Сабақтың тақырыбы: Әбілхан Қастеев «Дарынды суретші» (2-сынып)

Дарынды суретші.

Балалар бізге бүгін қонақтар келді. Келген қонақтарымызбен амандасып алайық.

Үлкенге де сіз,

Кішіге де сіз,

Сәлем бердік сіздерге,

Құрметпенен біз.

126-шы беттегі «Шәкірт балаларға» Жамбыл Жабаевтың өлеңін жаттау.

Жамбыл Жабаев.

«Шәкірт балаларға»

Айналам сендей жеткіншек,

Қарасам көзім тоймаған.

Мәуелі сендер – бәйшешек

Өмірдің жазын тойлаған.

Ұялы мен бір бәйтерек,

Ортаңда көктеп бойлаған.

Сендерді қоссам жырыма,

Саңқылдап үнім сайраған.

Қаздаңдап кәрі саусағым,

Ішекті бойлап ойнаған.
Үй тапсырмасын бекіту. Біздің айтып жатқан өлеңімізді кім жазыпты?

-Әрине, ол Жамбыл Жабаев.

- Ал, Жамбылдың «Жамбылдың портреті» атты» бейнесін кім көркемдеген?

- Әрине, Әбілхан Қастеев.

Суретшінің жаны толған шер еді,

Қалам ұшы – қара бояу қорегі.

Аяулы әні көшкен кезде қағазға,

Бояулары жылап қала береді.
Шеберхана... ауасы – ауыр, түнек дем,

Суретші отыр өз ойынан дір еткен.

Бір суретті көшіре алмай қағазға,

Не онысын өшіре алмай жүректен – демекші бүгінгі біздің жаңа сабағымыздың тақырыбы: Әбілхан Қастеев дарынды суретші.

өмір жолы өнер туындылары

Әбілхан Қастеев атындағы

Қастеев Әбілхан (1904-1973) - қазақтың әйгілі кескіндемешісі, график-суретші, қазақ бейнелеу өнерінің негізін салушылардың бірі. Туып-өскен жері Алматы облысына қарасты Жаркент төңірегі. Топырақ бұйырған жері — Алматы қаласы. Отбасында 9 баласы бар. Әйелінің есімі- Сақыш Қазақстанның халық суретшісі (1944). Қазақстан Суретшілер одағы басқармасның төрағасы (1945-1956). Еңбек жолын Түрксіб темір жол құрлысында жұмысшы болып бастады. Москвадағы көркемсурет студияларында Н. Г. Хлудов пен И. Бродскийден сабақ алды (1929-1936). Халық өмірінің алуан көріністерін шынайы бейнелеген мыңнан астам көркем туындыларды дүниеге келтірген..

Әбілхан Қастеев дарынды суретші. Әбілхан қол өнеріне, онан соң суретшілік өнерге жастайынан бейім болған. Анасы Айғанша кілем, алаша, бау-басқұр тоқуға, сырмақ сыруға, шым ши жасауға шебер адам болыпты. Әбілхан осы халық өнеріне бала кезінен көз қанықтырып, анасына ою-өрнектер салуға көмектесіп, сурет өнеріне қолын үйретіп өседі.

Оның 1930-1931 жылдары салған "Қарыңдастың портреті", "Автопортрет" атты туындылары түпнұсқаға ұқсастығымен және кейіпкер болмысын ашуға деген талпынысымен ерекшеленеді. Ол бірте-бірте ел өмірінің алуан салалы тіршілік-тынысына ден қойып, тарихи-әлеуметтік өзгерістерге суреткер зердесімен қарай бастайды. Оның "Мектепте"(1930), "Түрксіб" (1932), "Жамбылдың портреті" (1937), "Ескі және жаңа тұрмыс" (1937-1941), "Амангелді сарбаздары" (1970), "Жас Абай" (1945) сияқты туындылары дарынды суретшінің өткен мен бүгінді шыншылдықпен бедерлеген көркем шежіре іспеттес.

Әбілхан туған жердің әсем табиғатын, оның дидарыңдағы адам қолының жасампаз өзгерістерін зор шабытпен бедерлей алған суреткер. Оның "Биік таулы мұз айдын" (1954), "Гүл ашқан алма" (1958), "Менің Отаным" (1959), "Жайлаудағы автодүкен" (1963), сияқты полотнолары эпикалық қарымымен, шыншылдығымен назар аударады.

Әбілхан Қастеев суретші ретінде өзіндік дара қолтаңбасы-мен ғана ерекшеленіп қоймайды, сонымен бірге, ол - туған жері мен өскен елін перзенттік махаббатпен жырлай алған біртуар суреткер. Әбілхан Қастеевтің өнер туындылары мың жарымнан астам түрі бар екен. Әр туындыларының өзі әр мағынада суреттеліп, халықтың көңілінен шыға білген. Оның мыңнаң астам туындылары жарық көрген.

Оның «Мектепте»,

«Көгілдір киімді қазақ қызы»,

«Пішен шабу»,

«Жамбылдың портреті»,

«Колхоз тойы»,

«Ескі және жаңа тұрмыс»,

«Амангелді атойы»,

«Қарындасымның портреті»,

«Қазақ қызы», (немере қарындасының суреті)

«Қазақ кипі»,

«Киіз үйдің ішкі көрінісі»,

«Қысқы көрініс», «биік таудағы мұз айдыны», «Колхозшының»

• 
  Әбілхан Қастеев атындағы мұражай... (видио көрсетіледі)
  

Қызықтырып өнерге,

Жетелейтін баланы

Ұлттық өнер емес пе,

Дамытатын сананы...

Мәтінмен жұмыс емес пе?

Әбілхан Қастеев – Қазақстанға әйгілі халық суретшісі, қазақ бейнелеу өнерінің негізін қалаушылардың бірі. Сегіз жасында әкесінен жетім қалып, байлардың қойын бағады. Анасы Айғанша кілем, алаша, басқұр тоқудың үздік шебері болған. Ол ұлының сурет өнерін сүйіп өсуіне үлкен әсер етті. Мал соңында жүрген кезінде ағаштан ойып, тастан қашап, жан-жануарлардың мүсіндерін жасаумен әуестенеді.

Дарынды график-суретші Алматы, Мәскеу көркемсурет студияларында оқыды. Оның «Мектепте» «Көгілдір киімді қазақ қызы», «Пішен шабу», «Жамбылдың портреті», «Колхоз тойы», «Ескі және жаңа тұрмыс» топтамасы қазақ халқының тұрмысын зор шабытпен бейнелейді.

Республика табиғатының әсем көріністерін, еңбекшілердің тұрмысын, замандастар образын, еңбек ерлерін бейнелейтін «Биік таулы мұз айдыны», «Кимешекті әйел», «Гүл ашқан алма», «Жайлаудағы автодүкен», «Серуен», тағы басқа суреттері аса мазмұндылығымен бағаланады.

Қастеевтің халық өмірінің шынайы көріністерін толғайтын мыңнан астам көркем туындылары бар.

V. Жаңа сабақты пысықтау.

Мұғалім сөзі.

Ал, балалар біз мәтінмен және Әбілхан Қастеев туралы қосымша деректермен таныс болды.

Сол себептен біз қазір «Бәйге» ойының ойнаймыз. Ойынды ойнамас бұрын біз әрине екі топқа бөлініп алынуымыз керек.
І. «Қылқалам» тобы – Балауса, Диас, Абзал, Риза.

ІІ. «Ақ парақ» тобы – Ерлан, Елхан, Аслан.

(Әбілханның анасы Айғанша кілем, алаша, басқұр тоқу түрлерімен айналысты)

«Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан киыстырар ер данасы.

Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,

Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы- деп Абай атамыз айтқандай өлең шығару шеберліктерімізді байқайық.

Өлең шығару шеберліктері... (екі топқа беріледі)

.... (Сурет- өнер) баршаға,

... (Суретші бол) шаршама,

... (Сурет салып) әрқашан,

... (Суретшілер) шаршама!
... (Сурет салу) баршаға,

... (Сурет салып) шаршама.

... (Өнерлі болуға) әрқашан,

... (Ұмтылуға) шаршама.

І. «Қылқалам» тобы – Балауса, Диас, Абзал, Риза.

ІІ. «Ақ парақ» тобы – Ерлан, Елхан, Аслан.
Мұғалім сөзі.

Көп –көп рахмет. Енді сіздердің осы бүгінгі Әбілхан Қастеев ағамызға арнаған өлеңдерді айтайық.

Әбілхан Қастеевтің тамаша шығармалары- қазақ өмірінің айнасы, тәуелсіз Қазақстанның мақтанышы мен көшбасшысы.