Лагранждың интерполяциялық көпмүшелігі
Кей жағдайда есептеу процесін жеңілдету үшін x=at+b, xj=atj+b
j=0,1,...,n сызықты алмастыруын жасау арқылы Лагранж коэффициенттерінің
инварианттылығын қолдануға болады, онда (4.4)-формула келесі түрге
келеді:
1-Мысал: Кестемен берілген функция үшін Лагранж көпмүшелігін құру.
(4.10)
(4.9)
(4.8)
I
|
0
|
1
|
2
|
3
|
xi
|
0
|
0.1
|
0.3
|
0.5
|
yi
|
-0.5
|
0
|
0.2
|
1
|
Шешімі: (4.4)-формула бойынша n=3, i=0,1,2,3 болғандағы өрнекті анықтаймыз:
L13(x) мүшесінесептемейміз, себебіy1=0. Бәрінбірбірінеқосамыз да көпмүшеліктіңсоңғытүріналамыз:
2-мысал: Кесте мен берілген функцияның
X
|
0.05
|
0.15
|
0.20
|
0.25
|
0.35
|
0.40
|
0.50
|
0.55
|
y
|
0.9512
|
0.8607
|
0.8187
|
0.7788
|
0.7047
|
0.6703
|
0.6065
|
0.5769
|
Лагранж формуласын қолданып көрсетілген нүктелердегі функция мәндерін анықтау:
a) 2,22 b) 2,41 c) 2,78 d) 3,34 e) 3,75, f) 3,88.
Шешімі:
Есептеудіжеңілдетуүшін x=0.05t депалайық. X-тердіңмәнібелгіліболғандаt-лардыңмәндерінтауыпалуғаболады, олар: 1, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11. Және x=0.45 болғандағы t=9 болады. Есептеуқадамдары 2-кесте да келтірілген.
x=0.45 нүктесіндегі мәнін анықтау керек.
2-кесте. (4.9)-есептің есептелу қадамдары.
i
|
ti-tj
(i<>j)
|
Di
|
yi
|
|
0
|
8
|
-2
|
-3
|
-4
|
-6
|
-7
|
-8
|
-10
|
-725 760
|
0.9512
|
-0.0131*10-4
|
1
|
2
|
6
|
-1
|
-2
|
-4
|
-5
|
-7
|
-8
|
26 880
|
0.8607
|
0.3202*10-4
|
2
|
3
|
1
|
5
|
-1
|
-3
|
-4
|
-6
|
-7
|
-7 560
|
0.8187
|
-1.0829*10-4
|
3
|
4
|
2
|
1
|
4
|
-2
|
-3
|
-5
|
-6
|
5 760
|
0.7788
|
1.3520*10-4
|
4
|
6
|
4
|
3
|
2
|
2
|
-1
|
-3
|
-4
|
-3 456
|
0.7047
|
-2.0390*10-4
|
5
|
7
|
5
|
4
|
3
|
3
|
1
|
-2
|
-3
|
2 520
|
0.6703
|
2.6599*10-4
|
6
|
9
|
7
|
6
|
5
|
5
|
2
|
-1
|
-1
|
11 340
|
0.6065
|
0.5348*10-4
|
7
|
10
|
8
|
7
|
6
|
6
|
3
|
1
|
-2
|
-80 640
|
0.5769
|
-0.0715*10-4
|
|
|
Сонымен y(0.45)= 3840*1.6604*10-4=0.6376.
Егер есепте керісінше функция мәні белгілі болып сол мәнге сәйкес абсцисса мәнін табу керек болса, ондай есепті кері интерполяциялау деп атайды. Кері интерполяциялау формуласы:
Функцияныңмәндеркестесіберілген:
Х
|
2,0
|
2,3
|
2,5
|
3,0
|
3,5
|
3,8
|
4,0
|
У
|
5,848
|
6,127
|
6,300
|
6,694
|
7,047
|
7,243
|
7,368
|
Лагранж формуласынқолданыпкөрсетілгеннүктелердегі функция мәндерінанықтау:
a) 2,22 b) 2,41 c) 2,78 d) 3,34 e) 3,75, f) 3,88.
Рефлекция Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзіңізді бағалап, сұрақтарға жауап беріңіз:
Мен түсіндім…
Мен білемін…
Мен үшін әлі қиын…
Әсіресе маған ұнағаны…
Қорытынды
1. Лагранж көпмүшелігі ұғымымен таныстық.
2.Интерполяциялауді есептеуді үйрендік.
Практикалық тапсырмаларды қарастыру арқылы өткен тақырыпты бекіттік
Үйге: Лагранж интерполяциялаулық көпмүшелігі?
Достарыңызбен бөлісу: |