жоғарғы шеткі торкөзден бастау керек. Әр торкөздегі әріп бірақ рет оқылады.

• 1. Бірінші дүниежүзілік соғыста хлорды тұншықтырғыш улы зат ретінде қолданған мемлекет.
• 2. Тез ыдырап кететін тұрақсыз радиоактивті элемент.
• 3. 1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле алған элемент (сарғылт жасыл түсті, тұншықтырғыш , улы газ).
• 4. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент.
• 5. Металдармен тікелей әректтесіп тұз түзетін элементтер.
• 6. Йодты 1811 жылы қай ғалым ашты.
• 7. 1886 жылы фторды ашқан химик.
• 8. Алғашқы көмекке пайдаланылатын бейметалл.
• 9. Ауада түтінденетін концентрлі ерітінді.
• 10. Жүйкені жайландыратын, дәрі- дәрмек құрамына кіретін элемент.

• Сөзжұмбақ «Галогендер»

• Тест

• 1. Галогендер тобына жататындар:
• а) Si, Ca, Mg, Ba, In б) F, C1, Br, I, At
• в) C1, I, K, At, Na г) C1, F, Ne, Xe, Cu
• 2. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды
• формуламен сипатталады:
• а) 1s2 2s2 б) 1s2 2s2 2p3
• в) 1s2 2s2 2p5 г) 1s2 2s2 2p4
• 3. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:
• а) F2 б) Cl2 в) Br2 г) I2
• 4. Фтор бос күйінде:
• а) сұйық улы зат б) қатты улы зат
• в) улы газ г) қара сұр түсті улы газ
• 5. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:
• а) F2 б) Cl2 в) Br2 г) I2
• 6. Хлордың салыстырмалы атомдық массасы нешеге тең:
• а) 35,5 б) 34,7 в) 40,5 г) 45,5
• 7. Галоген тобына жатпайтын элемент :
• а) I б) Br в) Cr г) Cl
• 8. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:
• а) F2 б) Cl2 в) Br2 г) I2
• 9. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент:
• а) F2 б) Cl2 в) Br2 г) I2
• 10. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент:
• а) F2 б) Cl2 в) Br2 г) I2

Тұрмыста қолданылатын ас тұзының (NaCl) құрамындағы хлордың массалық үлесін анықта.

Үй тапсырмасы: § 67 оқу “Галогендер” тақырыбына реферат жазу.