Электр сыйымдылығы. Конденсаторлардың құрылысы және түрлері.
Физикалық диктант ( иә немесе жоқ сөздері арқылы сұраққа жауап беру)
1. Әраттас зарядтар бір – бірімен тартылама? 2. Заттар үш күйде бола ма? 3. Желді күні асфальт беті тез кебеді ме? 4. Температураны өлшейтін құрал – вольтметр 5. Зарядтың өлшем бірлігі – Ньютон 6. Күшті өлшейтін құрал – термометр 7. Джоульмен өлшенетін физикалық шама энергия 8. Элементар заряд мәні 1,6 10 -19 Кл 9. Зат молекуладан тұрады? 10. Дененің электрленуін анықтайтын аспап – электроскоп
Өткізгіш зарядының оның потенциалына қатынасымен өлшенетін шаманы оқшауланған өткізгіштің сыйымдылығы деп атайды:
Өткізгіш зарядының оның потенциалына қатынасымен өлшенетін шаманы оқшауланған өткізгіштің сыйымдылығы деп атайды:
ХБЖ сыйымдылықтың бірлігі – фарад (Ф)
Конденсатор.
Конденсатор деп жұқа диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіштен тұратын жүйені айтамыз.
Ол латынның “condenso”- қоюлату, жинақтау деген сөзінен шыққан
1745 жылы Лейден қаласында неміс физигі Эвальд Юрген фон Клейст және голланд физигі Питер ван Мушенбрук тарихта ең алғашқы конденсатор – «лейден банкасын» жасады.
Конденсаторлардың түрлері
Конденсатор тең әраттас зарядтармен зарядталған екі өткізгіштен тұрады. Конденсаторды құрайтын өткізгіштер оның жапсарлары деп аталады. Жазық конденсатор екі параллель жазық пластинадан тұрады.
Конденсатор тең әраттас зарядтармен зарядталған екі өткізгіштен тұрады. Конденсаторды құрайтын өткізгіштер оның жапсарлары деп аталады. Жазық конденсатор екі параллель жазық пластинадан тұрады.
Конденсаторды схемада мына түрде белгілейміз:
Конденсатордың негізгі сипаттамасы оның электрсыйымдылығы болып табылады.
Конденсаторларды жапсарларының пішініне қарай: жазық, цилиндр тәріздес, шар тәріздес және т.б деп бөледі
Конденсаторлардың жалғануы: Тізбектей Параллель
Тізбектей
U=U1+U2+U3+…+Un;
Параллель:
U=U1=U2=…=Un
С=С1+С2 немесе С=C1+C2+…+Cn
Зарядталған конденсатор энергиясы:
-
+
+
+
+
+
-
-
-
-
Е
- q
+ q
немесе
Қолданылуы
Бекіту Есептер шығару:
№1 Өткізгіштердің әрқайсысында 10мкКл заряд бар. Олардың арасындагы потенциалдар айырымы 5 В. Жүйенің сыйымдылыгы қандай ?
Есеп № 1.
Берілгені:
q = 10мкКл
U = 5 В
C =?
Шешуі:
C = q:U
C = 10 . 10-6 : 5= 2 мкФ
Жауабы: 2 мкФ.
Еске түсірейк
1. Конденсатор дегеніміз не?
2. Конденсатордың электрсыйымдылығын қалай анықтайды?
