Сабақтың тақырыбы :«Химия ғажайыптар әлемі»

№30 Ы.Алтынсарин атындағы жалпы орта мектебі

Дайындаған:

химия пәнінің мұғалімі Артықбаева Г

• 
  Оқушыларды жалпы химияның сұрақтары бойынша, соның ішінде металдар тақырыбындағы сипаттаманы оларға жеткізу.Оқушылардың білімдерін жүйелеп тереңдету.
  
• 
  Оқушылардың біліктілігін дамыту. Өздігінен жұмыс істеуге және өз білімін бағалап тексеруге баулу.
  
• 
  Топтасып жұмыс істеуге, ұйымшылдыққа, белсенділікке, іскерлікке тәрбиелеу.
  

Көруге химия кешін жиылғандар,

Менделеевке құдайындай сиынғандар

Хош келдіңіздер бүгінгідей ғажайыпты

Тамашалау бақыты бұйырғандар.
1. Бүгінгідей жарысқа төрелік ететін әділ қазы алқаларымен танысайық.

1. 
   Жолымбеков Қ
   
2. 
   Смайлова М
   
3. 
   Нұрашов Қ
   
4. 
   Құттыбаев Қ
   

Адам тамақсыз, киімсіз, қажетті тұрмыс бұйымдарынсыз өмір сүру алмайды. Мінеки солардың бәрін жасауға химия қатысады. Сондықтан «қайда қарасақта, қайда көз жіберсекте көретініміз химия ғажайыптары» - деп өте орынды айтылған.

Ол болмаса піспейді, жетіспейді күйіміз.

Ішсек дәрі, тірі ағзада құбылыс,

Бәрі - бәрі сияды екен «химия» деген ғылымға.

Қолдарыңды жая ғой,

Ақ батамды ала ғой,

Жаратқан Алла сендерге,

Оттектің қуатын берсін,

Фосфордың жарығын берсін,

Висмуттай, сурмадай - ақ пәк болыңдар,

Барлық элементтердің энергиясын беріп,

Ақылды ұл-қыз болып,

Бүгінгі жарыста жеңіске жетулеріңді,

Құдай қолдасын, Әумин.
1-топ: «Тапқырлар» 10 "А" сынып

2-топ: «Алғырлар» 10 "Ә" сынып

3-топ: «Білгірлер» 9 "А" сынып

4-топ: «Ойшылдар» 9 "Ә" сынып

1. 
   Әр топ өздерін таныстырады
   
2. 
   Әр топ өз эмблемеларымен таныстырады.
   
3. 
   Полиглот (жұмбақ жасырылып, жауабын екі тілде айтады.)
   

Балалар осы металл құйған сақамен атады.

( қорғасын-свинец - полюмбум)
2.Адам мен жануардан бөлінеді,

Өсімдіктің торығына ілінеді.

( СО₂ - көмір қышқыл газы)
3.Машина мен трактордың жаны,

Қара металлургияның наны

( темір-железо-феррум)
2 - топ: 1. Өзім газбен менімен демаласың,

Жоқ болсам ауа жетпей қиналасың.

( оттек- кислород- оксигениум)

2. Шыдассаңда алты күн ассыз мүлде,

Шыдау қиын бұл хатсыз екі күнге.

(Н₂О - су- вода)

Периодтық жүйе осыдан бастау алады.

( суттек- водород - гидрогениум)
3-топ: 1. Ол болмаса асыңның дәмі кірмес,

Кім бар екен ортада оны білмес.

(N₂CI - ас тұзы - пище вая соль)

2. Терін күннің ультракүлгін сәулесінен қорғайды,

Өзін оттектің үш атомы құрайды.

(О₃ - озон - озон)

Түсінетқарасаң, алтынға ұқсайды.

(күкірт - сера - сульфур)
4-топ: 1. Аспандағы айды осы элементпен теңестіреді,

Салмақты адамды мақтауды да келістіреді.

( күміс - серебро - аргентиум)
2. Ес түссіз адам талып қалса кейде

Иіскетсең есін жияр ол лезде.

(NH₄OH - мүсәтір спирті - нашатирный спирт)
3. Аяғының астында жататын зат,

Тауға айналып, тас болып қататын зат.

( SiO₂ - кремнезм - құм)
4. «Кім жылдам?» (10 мин)

Тест
1.Негізгі топша металдары қосымша топша металдарынан ерекшелігі?

1. 
   құрылысы мен қасиеті бойынша
   
2. 
   элементтердің электр терістілігіне
   
3. 
   период номеріне
   
4. 
   атомның энергетикалық деңгейінің санына
   

1. 
   С
   
2. 
   Na
   
3. 
   AL
   
4. 
   LI
   

3. Екідайлы элементтерді атап көрсетіңіз?

1. 
   Be, АL, Ті, Gе
   
2. 
   Ті, О, Н, Мg
   
3. 
   Ве, Li, Na,C
   
4. 
   Хе, Не, І, Ra
   

1. 
   сильвин
   
2. 
   сильвинит
   
3. 
   галит
   
4. 
   сода
   

1. 
   Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
   
2. 
   Li, Na, K, Rd, Cs, Fr
   
3. 
   K, Cu, Ag, Au, Fr
   
4. 
   Zn, Cd, Hg, Ra
   

1. 
   Na NO₃
   
2. 
   NaHCO₃
   
3. 
   Na OH
   
4. 
   Na₂O₂
   

III.
II.

1. 
   F
   
2. 
   CI
   
3. 
   Ar
   
4. 
   Sc
   

8. Периодтық жүйеде реттік нөмірі өскен сайын қасиеттері қандай болады?

1. 
   металдық қасиеттері күшейеді де, бейметалдық қасиеті әлсірейді.
   
2. 
   бейметалдық қасиеті күшейеді де, металдық қасиеті әлсірейді.
   
3. 
   металдық және бейметалдық қасиеттері артады.
   
4. 
   ешқандай қасиет байқалмайды.
   

1. 
   Ar
   
2. 
   Fr
   
3. 
   Ag
   
4. 
   Ca
   

10. Континентальды тұз түзімді ұсынған ғалым кім?

1. 
   М.Пере
   
2. 
   Б.Бірімжанов
   
3. 
   Д.И.Менделеев
   
4. 
   Г.Дени
   

1. 
   Te¸ Ti¸ Ca¸ Mg¸ Xe
   
2. 
   Os¸ F¸ At¸ Te¸ Sn
   
3. 
   Br¸ CI¸ P¸ Ag¸ N
   
4. 
   Cs¸ Rb¸ Ca¸ Mg¸ Mn
   

1. 
   K₂ MnO₂
   
2. 
   K MnO₂
   
3. 
   Na NO₃
   
4. 
   KNO₃
   

1. 
   жақсы өткізеді
   
2. 
   өткізбейді
   
3. 
   аз өткізеді
   
4. 
   мүлдем өткізбейді
   

1. 
   s¸ p элементтері
   
2. 
   p¸ d элементтері
   
3. 
   d¸ f элементтері
   
4. 
   p¸ f элементтері
   

1. 
   сілтілік металдар
   
2. 
   бейметалдар
   
3. 
   нағыз металдар
   
4. 
   барлық металдар
   

1. 
   3-6 дейін
   
2. 
   2-5 дейін
   
3. 
   3-7 дейін
   
4. 
   3-9 дейін
   

1. 
   Co¸ Fe¸ Zn
   
2. 
   Cu¸ Fe¸ Ca
   
3. 
   S¸ CI¸ O
   
4. 
   U¸ AI¸ H¸ W
   

1. 
   5-7 г
   
2. 
   10-15 г
   
3. 
   11-20 г
   
4. 
   5-10 г
   

19. S - элементтерінің оксидтері сумен әрекеттесу арқылы ... теңеді?

1. 
   оксидтер
   
2. 
   тұздар
   
3. 
   гидроксидтер
   
4. 
   қышқылдар
   

1. 
   Na No₃
   
2. 
   Na OH
   
3. 
   Na₂ O₂
   
4. 
   Na₂ Co₃
   

1. 
   Na OH +H CL ...
   
2. 
   Ca + H₂ O ...
   
3. 
   AI CI₃ + Na OH ...
   
4. 
   KMnO₄ + H₂SO₄ + Zn ...
   

1. 
   Na OH + CuSO₄ ...
   
2. 
   Ca O + HCI ...
   
3. 
   AI₂O₃ ...
   
4. 
   KMnO₄ + H₂SO₄ + H₂ ...
   

1. 
   Na OH + CO₂ ...
   
2. 
   Mg O + H₂SO₄ + H₂O₂ ...
   
3. 
   AI (OH₃) + HCI ...
   
4. 
   KMnO₄ + H₂SO₄ + H₂O₂ ...
   

1. 
   Na OH + CO₂ ...
   
2. 
   MgSO₄ + HNO₂ ...
   
3. 
   AI + HNO₂ ...
   
4. 
   KMnO₄ + H₂SO₄ + Na₂SO₃ ...
   

Бар нәрсеге білім қолды жеткізер,

Бар ізгілік тек білімнен алынар,

Білімнен аспанға жол салынар.

1. 
   Тығыздығы ең көп металл ? ( осмий ) .
   
2. 
   Адамдарға тәклігіне қанша мөлшерде ас тұзы қажет ? (510 гр ) .
   
3. 
   Натрий оксидінің техникалық атауы ? (күйдіргіш натр ).
   
4. 
   Ең қатты металл ? (хрон)
   
5. 
   Металдық қасиет период бойынша қалай өзгереді ? (бәсендейді)
   

1. 
   NaCI - қай заттыңформуласы? ( ас тұзы)
   
2. 
   Тығыздығы ең аз металл? (сілтілік металдар).
   
3. 
   Заттар және олардың бір заттан басқа жаңа затқа айналу қасиеті туралы ғылым. (химия).
   
4. 
   Ең жеңіл металл? (Li -метий)
   
5. 
   Реттік нөмірі 20, ат-ң массасы 40 тең.элемент.(Са)
   

1. 
   I, II, III топтың негізгі топша элементтерінің тотығу дәрежелері қана? (+1, +2, +3)
   
2. 
   Бейметалдық қасиет топ бойынша қалай өзгереді? (жоғарыдан төмен қарай кемиді)
   
3. 
   Ең жұмсақ металл? ( сілтілік металдар)
   
4. 
   СаСО_у -қай заттың формуласы? (әк)
   
5. 
   Ең қиын балқитын металл? (вольфран)
   

1. 
   Ең сұйық металл?(сынап)
   
2. 
   Жер қыртысындағы оттектің көлемі қкнша ? (49,13%)
   
3. 
   Ең жеңіл балқитын металл?(сынап)
   
4. 
   Жердің құрметіне аталған химиялық (теллур)
   
5. 
   Химияның наны деп аталатын қышқыл? (Н₂SO₄)
   

Химик болғым келеді, қанатым бар,

Химик болғым келеді, химик боғым,

Химияның сырларын сараптаған.

Жетік білгім келеді, химияны,

Талабыма ұштадым арманымды

Химик болғым келеді, химик болғым,

Сан саласы химия қызықтырған

Химияның сырларын ақтаратын.