Сабақтың тақырыбы: Тармақталу операторлары. Сабақтың мақсаттары: Білімділік

Шартты операторлардың жазылу тәртібімен таныстыру және тармақталған алгоритмдерді бағдарламалауды түсіндіру. Сабақтан алған теориялық білімдерін жүйелі түрде тәжірибе жүзінде көрсете білу дағдыларын қалыптастыру.

Бағдарламалау тілінде жұмыс жасай білу дағдыларын, ойлау қабілеттерін, өз білімдерін сауатты түрде жеткізе білуді, пәнге деген қызығушылықты дамыту.

Оқушылардың белсенділігін арттыру, жұмыс жасау мақсатында компьютерлік сауаттылыққа, өзара көмектесуге, өзін-өзі бағалауға тәрбиелеу.

1. 
   Ұйымдастыру
   
2. 
   Үй тапсырмасын қайталау
   
3. 
   Жаңа сабақты түсіндіру
   
4. 
   Практикалық жұмыс
   
5. 
   Қорытындылау
   
6. 
   Оқушыларды бағалау
   
7. 
   Үй тапсырмасы
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, түгендеу.
   
2. 
   Үй тапсырмасын тексеру. Өткен сабақта сіздермен не өткен болатынбыз? Компьютердің қосымша құрылғылары, драйверлер.
   

1. 
   Компьютерге қандай құрылғыларды қосуға болады?
   
2. 
   Драйвер дегеніміз не?
   

3. 
   Жаңа сабақ түсіндіру.
   

Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың орындалуын немесе орындалмауын қамтамасыз етеді. Тармақталған алгоритмдерді бағдарланған кезде мынадай қызметші сөздер қолданылады: if - егер, then – онда, else - әйтпесе.

Оператор программадағы іс-әрекеттердің орындалу реттілігін өзгертетін мүмкіндіктің ең кең тараған тәсілі болып табылады. Толық оператордың жазылу түрі:

{Егер шарт онда 1 оператор әйтпесе 2 оператор орындалады.}

IF <шартты өрнек> THEN <1 оператор> ELSE <2 оператор>;

Егер шарттың мәні «ақиқат» болса, THEN сөзінен кейінгі оператор, ал мән «жалған» болса, ELSE сөзінен кейінгі оператор орындалады.

Қысқа оператордың жазылу түрі:

IF <шартты өрнек> THEN <1 оператор> ;

Шарт өрнегін жазу үшін мынадай салыстыру белгілерін пайдаланамыз:

• 
  алг ЕСҮ (арг нақ А,В, нәт нақ Ү)
  
• 
  басы
  
• 
  енгізу А,В
  
• 
  егер А>B
  
• 
  онда Y:=A
  
• 
  әйтпесе Y:=В
  
• 
  бітті
  
• 
  шығару Ү
  
• 
  соңы.
  

program maximum;

var a,b,max:integer;

begin

read (a,b);

if a > b then max:=a else max:=b;

writeln ('Ең үлкен сан',' ', max);

end.

Мысал 2:

• 
  алг есептеу Ү (арг нақ Х, нәт нақ Ү)
  
• 
  басы
  
• 
  енгізу Х
  
• 
  егер Х≤0
  
• 
  онда Y:=Х
  
• 
  әйтпесе Y:=
  
• 
  бітті
  
• 
  шығару Ү
  
• 
  соңы.
  

Pascal тілінде жазайық:

var x, y: real;

begin

Readln (x);

Writeln ('y=', y:2:0);

Оқушыларға шартты операторға өмірдегі кездесетін шарттар туралы мысалдарды келтіремін.

4. 
   Практикалық жұмыс. Оқушылар таратылған деңгейлік тапсырмалар бойынша жұмыс жасайды.
   

Кез-келген санның жұп не тақ екенін анықтайтын программа құрыңыз.

Write('a енгиз');

read(a);

if (a mod 2)=0 THEN write('жуп сан') else write('а так сан');

end.

Есеп 3.

Күрделі есептер

Бөлменің температурасы 50 градустан жоғары болса, “ыстық” сөзін, 25 градустан жоғары болса, “қалыпты” сөзін, ал 25 градустан төмен болса, “суық” сөзін экранға шығару керек.

program h;

var t:real;

begin

read(t);

if t>=25 then write(' калыпты ') else write('суык ');

writeln('t=',t);

end.

5. 
   Қорытындылау.
   
6. 
   Оқушыларды бағалау
   
7. 
   Үй тапсырмасы.