Сабақтың тақырыбы: География ғылымының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемалары
жүктеу/скачать 39,51 Kb.
|
9,1,1,2кмж
- Бұл бет үшін навигация:
- Сыныппен жұмыс “Машина жарысы”
- Рефлексия «Инстаграм» әдісі
Қосымша ақпараттар Қазіргі таңның актуальды мәселелерінің бірі - Озон қабатының жұқаруы. Озон қабаты жерден 20-30 км биіктікте орналасып, құрамына озон молекуласының мол концентрациясын жинақтаған. 30 км биіктіктен кейін озон қабатымен 90 % ультракүлгін сәулелері сіңіріліп, 20-25 км биіктікке тіршілік үшін қауіпті радиация жетпейді. Озон молекулалары атмосферада түзіліп, күрделі химиялық процестер нәтижесінде сол ортада ыдырайды. Ультракүлгін сәулесінің болмауы озонның қарқынды түрде түзіліп, мол мөлшерде шоғырлануына себепкер болады. Осы факторға байланысты Антарктика мен Арктиканың стратосфера қабатында полярлы қыс кезінде озон көп мөлшерде түзіледі. Антарктиданың көктемгі “озон тесіктерінің” пайда болуы Күн-Жер жүйесіндегі процестермен негізделген. Озон қабатының жұқаруына себепкер факторлар екіге жіктеледі: 1. Табиғи факторлар; 2. Антропогендік факторлар. Бір көзқарас негізінде – қыс айларында Антарктикада тұрақты циклон қалыптасып, оның ішінде мұз кристалдарының және хлорлы қослыстардың интенсивті түрде шоғырлануы жүреді. Көктем айы келгенде Күн сәулесі ол қосылыстарды ыдыратып, нәтижесінде хлордың атомдары түзіледі. Табиғаты бойынша хлор 1 валентті болғандықтан, қасындағы молекулалардың атомдарын өзіне тартып, олардың беріктігін бұзады. Озон молекуласындағы 1 атомды өзіне қосып, оның атомарлы (О) және 2 атомды молекулаға (О2) айналуына себепкер болады. 15-18 км биіктікте Антарктида үстінде озон қабаты қатты жұқарып, ауаның жылынуы қарқынды түрде жүріп, сол қалыптасқан “озон тесіктернің” Оңтүстік жартылай шарға ығысуы байқалады. Екінші көзқарас бойынша озон молекуласының ыдырауында антропогендік фактор шешуші роль атқарады. Ұшудың жоғарғы шегін игерген авиалайнерлер отындарының шығарындылары, құрамында озон бұзушы және аэрозольді қоспасы бар ракета қондырғыларының жіберілуі – озон қабатын жұқартуда бірінші орынға ие. Шөлдену - жердің деградацияға ұшырауының кең тараған проблемасы. Ол құнарлы жерлердің ылғал мен өсімдік жамылғысыз шөлге айналуынан тұрады. Нәтижесінде мұндай территориялар адам өміріне жарамсыз болып қалады және мұндай жағдайда флора мен фаунаның кейбір түрлері ғана өмірге бейімделе алады. Шөлденудің себептері Топырақтың шөлейттенуінің көптеген себептері бар. Кейбіреулері табиғи, өйткені олар табиғи құбылыстардан туындайды, бірақ себептердің көпшілігі антропогендік әрекеттерден туындайды. Топырақтың шөлейттенуіне әкелетін ең маңызды себептерді қарастырыңыз: жүктеу/скачать 39,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||