Сабақ жоспары
Пән оқытушысы: Н.Т.Бегалиева
Пән аты: Қазақстан тарихы
Өтілетін күні:
Оқу тобы:
Сабақтың тақырыбы: Қазақыстан 1905-1907ж.ж. орыс ревалюциясы кезінде.
Сабақтың мақсаты:
а) білімділігі: 1905-1907ж. Ресейде болған алғашқы орыс ревалюциясының дүмпуі шеткері аймақтардаға жетуі туралы, Қазақстан еңбекшілерінің саяси оянуы, езгінің отаршылдық, әлеуметтік және басқа да түрлеріне қарсы ұлт – азаттық жұмысшы , аграрлық және басқа да қозғалыстарыдың өрістеуіне едәуір дәрежеде сертін бергені туралы түсінік беру.
б) дамытушылық: Ұлт зиялыларының ұстанған бағытын түсіндіріп , этникалық тұтастығын сақтау идеясы болғанын түсіндіру арқылы оқушылар бойында елжандылық, отаншылдық қасиеттерін шыңдау.
в) ) дамытушылық: оқушылардың азаттық күреске басшылық еткен тарихи қайраткерлерге байланысты өз пікірлерін, көзқарастарын айта білу дағдыларын қалыптастыру.
г) тәрбиелік: оқушылардың азаттық күреске басшылық еткен тарихи қайраткерлерге байланысты оз пікірлерін,көз қарастарын айта білу дағдыларын қалыптастыру.
Сабақтың түрі: лекция
Сабақтың типі: жаңа білім беру.
Сабақтың техналогиясы: ДОТ
Сабақтың әдіс-тәсілі: тірек сызба арқылы жүйелеп оқыту.
Сабақтың көрнекілік: оқулық, карта, тірек - сызба, таблица.
Пәнаралық байлапныс: тарих, география, әлеуметтену.
Пайдаланатын оқулық: 1. М. Б. Мухаметов «Қазақстан тарихы» Алматы2007ж.152-
158бет
Алматы 2007ж. 152 - 158 бет.
2. Мусин Чапай « Қазақстан тарихы» Алматы 2008ж.
240-253бет.
Сабақтың құрылымы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үй тапсырмасын тексеру.
3. Жаңа сабақ түсіндіру.
4. Жаңа сабақты бекіту.
5. Кері байланыс.
6. Бағалау.
7. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
I .Ұйымдастыру кезеңі :
- Оқушылармен амандасып, журналға белгі соғу.
- Сынып тазалығына мән беру(тексеру).
- Оқушылар назарын сабаққа аудару.
II .Үй тапсырмасын тексеру.
Тақырыбы : ХІХ ғасырдағы ІІ жартысындағы Қазақстанға капиталистік қатынайардың енуі.
1. Өзіндік жұмыс : Реферат жұмысын тексеру.Тақырыбы: «1867 – 1868 жылдардағы реформалар».
2. Жазбаша жұмыс: Конепектіні тексеру. Мазмұнын сұрау.
3. Іздену жұмысы : Патша үкіметінің Қазақыстандағы қоныс аудару саясаты және оның зардаптары туралы жинақталған материалдарды талдау, пікір алысу.
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.
Тақырыбы: Қазақстан 1905-1907ж.ж орыс ревалюсиясы кезінде.
Жоспары: 1. ХХ ғасыр басындағы өлкедегі әлеуметтік – экономикалық жағдай.
2. 1905 – 1907 жылдардағы орыс революциясы және оның Қазақстандағы ықпалы.
3. Патшалық Ресейдің қоныс аудару саясатының жаңа кезеңі.
4. Қазақ баспасөзі және қлттық интелегенция.
І. Ғасыр басында Қазақстан аумағы алты аймақтан тұрды.
Орталығы Ташкент
Түркістан генерал – губернаторлығына Сырдария және Жетісу облыстары.
Орталығы Омбы қаласы болған Дала генерал – губернаторлығына Ақмола, Семей, Торғай, Орал облыстары.
1897 жылғы бүкіл Ресейлік санақ бойынша қазақтар тұранын облыста барлығы 4млн. 186мың адам (2млн 286 ер; 2млн адам әйел)
Астрахаль губернясының 251 мың
Орал облысында
460 мың
Ақмола облысында 427 мың
Семей облысында 605 мың
Жетісу облысында 795 мың
Сырдария облысында 952 мың
Ферғанада 202 мың
Самарқанда 63 мың
Заколпий облысында
74 мың
Басқа да губернияларда
46 мың
1905-07 жылдары Ресейде болған алғашқы орыс ревалюциясының дүмпуі шеркері аймақтарға жетті. Ресейде болған бұл ревалютция Қазақстан еңбекшілерінің саяси оянуына өлкеде езгінің отаршылдық, әлеуметтік жене басқа да түрлеріне қарсы ұлт – азаттық жұмысшы, аграрлық және басқа да қозғалыстардың өрістеуіне едәуір дәрежеде серпін берді. Петербургте басталған ревалютциянық оқиғалардың Қазақстанға кешеуілдеп кеткеніне қарамастан 1905жылжық ақпан айында
1905ж ақпанда
Шалқарда, Жосалыда, Петербургте,
Түркістанда
1905ж маусымда
Перовскіде, Верныда, Қостанайда.
Бүкілелшілік қызан саяси ереуілі
Оралда, Перовскіде, Қостанайда, Успен кенішінде
Сточкалық комитеттер құрылды.
1905 -1907 жылдардағы Ресей рефалюциясы жеңіліс тапты және алдына қойған мідеттерін иелене алады. Қазақ өлкесін қамтыған бұл ревалютцияның Қазақстанның адам кейінгі жылдардағы саяси – қоғамдық дамуына әсері мейлінше терең болды.
Ресей мемлекетінің ең адал және қайшылығы мол тұстарының бірі аграрлық мәселе еді. 1861ж реформа жер мәселесін түпкілікті шеше алмады. Помещиктік жер иелену жойылмады, жерсіз шаруалардың саеы жылдан жылға арта түсті. Шаруалар наразылығы мен толқулары патша өкіметін үнемі алаңдатуда болды. Сондықтан патша үкіметі жер мәселесін Сібір Қазақстандағы орталық саясаты арқылы шешуге тырысты.
1905-07 жылдардағы орыс ревалюциясының басты міндеттерініңбірі аграрлық мәселе болды. Патша өкіметі бұл мәселені реформа жасау арқылы мәселеге ұмтылды Памещиктік жер шиеленісуді сақтай отырып, ограрлық мәселені дағдарыстың себептерін жою мақсатында Ресейдің ауыл шаруашылығы министірі столиннің реформасы қабылданды.
1.Діни сенімге қысым жасауды тоқтату;
2.Қазақ мектептерінде қазақ тілінде оқыту; интернет, пән алынат, жоғары оқу орындарының жайы;
3.Қазақ тілінде газет шығару;
4.Пересегендердің көшіп келуін тоқтатып, жерді қазақтікі деп жариялау.
5.Қазақтарды атамекен қоныстарынан көшіруді тоқтату;
6.«Далалық билеу ережесін» өзгерту;
7.Болықтық кеңселер мен халықтық соттарды істі қазақ тілінде жүргізу. Өтініштерді қазақ тілінде қабылдау правасын қалпыны келтіру; қызметке қазақ тілін білетін тілмаштарды алу.
8. Сот ісін қазақ тілінде жүргізу;
9. Бастықтар мен урядниктердің санын қысқарту;
10. Генерал – губернатордың бұйрығымен жер аударуды жою;
11. Жоғары үкіметте қазақ депутаттарының болуы.
1905ж 25 шілдеде Қарқаралы қаласына таяу Қоянды жәрмеңкесінде алаш қозғалысы жетекшілерінің бастамасымен өткен қазақ съезінде әлеуметтік – экономикалық талаптармен бірге саяси талаптар қойылды. Ресей министрлер кеңесінің төрағасы атына жазылған петиция қабылданды.
Ә. Бөкейханов пен Ж. Ақбаевтың басшылығымен жазылған петицияда үкіметке мынадай талаптар қойды:
1906ж ақпанда Семейде өткен жалпы қазақ екінші съезі Ресей кадет партиясының бағдарламасын қолдады, және оған өлкеге орыс шаруаларының қоныс аударуын тоқтату, қазақ жерлерін тұрғылықты халықтың меншігі ретінде тану. Мектептер ашу және тағы басқа талаптар енгізді. Қазақ интелегенциясының саяси күресінде Ресей Мемлекеттік Думанына сайлау жүргізу айтарлықтай роль атқарды. Олар өздерінің саяси күресінде мемлекеттік Думанның мінбесін де тиімді пайдалана білді.
Бірінші мемлекеттік Дума орталығы
Торғай облысынан А. Бірімжан
Ақмола облысынан
Ш. Қошығылұлы
Жетісу облысынан
М. Тайынұлы
Астрахань губерниясынан
Б. Құлман, Д. Тұндут
Уфа губерниясынан С. Жантөре
Орал облысынан А. Қалминұлы
Семей облысынан
Ә. Бөкейхан
Екінші мемлекеттік Дума орталығы
Ақмола облысынан
Ш. Қошығылұлы
Торғай облысынан А. Бірімжан
Семей облысынан
Т. Нүрекен
Жетісу облысынан
М. Тынышбайұлы
Сырдария облысы Т. Аллабергенұлы
Орал облысы
Б. Қаратаев
Астрахань губерниясынан
Б. Құлман
ІV. Жаңа сабақты бекіту. Толықтыру жұмысы.
Жұмысшылардың толқулары қай қалаларда болды?
Қойған талаптары:
V. Кері байланыс. Сұрақтарға жауап:
А. Байтұрсыновтың редакторлығымен қашан, қандай газет жұмыс жасады?
Бұл газетте қай интелегенциясының сол кездері жарық жұлдықы болған кімдер, атаңыз?
«Алаш» партиясының белсенділіктерін атаңыз?
Қандай жарық көрген журналдарды білесің?
Қанша рет мемлекеттік Думалар болды? Ретімен атаңыз?
VI. Бағалау. Үй тапсырмасын орындаған, өзіндік жұмыс жасап, белсенді араласып отырған, берген тапсырмалар мен қамтылған сұрақтарға жауап берген оқушылар берген жауаптарына қарай бағаланады.
VII. Үйге тапсырма беру.
Өзіндік жұмыс : «Айқап» журналы мен «Қазақ» газеті туралы зерттелген
жұмыстарды талдау.
2. Жазбаша жұмыс: Оқулықтан конепектілеу. Мазмұнын сұрау.
3. Іздену жұмысы : 1905-1907 жылдардағы орыс ревалюциясы және оның Қазақстанға ықпалы туралы мәліметтерді интернеттен жинақтау, мәліметтерді толтыру.
Достарыңызбен бөлісу: |