Сабақтың тақырыбы: Жердің ғарыштан көрінісі. Күн. Жер Сабақтың мақсаты

• 
  Білімділік:Оқушыларды жалпы жердің пайда болуы туралы болжамдармен таныстыру,жер құрылымы туралы жалпы сипаттама беру. Күн, жүйесі туралы білімдерін толықтыру.
  
• 
  Дамытушылық: Оқушыларға жердің құрылысы туралы жан-жақты білім бере отырып,түсініктерін,ой- өрісін дамыту. Оқушылардың дүниетанымдарын кеңейту, танымдық қызығушылықтарын арттыру.
  
• 
  Тәрбиелік:Пәнге деген қызығушылығын арттыру,елін,жерін сүюге,қорғауға тәрбиелеу
  

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі:
   -Сәлеметсіздер ме, оқушылар!
   

Бүгінгі дүниетану сабағын мен Есмағанбет Ақнұр жүргізімін.

Көңіл күйлерің қалай? Бүгінгі сабаққа барлығымыз дайынбыз ба?.

Психологиялық дайындық

Күлім қағып қолымды, Бір,екі,үш деп соғайын. Қарап тұрған көршіме, Қолымды мен бұлғайын. Жылы-жылы жүзбенен, Маңдайынан сипайын. Жылы-жылы сөзбенен, Жүрегімді сыйлайын. Ыстық алақаныммен, Қолыңды бер қысайын. Амандасып өзіңмен, Орныма мен отырайын.

1. 
   Мәтінді әңгімелеу
   
2. 
   Сұрақтарға жауап беру
   

• 
  Қазақ жерінде ғарыш кемесі қай қаладан ұшырылды?
  
• 
  Ғарыштық денелерді ата?
  
• 
  Аспанда қанша жұлдыз бар?
  
• 
  Жұлдыздарды немен бақылайды?
  
• 
  Ғарышқа ең алғаш ұшырылған иттерді ата?
  

• 
  Иә, дұрыс айтасыңдар бүгін біз жер планетасының ғарыштағы көрінісімен танысамыз.
  

Балалар біз бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Жердің ғарыштан көрінісі. Күн. Жер» Тақырыбымызға сай, ғарышқа ұшып саяхатқа шығамыз. Ракетамыз қонған әрбір ғаламшарда берілген тапсырмаларды орындау арқылы келесі ғаламшарға ұшып қонып отырамыз. Берілген тапсырмаларды орындап, кездескен кедергілерді жеңе білейік! Іске сәт!

Адам ерте кезден –ақ Ғарышты зерттеуге тырысқан. Ғарышқа жол 1957 жылы 4қазанда ашылды. Жердің жасанды серігі ұшырылды. . Тұңғыш жер серігі Байқоңыр ғарыш айлағында ұшырылды.

Жердің барынша кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі глобус деп аталады. Глобус латын тілінде шар деген сөз.

Жер серігі-Ай. Күн және күнді айналып жүретін планеталар мен олардың серіктері Күн жүйесін құрайды.

Күн жүйесі –Әлем кеңістігінің немесе Ғарыштың бір кішкене шағын мүйісі ғана. Ол Галактика деп аталатын жұлдыздар жүйесіне кіреді. Әлемде ондай галактикалар миллиондап саналады..

Жер-Күн жүйесіндегі Күннен бастап санағандағы үшінші планета. Күнді айналып жүрген 9планетаның ішінде Жер мөлшері мен массасы бойынша 5 орында..

Жер-шар тәрізді екенін бұрынғы адамдар білген жоқ.Олар жүре берсек жердің шетіне шығамыз деп ойлаған. Келе-келе жиһанкездер қаншама жүргенімен жердің шетіне шыға алмайтынын білді. Жер шар сияқты екеніне тұжырым жасаған грек ғалымдары .Олар бұған дәлел ретінде Ай тұтылғанда оны қалқалаған Жер көлеңкесінің дөңгелек болатындығын келтіреді

• 
  Көзімізге күн сары секілді болып көрінгенімен, шындығында олай емес. Күннің түсі - ақ.Атмосфераның әсерінен ғана бізде күннің түсі сары болып көрінеді.
  
• 
  Күн - галактикамыздағы ең жарық жұлдыз ба? Жоқ, олай емес. Галактикамыздағы 15% жұлдыз күннен де жарық.
  
• 
  Барлығымыз галактикадағы барлық планеталар күнді айналып жүр, ал күн бір орында тапжылмай тұр деп ойлаймыз. Шындығында күннің өзі Құс жолы галактикасының ортасын айналу үстінде. Толық айналым уақыты - 225-250 миллион жыл.
  
• 
  Күннен шығатын ультрафиолет сәулелері антисептик болып табылады. Яғни, бұл сәуле түрлі инфекция тудыратын микроорганизмдерді өлтіреді.
  
• 
  5.Біз қолданып жүрген 24 сағаттық уақыт режимі ежелгі мысырлықтардың тарихынан алынған. Аңыз бойынша, күн құдайы Ра тәуліктің 12 сағатын жерде, 12 сағатын аспанда өткізетін болған.
  
• 
  6.Ғалымдардың айтуынша, күн 4-5 миллиард жылдан кейін, жоқ болады. Күн алдымен ұлғайып, қасындағы планеталардағы барлық тіршілікті жойылады. Содан соң, бірте-бірте сөне бастайды-мыс.
  

Мұғалім бастап мәнерлеп оқиды, оқушылар тізбектей оқып жалғастырады. Мазмұны бойынша арқылы сұрақ- жауап аламын.

Күн , Ай, Жер –ғарыштық денелер. Ендігі кезекте Ай жердің серігі болғандықтан Жер мен Күнді Венн диаграммасы бойынша салыстырып ортақ қасиетін табамыз,- деп дәптерге орындатамын. 1-2 оқушы тақтадағы Венн диаграммасын толтырып жазып айтады.

Жер басқа ғаламшарлардан несімен ерекшеленеді?

Оқушылар өз ойларын айтып шығады.

Сосын жер сөзіне топтастыру жазады.

Жұмбақ жасырылады , шешуін оқушылар табады. Жұмбақтың жауабы аспан денелері, жұлдыз, ай, күн, жер туралы.

1.«Күндіз бар да, түнде жоқ Онсыз өмір мүлде жоқ». Ол не? (күн)

Бірнеше жұздызша болады. Артқы бетінде сұрақтар берілген, соларға жауап береді.

• 
  Жұлдыз деген не ?
  
• 
  Ғаламшармен жұлдыздың қандай айырмашылығы бар?
  
• 
  Күн жүйесіне нелер кіреді?
  
• 
  Ғарыш кеңістігіндегі денелерді ата.
  
• 
  Қазақстанда ғарышты бағындырған қандай ғарышкерлерді білесіңдер?
  
• 
  Ғарышқа алғаш рет ұшқан кім?
  
• 
  Т.Әубәкіров пен Т.Мұсабаев туралы не білесің?