Блум түймедағы. Білу. Жуан,жіңішке сұрақтар арқылы алдыңғы сабақта алған білімдерін тексеру.
Механикалық, электр және биологиялық энергия мысалдары келтірілген сурет қиындыларын топтастырып, топтарға бөліну. бейнеклипін көрсету арқылы сабақ тақырыбына шығу және сабақ мақсатын шығару
Оқулық,
мәтіндер.
Ортасы
10 минут
Қолдану Кезкелгенденебірмезгілдеқаншаэнергияғаиеболады?
механикалыққұбылыстарда осы энергияларөзарааусуымүмкінбе?
Түйықталағаннемесеоқшауланғандепқандайортаныайтамыз?
Жұмысдегеніміз не?
Оқшауланғанортада толықмеханикалық энергия өзгереме?
Механикалықэнергияның ішкіэнергияғааусуынбізжайтәжірибиеменкөрсеттікқорғасын шар қорғасын тақтағасоғылғанкезде мех. Энергия ішкіэнергияғааусады. Өмірденмысалкелтір.
Мынасуреткеназараударайық. Бұлкездеішкі энергия механикалықэнергияғааусады. Қайнағансудыңішкіэнергиясықалақшалары бар доңғалақтыңмеханикалықэнергиясынаайналып кете алады. Осығанұқсастәжірибенісіздеруйдедежасайаласыздар. Бірақ өтеабай болу керек. Егержылуалмасупроцесіндежұмысатқарылмасаондажылумөлшеріішкіэнергияныңөзгеруінетең. Сондықтанатқарылғанжұмыс пен берілгенжылумөлшерііішкіэнергиясыныңөзгерісініңөлшеміболыптабылады. Түйықталағанжүйедеберілгенжылумөлшеріөзгерусізқалады.негеЫстық суды мұздайсуғааралыстырғанда . Ыстықсудыңбергенежылумөлшерімұздайсудыңалғанжылумөлшерінетең. Егеруйде су өлшейтін термометр болса оны бақылапкөругеболады.
Егер цилиндірдегі газдықыздырсақ, ондақыздырғыштангазғаберілетінжылумөлшері, оныңішкіэнергиясыныңартуынаәкеледі, солмезетте поршеньдібиіктікке Вжағдайынан С жағдайынакөтеруүшінжұмысатқарылады. Неліктенқалайойлайсыңдар. МКТ негізінентүсіндіріпкөріңдер. Бұлгаздыңішкіэнергиясыныңартуыжәнеұлғаюыкезіндепоршендікөтеріпжұмысістеуі, оғанбіршамажылуберілгендіктенболатындығынбілдіреді.
Энергия жоғалмайдыжәнежоқтанпайдаболмайды. Ол тек бірденеденекіншіденегеберіледінемесебірдеймөлшердебіртүрденекіншітүргеайналады.
Механикалық энергия W мен ішкіэнергиясының U қосындысынденелержүйесініңтолықэнергиясы E депатайды
E= W+U = Ek+Ep+UТолықэнергияныңсақталузаңы тек түйқталағанорталардаорындалады.
Қорытынды: Түйқталғанжәнежылулықоқшауланғанденелержүйесініңтолықэнергиясы осы жүйедеболатынкезкелгенөзгерістеркезіндесақталады.
Бұлэнергияныңсақталужәнеайналузаңы
4. Сабақтыбекітуқызықтысұрақтармен.
· Қарқайжерде тез еридібиікжердемеәлдеаласа?
· Неге талдыңайналасындақар тез ериді?
· Егерқардыңбетіне ақжәнеқаратүстітауартөсесеңдер Қайтауардыңастындақар тез ериді. Неліктен?
· Диханшыларкөктемдежерді тез қыздыруүшінполителиенқолданады. Неліктен?
· Алақаныңамұздыңкесегіналыпбақылапкөр. Мұздың тез еруі неге байланысты?
· Неге қарерибастағандатүйіршіктеленеді?
· Қартемірдіңба әлдетақтайдыңастында тез ериді? Неліктен?
· Егеркөлеңкеболыптұрғанжергекүнніңсәулесінайнаментүсірсек, солжердегі ауаныңтемпературасы арта бастайды. Неліктен?
