Сабақтың тақырыбы Энергия. Энергияның сақталу және бір түрден екінші түрге айналу заңы. Сілтеме

Күн жарығын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, мейірімді жарық,

Болып кетер сонда менің жан-жағым
№2 қосымша.

Жіңішке сұрақтар.

1. 
   Дененің массасы мен оның қозғалыс жылдамдығының көбейтіндісі ....................... .
   
2. 
   ........ =mv.
   
3. 
   Күш пен оның әрекет ету уақытының көбейтіндісі ................................. .
   
4. 
   ....... =F t.
   
5. 
   Тұйық жүйедегі өзара әрекеттесетін денелер импульстерінің қосындысы ........................... .
   
6. 
   Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпенбөлініп шыққан кездегі қозғалыс ............................... деп аталады.
   

№3 қосымша.

... нерг... я.

.... нерг...ян...ң с..қтал... ж..не бір түрд...н ек...нш... түрг... айн...лу з..ңы.

Энергия – физикалық шама

Түрлері:

Механикалық энергия

Ішкі энергия

Энергия дененің күйімен байланысты.

Күй – дененің берілген уақыт мезетіндегі жағдайы

Мысалы, адамның күйі: қан қысымы, температурасы, т.б. (белгілі бір уақыт аралығындағы жалпы жағдайын сипаттайтын мәліметтер)

Механикалық күй – материялық нүктенің қайсыбір уақыт мезетіндегі координаталары мен жвылдамдығын көрсету.

Механикалық күй параметрлері: х, у, z – координаталары, v- жылдамдығы.

Механикалық энергия -материялық нүктенің механикалық күйін сипаттайтын шама.

Механикалық энергияның екі белгісі:

Күй параметрлеріне тәуелді,

Механикалық жұмыс атқарылады.

Механикалық энергия – дененің механикалық жұмыс жасай алу қабілеті.

Энергия – скаляр шама. Өлшем бірлігі – Джоуль.

Механикалық энергия түрлері: кинетикалық, потенциалдық.

Кинетикалық энергия – қозғалыстағы дененің энергиясы. Е_к= .

Потенциалдық энергия – денелердің немесе дене бөлшектерінің өзара орналасуына байланысты болатын энергия. Е_п=mgh, Е_п= .

Механикалық жұмыс – энергия өзгерісінің өлшемі.

А= Е_к, А= _п .

Бір-бірімен өзара әрекеттесетін денелердің әрі кинетикалық, әрі потенциалдық энергиясы болады.

Өзара әрекеттесетін денелер жүйесінің потенциалдық және кинеталық энергияларының қосындысы жүйенің толық энергиясын береді .

Е= E_к+E_п

Е_толық = ₁+Еп₁=m v₁²̸ 2+mgh₁

Е _толық =Е_к+Е_п=const

Табиғаттағы энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналады.

№3 қосымша. Сергіту сәті.