Сабақтың тақырыбы: Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы

Сабақтың тақырыбы: Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы

Сабақтың мақсаты: оқушылардың лексика тарауы бойынша білімдерін одан әрі дамыту, тереңдету,ізденгіштігін арттыра отырып,ой-өрісін кеңейту,тіл байлығын молайту, ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін,сауаттылығын арттыру, шығармашылық қабілетін ұштау.

Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттер дарыту, ізгілікке, ынтымаққа,халықтық педагогика негіздеріне,өзара сыйластық,достыққа тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: іздендіру,салыстыру,проблема қоя салыстыру,диалогты ойын түрлері,мәтін құрастыру.

Сабақтың түрі: танымдық жарыс,тіл дамыту

Сабақтың көрнекілігі: түрлі-түсті суреттер, сызбалар, слайдтар

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру.Оқушылардың сабаққа қатысы,құрал-жабдықтардың

ІІ.Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы "Тіл патшалығы елінде" деп аталады.

Сабақтың эпиграфы: Тілдің қадірін білмеген

Кімнің қадірін білген?

Тіл ұстарту сабағы қазақ тілінен өтіп жатқан лексика тарауына арналады. Қазақ тіліндегі сөз, оныі мағынасын зерттейтін саланың қыр-сырын меігеру -мақсатымыз. Сабақ топтық жарыс түрінде өтеді. Жарыс жеті айналымнан тұрады.

І топ -"Тілшілер" ІІ топ-"Тапқыштар" ІІІтоп - "Шешендер"

1. Топтың аты -"Тілші",

Сүріндіріп көрші!

2. Тобымыз біздің - "Тапқыш",

Білейікші кім айтқыш?

3. Аталды топ -"Шешен",

Не болса да шешем!

1-айналым. Топтық тапсырма. Әр топқа тірек сөздер беріледі. Сол сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту.

"Тілші" - сөз,ағаш,ер

"Тапқыш" – тіл,қыс,жер

"Шешен" - шешен,көз,тауық

2-айналым. Балалар, қазақша ай аттарын жатқа білеміз бе? Қане, енді "Жаңылдырсаң да жаңылмаймын" ойыны арқылы білім сынаймыз. Шарты: Тақтаға жазылған қате атауларды дұрыс жазып шығу.

"Тілшілер" - 1. ҢАҚАРТ. 2.ПАҚНА. 3.УАРЗЫН 4.РЫММА

"Тапқыштар" - 1.МЫСУМА. 2. РҚУЫЙКЕ. 3. АРҚАША. 4. ЗАҚАН

"Шешендер" - 1.ЛЕЖСАНТОҚ. 2. МАЗЫТ. 3. ДЕЛІШ. 4. СУІРӘ

3-айналым - Топтық тапсырма: «Сен қалай ойлайсың?» Үлестірмелі парақша суырып, жауабын жазу.

"Тілшілер" - Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын айту. ит арқасы қиянда, қоян жүрек, тісінен шығармау, бармағын тістеу,көзі шарасынан шығу,қызыл өңеш болу

"Тапқыштар" жеті,үш,тоғыз сөздері қандай тіркес,ырым-тыйым сөздер бар? Мысалы: жұт жеті ағайынды жеті шелпек,жеті күн,жетісін беру, ер кезегі үшке дейін,тоғыз тоқырау,жеті қазына, жігіттің үш жұрты т.б.

"Шешендер" - Тыйым сөздердің мәнін түсіндір. бүйіріңді таянба, түнде суға барма, тізеңді құшақтама, үйге жүгіріп кірме, есікке керілме, адамды санама, бас киімді теріс айналдырып киме т.б.

4-айналым - Сурет бойынша әңгіме. «Суреттер сөйлейді»,жыл мезгілдерінің суреттері ілінеді,суретті пайдалана отырып, тақырыпқа қатысты мақал-мәтел,тұрақты тіркестер арқылы мәтін жазу.

5-айналым - "Кім тапқыр?"ойыны бойынша мақалдарды антонимдермен толықтыру
"Тілшілер" – 1Жақсыдан - шарапат,Жаманнан - кесапат

2.Ашу-..., ақыл-...

3...сөз- көмір, ...сөз- алтын.

"Тапқыштар" - шаш,қас,бақ сөздері омоним болатын сөйлемдер құрау, осы сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту.

Мысалы: Әйелдің шашы ұзын,ақылы қысқа.Қасың берген асты дұшпан көрме.Бақ-ұзатылған қыз.

"Шешендер" - Табу,эвфемизм,дисфемизм қатысқан мәтін құрап әңгілеу. Мысалы: Менің ағам былтыр үйленді. Жеңешем бәрімізге ат қойды. Мені "Кішкенем",інімді "Шырақ",сіңлімді"Шырайлым" деп атап кетті. Ағамның үлкен ағалары мен апа-жеңгелерін де атымен атамайды. "Үлкен үйдегі қайнаға","Жеделдес қайнаға", "Әнші жеңешем", "Үндемес","Әкім абысын" деген аттары бар. Жеңешем о дүниелік болған адамдардың да атын тергейді. Жақында жеңешем бәрімізге қуаныш сыйлады. Біздің жанұя ат ұстатар мен шай құяр бқпелермен толықты. Мен жеңешеме дән ризамын.

Осы мәтінде табу,эвфемизмдер бар.

6-айналым - Топ басшыларына тапсырма: «Кім жылдам?»."Сөзтізбек" ойыны. Шарты: Әр сөздің соңғы дыбысынан басталатын сөздер тізбегін жасау. 2минутта 10сөз жазып шығу.

7-айналым - Сабақ эпиграфын ашу мәнінде "Тіл қадірін білмеген- ел қадірін білмейді" тақырыбына ойтолғау жазу.

Қорытындылау: Сабақтың қорытындысында 3топтың оқушыларының бағасы бағалау парақшалары бойынша шығарылады. Ең жақсы жауап беріп,белсенділік көрсеткен әр топтың 3оқушысына "Озат тілші","Тапқыш ұлан","Зерделі шешен" атағы табыс етіледі. Бұлар - "Тіл патшалығы" елінің көсемдері, ал қалған оқушылар ,сендер -сол көсемдер бастаған елдің талантты ізбасарларысыңдар!