Сабақтың тақырыбы: «Жасыл ел»


Ертең ол театрға барады. Сөйлемдер грамматикалық негіздер саны бойынша екі топқа бөлінеді: жай



бет3/3
Дата09.10.2023
өлшемі248,34 Kb.
#184272
түріСабақ
1   2   3
Байланысты:
«Жасыл ел» бағдарламасына қатысамын

Ертең ол театрға барады.

Сөйлемдер грамматикалық негіздер саны бойынша екі топқа бөлінеді: жай (бір грамматикалық негіз) және құрмалас (бірнеше грамматикалық негіздер).
По количеству грамматических основ предложения делятся на простые (одна грамматическая основа) и сложные (несколько грамматических основ).
Мысалы (Например): Мұғалім сыныпқа кірді. (Жай сөйлем)
Мұғалім сыныпқа кірді, бірақ оқушылар тұрмады. (Құрмалас сөйлем)

Жай сөйлемдер айтылу мақсатына қарай 4 топқа бөлінеді: Простые предложения по цели высказывания делятся на 4 вида:



  • хабарлы (повествовательное) Қалада жаңбыр жауады. (хабарлы)

  • лепті (восклицательное) Қандай ғажап табиғат! (лепті)

  • сұраулы (вопросительное) Мынау сенің қаламың ба? (сұраулы)

  • бұйрықты (побудительное) Арман, сабаққа барсын! (бұйрықты)

Жай сөйлемдер құрылысына қарай 7 топқа бөлінеді: Простые предложения по строению делятся на 7 групп:



  • жалаң (тек қана бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлем) - предложение состоит только из подлежащего и сказуемого.

  • жайылма (тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінен тұрады) - в предложении присутствуют второстепенные члены предложения.

  • жақты (бастауышы бар, кейде айтылмай тұрса да, жақ арқылы табуға болатын сөйлем) - в предложении можно определить лицо, совершившее определенное действие.

  • жақсыз (бастауышы жоқ және жақ арқылы табуға болмайтын сөйлемдер) - предложение является безличным.

  • толымды (сөйлемде ойға қатысты айтысуға мүшелері түгел жай сөйлемнің түрі) - в предложении есть все 5 членов предложения.

  • толымсыз (айтылуға тиісті тұрлаулы я тұрлаусыз мүшенің бірі түсіп қалған жай сөйлемнің түрі) - в предложении нет хотя бы одного члена предложения.

  • атаулы (ойды білдірмей, тек соған байланысты заттың құбылыстың, мезгілдің, мекеннің аты аталып көрсетілетін жай сөйлемнің ерекше түрі) - назывное предложение. В предложении присутствует только подлежащее.

Мысалы (Например):
Жаңбыр жауады. (жалаң) Далада жаңбыр жауады. (жайылма)
Ертең мен театрға барамын. (жақты) Осы сабақты оқу керек. (жақсыз)
Кәлен бір ытқып сыртқа шықты. (толымды) Қазақстан Еуразия құрылығында орналасқан. (толымсыз)
Алтын күз. (атаулы)
Источник: https://yznaika.com/hints/27

Менкім? биылқашан? университеткеқайда? оқуға түсемінне істеймін?. (жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем)
2-тапсырма. 40-бет, 5-тапсырма. Мәтінді оқы. Тақырып қой. Сөйлемнің синтаксистік талдауын жасаңыз. 2 б.
Қазақстанның барлық аймағында «Жасыл ел» жасақтарының бөлімшелері ашылды.
«Жасыл ел» жобасы өз жұмыстарын осы уақытқа дейін атқарып келеді.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет