Синтез Топтық тапсырма
Сызылған дайын кластерлер
|
Бағалау
5 минут
Кері байланыс
3 минут
|
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
Оқушының аты-жөні
|
ТВ шоу
|
«Стоп-кадр» әдісі
|
Кластер
|
Топтық жұмыстарды қорғау
|
Балл
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рефлексия
«Бір ауыз сөз»
Оқушылар стикерге сабақ туралы бір ауыз сөз жазып, оны тақтаға жапсырады.Өз ойларын түсіндіріп береді. Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады. (Ұнады,қажет,пайдалы, білдім, үйрендім,қызықты, ұмтылдым,есте сақтадым)
|
Бағалау парақшасы
Түрлі –түсті стикерлер
|
Қосымшаақпарат
|
Саралау – Сізқосымша
Көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
Үйренгенін тексеруді
Қалай жоспарлайсыз?
|
Пəн аралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
Қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы
байланыс
|
Рефлексия
Сабақ / оқу
мақсаттары
шынайыма?
Бүгін оқушылар
не білді?
Сыныптағыахуал
Қандай болды?
Мен жоспарлаған
Саралау шаралары
тиімді болды ма?
Мен берілген
Уақыт ішінде
үлгердімбе? Мен
өз жоспарыма
қандай түзетулер
енгіздім жəне
неліктен?
|
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.
Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес
Келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
Жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
Сабақтың тақырыбы:
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі).
Модельдеу «Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тынысалу жүйесі мүшелерін салыстыру».
|
Мұғалімнің аты-жөні:
Күні:
|
СЫНЫП: 7
|
Қатысқан оқушылар саны:
|
Қатыспаған оқушылар саны: 0
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары
|
7.1.4.4 - омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
|
Бағалау
критерийі
|
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.
|
Тілдік құзіреттілік
|
Кеңірдек, гемолимфа, демтүт³к, желбезектер, ауа өтет³н жол, өкпе қапшықтары, қосарлы тыныс алу.
|
Ресурстар
|
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
|
Әдіс-тәсілдер
|
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.
|
Пәнаралық байланыс
|
Музыка, қазақ тілі.
|
Алдыңғы оқу
|
Тұқымның немесе өскіндердің тынысалуы мысалында Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің тынысалуын зерттеу».
|
Сабақтың жоспары
|
Жоспарланғануақыт
|
Сабақ барысы :
|
Бағалау түрлері
|
Басталуы
5 минут
|
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Топтарға бөлу.
Гүл суреттері бойынша бөліну.
Оқушыларға сурет қиындыларын беремін. Сурет қиындыларын құрастырғанда раушан, тұңғиық, түймедақ гүлдерінің суреттері шығуы керек.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут
«Жіптік құбыр» тренинг
Оқушыларға түзу қағаз беріледі. Оны екіге бүктейміз. Арасын сваркалап жалғағанда ұзын құбыр шығу керек. Шарикті жіберемін. Шарик құбыр бойымен жылжыйды..
|
1-топ:
Раушан
2-топ:Тұңғиық
3-топ:Түймедақ
«Жіптік құбыр» тренинг, қағаздар, шарик.
|
Жаңа білім
10 минут
|
Білу және түсіну
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады.
«Қар кесегі» әдісі
(Қозғалуға және араласуға ыңғайлы болу үшін үлкен кеңістік қажет. Немесе оқушылар парталардың айналасына топтар құрып, тиісінше орындықтарды қозғалта алады.
Жаттығудың сипаттамасы:
Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды. Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.)
Ортақ сүрақтар:
|
Оқулық.
«Қар кесегі» әдісі.
|
О ртасы
10 минут
|
Қолдану
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады.
Жәндіктер – белсенді ұшуға қабілетті жалғыз омыртқасыз жануар- лар. Ұшу үшін көп энергия керек. Сондықтан оттек керек.
Қаны болатын жануарлардың ішінде тек жәндік қаны газдар: оттек пен көмірқышқыл газын тасымалдамайтыны естеріңде болар. Себебі жәндіктерде ғана тыныс алу мүшелері жүйелерінің оттекті тікелей бүкіл дене жасушаларына жеткізеді. Жәндіктердің басты тыныс алу мүшелері – кеңірдек. Кеңірдек – жәндік денесінде күшті тармақталатын тыныс алу түтікшелері. Олар дене жабыны – хитиннің өсіндісі (впячивание) сияқты түзілген. Олар іште ойысқан дене жабыны – хитин сияқты. Кеңірдек – жәндіктерде ғана емес, өрмекшілерде де тыныс алу мүшесі қызметін атқарады. Себебі құрлықты игерген алғашқы омыртқасыздар өрмекшілер болған. Өрмекшілерде де бұл түтікшелер жәндіктерге қарағанда едәуір қысқа және нашар тармақталады. Жәндіктердің кеңірдектерінің ерекшелігі: ұштары тірі жасуша- ларды тесіп өтетін микроскопиялық құрылымға айналады. Кеңірдекті микроскопсыз көруге болады. Егер шыбын немесе инелік қанаттарын қарасақ, олардың мөлдір қанаттарының ішінде талшықтар (жилка) қалады. Талшықтар ішінде кеңірдек болатын қуыс болып табылады. Онда газдарды тасымалдай алмайтындықтан гемолимфа деп аталатын жәндік «қаны» жүреді.Кеңірдек ауа түсетін тесік (дыхальце) деп аталады. Олар жәндік құрсағының сегменттерінде әр жағында екіден орналасқан. Жәндік құрсақ бұлшық етін жиырған кезде ол қозғалады (қимылдайды), ал кеңірдектегі ауа жаңарады. Омыртқалылардың тыныс алу мүшелері.Омыртқалы жануарлардан ең бірінші балықтар
пайда болды. Олар суда тіршілік етеді. Судан еріген оттекті алу үшін ерекше тыныс алу мүшесі – желбезектер керек. Барлық балықтар желбезектері арқылы тыныс алады. Әртүрлі балық түрлерінде желбезек құрылысы ұқсасболады. Балық желбезегі үш бөліктен: желбезек доғасы, желбезек жапырақшалары және желбезек талшықтарынан тұрады. Желбезек доғасы тірек үшін керек. Оған талшықтар мен жапырақшалар орналасады. Желбезек талшықтары балық аузымен жұтатын сумен бірге желбезекке қорек қалдықтары түспеу үшін керек. Желбезек доғасы да, желбезекталшықтары да қатты. Олар сүйек түзілімдері болып табылады. Желбезек жапырақшалары ты - ныс алу мүшесінің басты қызметін – газалмасуды атқарады. Олар ашық қызыл түсті, себебі ұсақ қан тамырлары өткен Желбезек жапырақшаларында балық қанына судан алынған оттек түседі. Ал суға балық ағзасына керек емес көмірқышқыл газы шығарылады.
Судан шығарылған балық оттексіз тұншығып өліп қалады. Себебі желбезек жапырақшалары ауадан оттекті алуға бейімделмеген. Омыртқалы жануарлардың ішінде ең қуатты тыныс алу мүшесі құстарда сияқты. Себебі құстар ғана еркін ұша алады. Құстарда жердегі барлық омыртқалылардағы сияқты тыныс алу мүшесі өкпе мен ауа өтетін жолдан тұрады.
Ауа өтетін жол (воздухоносный путь) ауаның өкпеге жетуін қамтамасыз етеді. Оларға мұрын және ауыз қуысы, көмей, кеңірдек, бронхылар жатады. Өкпе – тыныс алу мүшесі; онда газалмасу жүреді: қан көмірқышқыл газынан босап, оттекпен қанығады. Құстарда ұшуға бейімделуіне байланысты басқа жануарларда жоқ тағы бір қосымша тыныс алу мүшесі қалыптасқан, бұл – өкпе қапшықтары. Ауа (өкпе) қапшықтарынан – өкпеден кейін орналасқан бронхы ұшының өсінділері; мүшелер арасындағы кеңістікті толтырады, тіпті ірі сүйек ішінде болады. Осындай бейімделуге байланысты құстарда қосарлы тыныс алу құбылысы пайда болады. Оның мәні мынада: от- текке бай ауа өкпе арқылы тыныс алғанда және тыныс шығарғанда екі рет өтеді. Тыныс алғанда ауаның бір бөлігі өкпе арқылы ауа (өкпе) қапшықтарын өтеді, ол жерде газалмасу жүріп үлгермейді. Ауаның басқа бөлігі өкпеде қалады да, оттекті береді. Тыныс шығарған кез- де көмірқышқыл газына бай ауаны, өкпе ауа өтетін қапшықтан оттекке бай ауаны алады. Бұл тиімді жүйе құс ағзасына ұшуға жеткілікті.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
