Сабақтың тақырыбы: Теміржол бекетінде. Құрмалас сөйлем. Сабақтың мақсаты: Теміржол тақырыбында тілдерін дамыту

• 
  Ұйымдастыру кезеңі
  
• 
  Мақсат қою және оқу-әрекетіне қызығушылықты ояту/ мотивация/
  
• 
  Білімді өзектілендіру және мәселелік жағдаяттар туғызу
  
• 
  Жаңа білімді меңгерту, ашу / дәріс материалдары ұсынылады/
  
• 
  Білімді бірінші бекіту кезеңі
  
• 
  Өз бетімен жұмыс / оқу материалдарымен жұмыс/
  
• 
  Сабақты қорытындылау
  
• 
  Білім, іскерлік және дағдыны бағалау.
  
• 
  Үйге тапсырма, студенттің өздік жұмысына нұсқау
  
• 
  Резерв тапсырмалар
  
• 
  Оқу іс-әрекет рефлексиясы
  

Топ білім алушыларымен амандасамын.

Топты түгендеймін.

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

Аудиозапись қосамын. Пойыздың дауысы естіледі. Осы дыбыс жайында балалармен сұхбат жүргіземін.

Теміржол бекетінде болып көрдіңіз бе? Қанша рет пойызға міндіңіз? Сіз таңғалатын шығарсыз, бірақ мен пойыз дөңгелегінің гүрсілін жақсы көремін. Оның себебі жастық шағымда жатыр ма деп ойлаймын.

Мектепті бітірісімен оқуға түсіп кеттім. Алматыдай әсем қалада оқу бәрінің арманы болатын. Ал менің арманым орындалып, студенттік өмірім осы қалада өтіп жатты. Бірақ өзім шалғай жерден келгендіктен, демалыс болса ауылға кеткім келіп тұратын. Себебі ол жақта анам сағынып, мені күтіп жүретін. Анама тезірек жету үшін пойызға отыру керек. Пойыз маған онша ұнамайтын. Вагондар лық толы адамдар. У-шу, бөтен адамдармен бірге жол тартасың. Мен ол кезде ұялшақ болдым. Қасымдағы адамдармен араласып кету қиын болатын. Қорқатынмын, анам ылғи: "Жолда абайла, жалғыз тамбурға шықпа, заттарыңды ұрлатып алма" деп ескертуден шаршамайтын еді. Ол кісінің айтқаны жадымда тұрады. Қасымдағыларға сенімсіздікпен қарайтынмын. Тезірек ұйықтап қалуға тырысатынмын. Екінші сөреден орын болса, қуанамын. Төменгі сөреге жатсаң, жолаушылар келіп отыра береді, мазаңды алады. Өз орныма орналасқаннан кейін біраз кітап оқимын да, сосын дөңгелектердің бір ырғағындағы гүрсілін тыңдаймын. "Тықыдық-тықыдық", бір гипноз сияқты, "міне, аз қалды, міне, аз қалды" деп сендіретін сияқты. Соны тыңдап жатып ұйықтап қалатынмын...
ә) Сөздікпен жұмыс

пойыз дөңгелегінің гүрсілі - стук колес поезда

жастық шағымда - в юности

шалғай жерден - издалека

лық толы - битком набиты

жол тарту - здесь: ехать

ескерту - предупреждать

жадымда тұрады - хранила в памяти

ұйықтап қаламын - засыпаю

б) Тілдік бөлім. Құрмалас сөйлем
Құрмалас сөйлем (сложное предложение)
Салалас құрмалас сөйлем Сабақтас құрмалас сөйлем Аралас құрмалас сөйлем
Құрмалас сөйлем - екі не одан көп жай сөйлемдерден құралады, ол жай сөйлемдер өзара интонация немесе шылаулар арқылы байланысады. Мысалы: Біз әуежайға ерте келдік, тіркеуден өттік. Біз әуежайға келдік, әрі тіркеуден өттік.
в) Сөздікпен жұмыс

Құрмалас сөйлем - сложное предложение

Салалас құрмалас сөйлем - сложносочиненные предложения

Сабақтас құрмалас сөйлем - сложноподчиненные предложения

Аралас құрмалас сөйлем - сложное предложение с сочинительной и подчинительной связами

шылаулар арқылы байланысады - связываются с союзами

Білімді бірінші бекіту кезеңі

1. Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

2. Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлемнің түрлерін атаңыз?

3. Құрмалас сөйлемдерге өз мысалдарыңызды келтіріңіздер.

2- тапсырма. (оқулық, 27 - бет)

Тапсырмасы: Төл сөздерді төлеу сөзге үлгі бойынша ауыстырып жазыңдар.

Үлгі: Болат Айнашқа: "Мен Ресейге, Тула қаласына келдім"- деді.

Болат Айнашқа Ресейге, Тула қаласына барып келгендігін айтты.
4-тапсырма (оқулық, 16 - бет)

Тапсырмасы: Берілген жай сөйлемдерден құрмалас сөйлемдер құраңдар.

Тапсырмасы: Берілген мәтінді толықтырыңдар. Біріккен сөздердің астын сызыңдар.

1) 4-тапсырманы орындау. (оқулық, 28 - бет)

2) Ережені жаттау

3) Біздің қаламыздың теміржолы туралы мәлімет әкелу.

 

Резерв тапсырмалар

Схема бойынша сөйлемдер құрастыру. 
1.———————:——————. 
2. ——————-,- ——————. 
3. ——————- және ————-. 
4 —————, бірақ —————. 
5 Кейде ———, кейде ————. 
6 ——— сонша- ——————. 
Рефлексия

Интерактивті тақтадағы смайликтерді орналастыру арқылы сабаққа өз бағаларын береді. 


Тапсырмалар

2- тапсырма.

Тапсырмасы: Төл сөздерді төлеу сөзге үлгі бойынша ауыстырып жазыңдар.

Үлгі: Болат Айнашқа: "Мен Ресейге, Тула қаласына келдім"- деді.

Болат Айнашқа Ресейге, Тула қаласына барып келгендігін айтты.

Тапсырмасы: Берілген жай сөйлемдерден құрмалас сөйлемдер құраңдар.

2. Ең дұрысы, жаяу аралаған. Бәрін өз көзіңмен көресің. Түрлі оқиға болуы мүмкін.

3. Мен ұшақты ұнатпаймын. Әуеде өзімді сондай жайсыз сезінемін.

4. Пойызда ұзақ жүресің. Қатты зерігесің.

Тапсырмасы: Берілген мәтінді толықтырыңдар. Біріккен сөздердің астын сызыңдар.

Онда жаңа, үлкен қонақүйге __________________________. Бөлмелеріміз шағын, бірақ __________________________. Таңертең қонақүйде _________________, ал кешке мейрамханада __________________________. Сенбі күні кешке жаңа опера театрына барып, __________________________. Қатты әсер алдым. Жексенбіде қаланы ____________, содан кейін__________________________. _____________, бірақ қымбат екен. Астана - керемет әдемі қала, __________________________. Кешке қарай теміржолға келіп, __________________________. Қайтқым келмеді, бірақ __________________________.

Теміржол бекетінде.

Теміржол бекетінде болып көрдіңіз бе? Қанша рет пойызға міндіңіз? Сіз таңғалатын шығарсыз, бірақ мен пойыз дөңгелегінің гүрсілін жақсы көремін. Оның себебі жастық шағымда жатыр ма деп ойлаймын.

Мектепті бітірісімен оқуға түсіп кеттім. Алматыдай әсем қалада оқу бәрінің арманы болатын. Ал менің арманым орындалып, студенттік өмірім осы қалада өтіп жатты. Бірақ өзім шалғай жерден келгендіктен, демалыс болса ауылға кеткім келіп тұратын. Себебі ол жақта анам сағынып, мені күтіп жүретін. Анама тезірек жету үшін пойызға отыру керек. Пойыз маған онша ұнамайтын. Вагондар лық толы адамдар. У-шу, бөтен адамдармен бірге жол тартасың. Мен ол кезде ұялшақ болдым. Қасымдағы адамдармен араласып кету қиын болатын. Қорқатынмын, анам ылғи: "Жолда абайла, жалғыз тамбурға шықпа, заттарыңды ұрлатып алма" деп ескертуден шаршамайтын еді. Ол кісінің айтқаны жадымда тұрады. Қасымдағыларға сенімсіздікпен қарайтынмын. Тезірек ұйықтап қалуға тырысатынмын. Екінші сөреден орын болса, қуанамын. Төменгі сөреге жатсаң, жолаушылар келіп отыра береді, мазаңды алады. Өз орныма орналасқаннан кейін біраз кітап оқимын да, сосын дөңгелектердің бір ырғағындағы гүрсілін тыңдаймын. "Тықыдық-тықыдық", бір гипноз сияқты, "міне, аз қалды, міне, аз қалды" деп сендіретін сияқты. Соны тыңдап жатып ұйықтап қалатынмын...

пойыз дөңгелегінің гүрсілі - стук колес поезда

жастық шағымда - в юности

шалғай жерден - издалека

лық толы - битком набиты

жол тарту - здесь: ехать

ескерту - предупреждать

жадымда тұрады - хранила в памяти