Сабақтың тақырыбы Энергия. Денелердің потенциалдық жəне кинетикалық энергиялары Ұзақ мерзімді жоспар

Мұғалімнің 

аты-жөні: 

Ақжолтай Лəйлə Нұрсұлтанқызы 

 

Елдімекен 

Алматы облысы, Жамбыл ауданы, 

Қарғалы ауылы 

Мектеп: 

«Қарғалы №3 орта мектеп» КММ 

Сынып: 

7 

Пəні: 

Физика 

Сабақтың 

тақырыбы 

Энергия. Денелердің потенциалдық 

жəне кинетикалық энергиялары 

Ұзақ мерзімді жоспар 

бөлімі: 

Энергия 

Сабақта қол жеткізілетін 

оқу мақсаттары (оқу 

бағдарламасына сілтеме) 

7.2.3.2 – механикалық энергияның екі түрін ажырату; 

7.2.3.3 – кинетикалық жəне потенциалдық энергия формуласын 

есептер шығаруды қолдану. 

Сабақтың мақсаты 

Барлық оқушылар:  

Механикалық энергияның екі түрін ажыратады, біледі, талдайды. 

Оқушылардың көбі: 

Мұғалімнің көмегімен кинетикалық жəне потенциалдық энергия 

формуласын қолдану кезінде есептер шығаруда физикалық 

шамалардың физикалық мағынасын салыстырып,анықтай алады. 

Оқушылардың кейбірі:  

Механикалық энергияны есептер шығаруда қолдану кезінде 

есептей,жинақтай,бағалай алады. 

Бағалау критерийлері 

– Механикалық энергияның екі түрін ажыратады,біледі; 

– Кинетикалық жəне потенциалдық энергия формуласын есептер 

шығаруды қолданып, есептейді;  

Ойлау дағдылары 

Жоғарғы деңгей 

Тілдік мақсат 

Оқушылар:  

Механикалық энергия ұғымы бойынша физикалық терминдерді дəл 

қолдана отырып,  өз тұжырымдарын талқылайды.

 

Пəнге тəн лексика мен терминология: 

Механикалық энергия, энергия кинетикалық жəне потенциалдық 

энергиялар. 

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:  

Механикалық энергияның екі түрі ... 

Энергияның мəні санақ денесін таңдап алуға байланысты бола ма? 

Кинетикалық энергияның... тəуелді... мысал келтір. 

Жер бетінен ...көтерілген дененің ...болатынын дəлелдейтін мысал 

келтір. 

Құндылықтарды дарыту 

Сабаққа жауапкершілікпен қарауға, топтық жəне жұптық жұмыста 

белсенділік танытуға, көмектесу. Ынтымақтастыққа баулу. Қоршаған 

ортаға ұқыптылықпен қарау. 

Пəнаралық байланыстар 

Математика (есеп шығаруда дəрежені қолдана білу жəне сандарды 

ықшамдап жазып, стандарт түрге келтіру); Орыс тілі жəне ағылшын 

тілі (сөздік); Информатика (презентация) көрсету үшін жəне 

оқушылар өзіндік жұмысы үшін АКТ қолданады. 

АКТ қолдану дағдылары 

Флипчарт, интербелсенді тақта, ноутбук. 

Бастапқы білім  

 

Механикалық энергияны қолдану кезіндегі күштен ұтысты есептеп, 

шеше алу; шамалар арасындағы тəуелділіктерді білу; тура жəне кері 

пропорционалдық ұғымдарын білу. Формулалармен жұмыс істей алу. 

Сабақтың 

кезеңдері 

Сабақта орындалатын іс-əрекеттер 

Оқыту 

ресурстары 

Сабақтың басы 

10 минут 

І Амандасу, оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру 

-Good afternoon, pupils! How are you today? 

ІІ Психологиялық ахуал орнату. 

ІІІ Ширату жаттығуы: «Сиқырлы қаламсап» əдісі (W)  

ІV Үй тапсырмасын тексеру: 

 

Шамалар 

E

k

 

E

P 

m 

h 

V

2 

g 

Формула 

Өлшем 

бірлік 

Дж 

Дж 

кг 

м 

м/с  Н/кг 

 

№1 есеп 

 

 

 

 

 

 

 

№2 есеп 

 

 

 

 

 

 

 

№3 есеп 

 

 

 

 

 

 

 

 

№1. Биіктігі 7 м үйдің төбесінен массасы 500 г сүңгі мұз үзіліп түсті. 

Мұз құлағанда ауырлық күші қандай жұмыс атқарды? 

№2.  Жалпы  массасы  50т  реактивті  ұшақты  ұшқыш  Жермен 

салыстырғанда 300м/с жылдамдықпен басқарып келеді. Ұшақтың 

кинетикалық энергиясы қандай? 

№3. Биік таудан парашютін кідіре ашып секірумен айналысатын 

спортшы-экстремал еркін түсу кезінде 45м ұшып өтті. Ол қандай 

жылдамдық алған?  

ҚБ:  (f)  Бірін-бірі  бағалайды.  Соны  «Жүрекпен  бағалау»  арқылы 

көрсетеді (бес саусақпен жүректі ұстап бағалайды) 

Бес саусақ-өте жақсы. 

Төрт саусақ-жақсы. 

Үш саусақ-қанағаттанарлық. 

 

Топқа  бөлу  («Жүк  көтергіш,  тасымалдаушы,  тиеу-түсіру 

мəшинелері»  №1  «Біздің»,  №2  «Сынып»,  №3  «Керемет»  топқа 

бөлу) 

«Сөйлемді аяқта...!»; «1,2,3,4 сұрақтарға дұрыс жауапты 

таңда» 

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/fizika-

negizi/ehnergiya/lesson/ehnergiyanyng-turlenui

  

Белгілі бір биіктіктен тасты лақтырған кезде, оның потенциалдық 

энергиясы кинетикалық энергияға айналады. Бұл барлық 

құлаған денелерге қатысты дұрыс па? 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/

b612e93669

5488394029c4b4000afa46/resources/6728762711343104.mp4 

 (видео 2-бет) 

1-жаттығу орындау. 

Білім дағдысы: «Талдау» (G) 

Белсенді оқыту: «Мидың суреті» 

(Оқушылар  мидың  суретін  дəптерге  салып,  оны  сабақ  кезінде 

меңгерген білімдерін білдіретін сөздермен толтырады) 

-There is a short presentation for you                       

Бейнекөрсетілім:« Энергия жəне үйкеліс» 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/b612e93669

5488394029c4b4000afa46/resources/6728982627090432.mp4

 

(видео 3-бет) 

1-жаттығу орындау. 

Видеосұрақ: Дене ешқандай күштің əсерінсіз қозғалса...? 

Флип-чарт 1 

 

Флип-чарт 2 

 

 

Кеспе қағаз 

 

 

Флип-чарт 3 

 

 

маркер, 

А4 қағаз 

 

 

 

Бейне-

көрсетілім 

Видео 

«Энергия 

жəне үйкеліс» 

«Сұрақ» 

 

 

Флип-чарт 5 

Мақсаты:  Оқушыларға  өз  білімдерін  өзіндік  пайымдаулар  мен 

сыныптастарының арасында талқылау арқылы ойластыруға жəне 

бағалауға  мүмкіндік  береді.  Оқушылардың  деңгейі  мен 

түсініктерін  байқау  үшін  əңгіме  жүргізу.  Көрсетілім  білім  беруде 

30% мүмкіндік береді. 

 

ҚБ: «Stop-кадр». 

1. «Түсіндір» 

A=F*S 

F

¹0 жəне S¹0, A¹0 

F=0, S

¹0, A=0 

S=0, F

¹0, A=0 

Энергия қозғалысты сипаттайтын шама жəне де Ф. Энгельстің 

айтуынша оның өлшеуіші. 

Сонымен, энергия дегеніміз не? 

 

                                         Энергия 

 

                                              

¯ 

 

өзара əрекет      жұмыс     қозғалыс  

                          (видеороликтер көрсету арқылы түсіндіру) 

                        

                                            А 

                      

 

                                      m            u 

 

a. h=const; m

1

>m

2

; l

1

 > l

2 

ə. m=const; h

1

>h

2

; l

1

 > l

2

 (демострация көрсету арқылы түсіндіру) 

2. Ой толғаныс кезеңі: (Физикалық шаманың белгіленуі; өлшем 

бірлігі, өрнектеу формуласы физика жəне өмір)      

  

 

 

3. Exersice 

A bird of 1.6 kg files at a speed of 5 m/s. Calculate its kinetic energy. 

If an object has energy it can do work, so we can define energy as 

the ability to do work. We do work by using energy, so we can say 

that work and energy should have the units. Both work and energy 

are measured in joules (J).  

1) Types of Energy:Potential energy             

𝐸

"

= 𝑚𝑔ℎ 

2) Kinetic energy        

Қ 

У 

А 

Т 

Ж 

Ұ 

М 

Ы

С

Э 

Н 

Е 

Р 

Г

И

Я

 

 

Кері байланыс: «Телестудияға қоңырау» (Əр топ өз ойын 

айтып,ортақ қорытынды шығарады) 

Cабақтың 

ортасы 

20  минут 

 

Білім дағдысы: «Жинақтау» (W) 

Белсенді оқыту: «Зерттеудің алты қадамы»  

Мақсаты:  тапсырманы,  ақпараттың  орналасқан  орнын  анықтап, 

тиісті  ресурстарды  таңдай  біледі,  идеяларды  ұсынады,  дайын 

болған өнімді бағамдайды. 

 

1. Есептеңіз. 

1-жаттығу. 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/b612e936695488394029c4b4000afa

46/resources/4684372035764224.mp4  

 

 

№   Дескриптор

 

1 

 

судың түсіретін қысымын есептейді 

2 

сұйықтардың жалпы түсіретін қысымын анықтайды 

2. Түсініктеме беріңіз. 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/b612e93669

5488394029c4b4000afa46/resources/6027191077830656.mp4

 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/b612e93669

5488394029c4b4000afa46/resources/5589123204120576.mp4

 

 

Кері байланыс: «Стақандағы су əдісі» 

 

 

Мақсаты: жұптық жұмыстан кейін оқушылардың тақырыпты 

қаншалықты деңгейде меңгергенін білу. 

Білім дағдысы: «Бағалау» 

Белсенді оқыту: «Элективті тест»» 

Сабақты бекіту: (стақандағы су əдісімен бағаланған 

оқушыларға деңгейіне байланысты тапсырма беріледі) 

Мақсаты:жұптық жұмыстан кейін оқушылардың қандай деңгейде 

сабақты меңгергендігін ескере отырып,жеке тапсырма беру. 

Саралау тапсырмалары.  

А  тобы:  Биіктігі  4  м  сынып  бөлмесінде  биіктігі  70  см  үстел 

орналасқан. Үстел үстінде жатқан массасы 300 г кітапты 120 см-

ге жылжытқанда жасаған ауырлық күшінің жұмысы неге тең? 

Флип-чарт 6 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Флип-чарт 7 

құты,су,стикер 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Флип-чарт 8 

деңгей-лік 

тап-сырма-

лар жаз-

ылған парақ 

 

 

 

 

 

 

 

Б  тобы:  Тарту  күші  6*10

4

Н  болатын  машинаның  жылдамдығы 

2м/с-тен 8 м/с-ке дейін артады. Машинаның жалпы массасы 8 т. 

Машинаның  кинетикалық  энергиясының  өзгерісін,  тарту  күшінің 

жұмысын жəне оның орын ауыстыру аралығын табыңыз. Үйкеліс 

есептелмейді. 

С тобы: Жүк көлігінің массасы жеңіл автомобильдің массасынан 

18 есе артық, ал жүк көлігінің жылдамдығы жеңіл автомобильдің 

жылдамдығынан 6 есе кем. Осы автомобильдердің кинетикалық 

энергиясын салыстырыңыздар.

 

 

Бағалау критерийі 

Дескриптор 

 

Энергияны анықтайды 

 

1.Формулаларды 

түрлендіреді, 

қолданады 

2. Энергияны есептейді 

3. Х.Б.Ж-не келтіреді 

 

Қорытынды: 

Ұстаз оқушылармен жауаптардың əртүрлі нұсқаларын талқылап,  

оларға  өздерінің  таңдауларын  түсіндіріп  берулерін  ұсынады. 

Олардың  жауаптары  оқушылардың  оқытылған  тақырыптың 

түсінгендіктері жəне деңгейлерін байқатады. 

-Please look at the board 

Лингво тренажер (Linquistic trainer): 

Белгіленуі  Қазақша 

Орысша 

Ағылшынша 

А 

жұмыс 

работа 

Work 

Е 

энергия 

энергия 

Energy 

Е

р 

потенциалдық 

энергия 

потенциалная 

энергия 

Potential energy  

Е

к 

кинетикалық 

энергия 

кинетическая 

энергия 

Kinetic energy 

Дж

 

Джоуль 

Джоуль 

Joule 

 

Тест: 

https://itest.kz/kz/attestation/fizika

;https://twig-

bilim.kz/kz/list/physics 

https://bilimland.kz/upload/content/lesson/11028/media/b612e93669

5488394029c4b4000afa46/resources/6152073157541888.mp4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Флип-чарт 9 

 

Соңы 

5 минут 

Кейінгі оқу: 

§35 оқу (төңкерілген сабақ) «Еркін жаз» əдісі бойынша алған 

білімдерің, əсерлерің, түсінгендерің, əлі де болса нені білгісі 

келетіндеріңді қағаз бетіне түсіріп келу тапсырылады. 

Рефлексия 

а)«Келісім картасы» əдісі 

б) «Қай аралда тұрақтадыңыз?» 

 

Қай аралда

тұрақтадыңыз?

 

-The lesson is over, thank you! 

-See you next class! 

 

Кеспе қағаз, 

Флип-чарт 10