F1 – бірінші ұрпақ
F2 – екінші ұрпақ және т.б.
Х – будандастыру белгісі.
♀ - аналық дараның жыныстық белгісі (Венераның айнасы)
♂ - аталық дараный жыныстық белгісі (Марстың қалқаны мен найзасы)
А А – доминантты белгі гомозиготалы
аа – рецессивті белгі ағза
Аа - гетерозиготалы ағза
Мысалы мынандай есептер шығарып көрейік:
Мендельдің 2-ші заңы «Ажырау заңы»
Генетикалық есептер шығару №1
Асбұршақтың тұқымының сары түсі жасыл түске қарағанда доминантты.Гетерозиготалы сары бұршақты бір бірімен будандастырғандағы ұрпақтың генотипі мен фенотипін анықта.
АА- сары бұршақ
аа- жасыл бұршақ
Аа- сары түсті,гетерозиготалы
Р ♀ Аа х Аа ♂
Г А а А а
Ғ2 А А А а Аа а а
Жауабы: «Ажырау заңы», Фенотипі 3:1, генотипі 1:2:1
Генетикалық есептер шығару №2
Әкесі сау,шешесі гемофилия гені бойынша гетерозиготалы болса,отбасының ұрпақтары қандай болмақ?
Н- дені сау, қалыпты
Һ- гемофилия ауруы белгісі
Р ♂ Х Ү х ♀ Х Х
Г Х Ү Х Х
Ғ1 Х Х Х Х Х Ү Х Ү
Сау.қыз тасм.қыз сау ұл сау ұл Жауабы: 1 сау қыз,2сау ұл бала,1тасымалдаушы қыз
Енді мына видеоүзіндіге назар аударайық «Дрозофила шыбынын бөлме жағдайында өсіру».
Генетикалық есептер шығару №3 Шәкәрім ақынның дарындылық қасиеттерін генеологиялық әдіспен зерттеу слайд
Тәжрибелік жұмыс№7 Генетикалық есептер шығару
Нұсқаулықпен жұмыс
VІ. Бекіту (Ауызша ,жалпы сұрау)-5мин
1. Генетика ғылымы нені зерттейді ? – тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті
2. Г.Мендельдің 1- заңы қалай аталады? – біркелкілік заңы
3. Дрозофила шыбыныны неліктен зерттеу обьектісі болды ?- өсімтал,хромосома саны-8
4. Моногибридті будандасу дегеніміз? – бір белгісімен ерекшеленетін будандасу
5. Тұқым қуалаушылық деген не? – ата-анадан ұрпаққа берілетін қасиет
6. Адамда хромосома саны қанша ?- 23 жұп
7. АА – қандай белгі? – гомозиготалы, доминантты (басым)
8. Дигибридті будандастырғанда асбұршақтың қандай белгілерін алды? – сары, тегіс қабықты, жасыл, бұдыр қабықты .
9. Г. Мендель кім? – тұқым қуалау заңдылықтарын ашқан чех ғалымы
10. Ген дегеніміз не? – хромосоманың белгілі бөлігінде орналасқан тұқым қуалау ақпаратының өлшем бірлігі
Достарыңызбен бөлісу: |
