Сабақтың барысы:
|
Блум бойынша
|
Мұғалімнің іс әрекеті
|
Оқушының іс әрекеті
|
|
Білу
|
Ұйымдастыру кезеңі.
Үй тапсырмасы «Тотығу тотықсыздану реакциялары» тақырыбы бойынша жаттығулар береді.
|
Өткен тақырыптар бойынша білімін көрсетеді.
Жұппен жұмыс.
|
|
Түсіну
|
«Тұздар балқымасы мен ертінділерінің электролизі» тақырыбына слайдтар мен электрондық оқулықтан мағлұмат береді.
Сергіту сәті.
|
Тақырып бойынша мағлұматты дәптерлеріне жазады.
|
|
Қолдану
|
Есептер шығару:
1-топ. Mg+Cl2 ==MgCl2
Pb + HCl==PbCl2 + H2
2-топ. Al +O2 = Al2 O3
Mn + FeCl2 = MnCl2 + Fe
3-топ. Na + H2 = NaH Ca + H2O = Ca(OH)2 + H2
|
Тақтада берілген тапсырмаларды орындайды. Топтық жұмыс.
|
|
Талдау
|
Әр топ өздері шығарған есептерді тақтаға жазып, талдайды.
|
Шешім шығарады, қорғайды, талдайды. Топтар бір- бірін бағалайды.
|
|
Жинақтау
|
Генетикалық өзгеріске жаттығулар орындау.
1-топ. Ca
2-топ. S
3-топ. Na
|
Топтық жұмыс.
|
|
Бағалау
|
Ой қозғау.
|
Топ басшылары қорытындылайды.
|
Тақырыбы
|
Тұздар балқымасы мен ертінділерінің электролизі.
|
уақыты
|
Білімділік мақсаты:
дамытушылық
тәрбиелік:
|
Электролиз туралы білімді қалыптастыру;
Электролиздің мәнін,катодтық және анодтық процестерді түсіндіре білу,қорытындылай білу білім-білік дағдыларын жетілдіру,есте сақтау,электролизге есеп шығара білу қабілеттерін дамыту; Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
|
|
Сабақ типі:
|
аралас
|
|
Сабақ өткізілу түрі:
|
Мұғалімнің түсіндіруі, 10-ЕТЖ-1, жаттығулар орындау, фронталды әңгімелесу.
|
|
Құралдар мен реактивтер:
|
Кітап, дәптер, интерактивті тақта, ХЭПЖ,10-ЕТЖ-1.
|
|
Ұйымдастыру
кезеңі:
|
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
|
1-2
|
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
|
Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру:
№1 есеп.
Берілгені: Zn, Al, S; v (S) =0,5 моль
Анықтау керегі.: m (S) Шешуі:
13,5г x
Zn + S = ZnS 2Al + 3S = Al2S3
2*27г/м 3*32г/м
m(S) = v*M =16г m(S) = 13,5г*3*32г/м : 2*27 Г/м=24 грамм
Жауап: 40 грамм.
----------------------- -------------------------- -------------------------
№2.
Берілгені: 10 грамм құйма, 65 %Zn, 35 % Си, НС!
Анықтау керегі.: (тұз массасы)
Шешуі:
6,5 г у г
Zn + 2НСІ = ZnСІ2 + Н2 Си + НСІ -------------
65 г/м 136 г/м
10 грамда ----100%
Х грамда ----- 65 % х= 6,5 грамм
2. у = 13,6 грамм
Жауап: 13,6 грамм
|
5-7
|
Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:
|
1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту. (Актуализация )
Білімділік міндеттері:
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
Электролиз
1.Білімді жаңғырту:
1.Фронталды әңгімелесу:
Металдарды сутекпен алу әдістерін сипаттаңдар.Қандай металдарды осы әдіспен алуға болады? (қорғасын,мыс, вольфрам, марганец, темір, кобальт, молибден, хром, титан)
Неге ауада қыздырғанда платина және күмістің массасы өзгермейді ,ал темір және мыстан жасалған заттардың массасы артады.Жауапты реакция теңдеулерімен дәлелдеңдер : (Себебі платина және күміс сумен әрекеттеспейді ал темір қыздырғанда сумен әрекеттесіп темір оксиді түзіледі,оксид және сутек)
2.Іс жүзінде жүретін реакцияларды аяқтаңдар:
Mg+Cl2 ==MgCl2 4Al +3O2 ==2Al2O3
2Na + H2==2NaH Ca + 2H2O ==Ca(OH)2 +H2
Mn + FeCl2==MnCl2 + Fe Pb + 2HCl==PbCl2 +H2
|
3-4
|
Жаңа сабақ түсіндіру кезеңі
|
Электролиздің мәні:
Тәжірибе қарастырайық. U-тәрізді түтікшені алып оған мыс (ıı) хлоридінің ерітіндісін құйып, әрбір иілімге көмір электродын салып, сымдарды ток көзіне қосып, өтетін процесті бақылаймыз.Аздан соң бір электродта мыс, ал келесісінде газ бөлінгенін байқаймыз. Иісі және сары жасыл түсі бойынша біз мұның-хлор екенін біле аламыз.Қорытынды: электр тогының әсерінен жаңа заттар-мыс және хлор түзілді, яғни химиялық реакция жүрді.
Бұны қалай түсіндіреміз?
Кернеу жоқ кезінде бұл иондар ерітіндінің барлық көлемінде бейберекет қозғалыста болады,бірақ электродтарды ток көзіне қосқанда, электродтардың біреуі теріс (катод),ал екіншісі-оң (анод)зарядталады. Катодқа оң Cu2+ иондары, ал анодқа теріс Cl- иондары бағытталады. Cu2+ иондары катодқа жетіп, одан электрондарды қабылдап, тотықсызданады да Cu атомдары электродтың бетіне қонады:
Cu +2e ------Cu катод мыс қабатымен қапталады
2Cl-2e-------Cl2 хлорид - ионы, анодқа, керісінше, электронды береді, тотығып атомға айналады.Соңғылары екі екіден қосылып молекула түзеді.
Электролиздің жинақталған теңдеуі:
CuCl2 ------Cu + Cl2
Электролит балқымасы немесе ерітіндісі арқылы тұрақты электр тогы өткенде электродтарда жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларын электролиз деп атайды.
2.Катодтық және анодтық процестер (кестеде)
Катодтық процесстер
Катодта иондардың тотықсыздану реті олардың стандарттық электродтық потенциалдар қатарындағы орнына тәуелді.Мұнда үш жағдай болуы мүмкін
|
Анодтық процесстер
Анодта жүретін реакциялардың сипаты су молекуласының қатысуына және анодтың қай заттан жасалуына тәуелді болады.Әдетте, анодтар еритін және ерімейтін деп екіге бөлінеді.Біріншісі-көмірден,графиттен, платинадан, екіншісі мыстан,күмістен,мырыш тан,кадмийден,никельден және басқа металдардан жасалады.
|
1.сутекке қарағанда үлкенірек стандарттық электродтық потенциалы бар катиондары электролиз кезінде катодта іс жүзінде толықтай тотықсызданады; (Cu2+-тан Au3+-ға дейін)
Ме + п е---------Ме
2. кішірек стандартты электродты потенциалы бар катиондары катодта тотықсызданбайды, олардың орнына су молекуласы тотықсызданады; (LI+-мен Al3+-ті қоса)
2 Н2О +2е ----Н2 + 2ОН
3.сутекке қарағанда стандарттық электродтық потенциалы аздау, бірақ алюминийден потенциалы үлкендеу (Al3+-ден H+-ке дейін) металдардың катиондары электролиз кезінде катодта су молекуласымен бір уақытта тотықсызданады: «Li. K. Na… Al» «Mn. Zn… H»
«Cu. Ag… Au.»
|
1.Ерімейтін анодта аниондардың немесе су молекуласының тотығуы жүреді.
S2-.I-.Br-.Cl-. SO2-4.NO3-.CO2-3.PO3-4 Ғ
иондардың тотығу реті
ерітіндіде оттекті қышқылдардың аниондары болса, онда анодта бұл иондар тотықпай су молекуласы тотығып оттекті бөліп шығарады.
2.Еритін анод өзі электролизденеді.
|
3.Мысалы:
************** Калий иодидінің KI ерітіндісі:
КАТОД АНОД
------------------- K + + I- -------------------
H2O
------------------- Н+ + ОН- --------------------
2Н2О +2е-----Н2 +2ОН- 2 I- -2е ------ I2
Жинақталған теңдеуі:
2К I + 2Н2О ------ H2 + I2 (крахмалмен дәлелдеу) + 2 КОН (фенолфталиенмен дәлелдеу)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Калий иодидінің балқымасы KI
КАТОД АНОД
------------------- K + I -------------------
К +е-----К 2 I -2е ------ I2
Жинақталған теңдеуі:
2К I (балқымасы) ----- 2K + I2
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Натрий сульфаты ерітіндісі Na2 SO4
КАТОД АНОД
------------------- Na + SO4 -------------------
------------------- H2O --------------------
4НОH +4е-----2Н2 +4ОН 2НОН +4е--------О2 +4H+
тотықсыздану тотығу
Жинақталған теңдеуі:
2НОН------2 H2 + О2 ___________________ ___________________
4.Қолданылуы: кітаппан өз бетінше жұмыс- 141 бетті оқу.
Бұйымдарды электролиз әдісі арқылы металдармен қаптау тәсілі гальваностегия деп аталады (грекше «стеге»-қаптау).
Электролиз көмегімен кез келген дененің металдық көшірмесін алуға болады.Электрохимияның бұл саласын гальванопластика деп атайды.Бұл әдіспен баспаға арналған клише пластинкалар, радиотехникалық сұлбалар және т.б. жасайды.
Еритін аноды бар тұз ерітінділерінің электролизі кезінде анод материалының тотығуы (оның еруі) және анодтан катодқа металдың ауысуы бірге жүреді.Бұл қасиет металдарды электролиздік рафинирлеу (тазалау), металдардың бетін электрлік тегістеу осылай жүргізіледі.
|
14-15
|
Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі:
|
Білімділік міндеттері:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;
Жаттығуды орындау.1-3 . 141 бет:
№3
AgCl балқымасы: катод- Ag + 1е---Ag; анод - 2Cl - 2е----- Cl2
CuSO4 ерітіндісі: катод -Cu + 2е ---Cu;
анод - 4НОH +4е-----2Н2 +4ОН; 2НОН +4е--------О2 +4Н
жинақталған теңдеуі: CuSO4 + Н2О------- Си + Н2 + О2 + Н2SO4
KF балқымасы: катод-К + 1е---К; анод - 2 F- 2е----- F2
Жинақталған теңдеуі: 2KF -------- 2K + F2
Na2S ерітіндісі: катод- 2Н2О +2е-----Н2 +2ОН анод - S -2е---- S
Жинақталған теңдеуі: Na2S + 2 Н2О------- Н2 + S +2 NaОН
|
|
|
-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;
1.10-ППР-1 жаттығуларды ауызша орындау.1нұсқа, барлық нұсқаның №2тапсырмасын орындау (56бет) (нашар үлгерушілерге кеңес беру )
Темір қалайыға қарағанда белсендірек. Жоқ, мыс ионы одан да белсендірек.Мырыш ионы адн да белсенді.Иә, мүмкін.
Электролиз деген не??
Анодпен катодта қандай процестер жүреді??
Бұл неге байланысты?
|
6-7
|
Үй тапсырмасын беру кезеңі:
|
- Параграф 5.5.– оқу, №3-5. 141 бет жазбаша;
|
1-2
|
Сыныбы
|
10
|
|
Күні:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Химиялық реакциялар және заттардың табиғаттағы айналымы.
|
Сілтеме
|
Н.Нұрахметов, Қ.Бекішов, Н.Заграничная Химия. 10-сынып. Алматы «Мектеп» 2014 жыл.
С. Бүтіншиев Химия негіздері және есептер мен жаттығулар. 2013 жыл.
|
Жалпы мақсаты
|
Табиғаттағы тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар туралы түсінік қалыптастыру
|
Күтілетін нәтиже
|
Табиғаттағы тірі организмдер туралы, адам организіміндегі химиялық элементтер жөнінде және тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар туралы түсінік қалыптасады
|
Негізгі идеялар
|
Өлі табиғаттан тірі ағзаларды өздеріне тән негізгі касиеттері аркылы бірден ажыратуға болады.
|
Құрал-жабдықтар:
|
АКТ, Д.И. Менделеев жасаған периодтық жүйесі.
|
Сабақтың түрі
|
Жаңа білімді игеру сабағы.
|
Әдіс-тәсілдер
|
Топтық тапсырмалар, эссе жазу
| |
Сабақ бойынша мұғалім жазбалары
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
І.Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен амандасып, 3 топқа бөліп, тақатаға күннің ретін жазу
ІІ.Кіріспе бөлім
Жұптық жұмыс
1.7г темір күкіртпен әрекеттескенде түзілген темір (II) сульфидінің массасы (г) 11
2.325г мырыш тұз қышқылымен әрекеттескенде түзілген сутегінің зат мөлшері (моль) 5
ІІІ. Негізгі бөлім
1.Тақтаға сабақтың тақырыбы жазылады.
2.Оқушыларға мәтін беріледі
3.Мәтінмен танысу тапсырылады
4.Мәтінмен танысып болған соң интернет желісі арқылы материалдар жинақтап, постер құрастырады
І-топ: «Табиғаттағы тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар» тақырыбын барлық ақпаратты түсіру арқылы
ІІ-топ:Схема арқылы
ІІІ-топ:Қима суреттерді жинау арқылы қорғау тапсырылады
Қорытынды бөлім
1.Тірі организмге оны өлі табиғаттан ерекшелендіретін қандай қасиеттер тән.
2.Тірі организмдер дүниесі - құрылымы және биосферадағы функциялық рөлі жөнінен тірі организмдердің ең ірі бірлестіктері тірі организмдер дүниесінің неше түрі сараланады
3.Оқушыларға эссе жазу тапсырылады.
«Табиғат-біздің анамыз» тақырыбында эссе жазу
Кері байланыс
Кейінгі оқу: Табиғаттағы тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар
|
Оқушылардың іс-әрекеті
Оқушыларға топқа бөлініп отырады және күн ретін тақтадан көшіріп алады
Оқушылар сан есептерін шығарып келесі жұптық парақшаларымен ауыстырып, жұмыстарды дайын жауап арқылы тексереді.
Есепті алынған критерий бойынша бағалайды.
1.Оқушылар тақырыпты жазып алады.
2.Мәтінмен танысып шығады
3.Топ ішінде талқылайды.
4.Өз жауаптарын ұсынады
5.Топ атынан баяндамашы қорғайды.
6.Топ жұмысын «екі жұлдыз, бір ұсыныс» арқылы бағалайды
Оқушылар жеке жұмыс жасайды. Жасалған жұмысты топта талқылайды. Жақсы деп танылған жұмыс топ атынан оқылады. Оқушылар шапалақ ұру арқылы бағалайды.
Сабақ рефлексиясын жазады
|
Достарыңызбен бөлісу: |
