Сабақтың технологиялық картасы І блок «Мақсаттылық»
жүктеу/скачать 131,79 Kb.
|
| «Бекітілді»
_______ ____________________ (қолы) (аты-жөні) Сабақтың технологиялық картасы І блок «Мақсаттылық»
Үй тапсырмасын сұрау 1. Бір дененің екінші денеге әсері қалай байқалады?Мысал келтіріңіз. 2. Дененің жылдамдығы ненің әсерінен өзгереді? 3. Күш деп нені айтады? 4. Күш сызбада қалай кескінделген? 5. Күш қандай шама: скаляр ма, әлде вектор ма? 6. Күш бірлігі ретінде не қабылданған? 7. Күштің өлшем бірлігінің қатынасы. Осы тақырыпқа қатысты терминдерді ағылшын тілінде үйренейік.
Дененің серпімді деформациялануында пайда болатын күшті серпімділік күші (Deformation force) деп атайды. Серпімділік күші денені құрайтын бөлшектердің электромагниттік өзара әсерлесуінен пайда болады Денелердің күш әсерінен формасы мен көлемінің өзгеруі деформация (Deformation) деп аталады Деформация себебі: атомдардың арақашықтығын өзгерткенде олардың арасындағы күштер де өзгеріске ұшырайды және ол күштер денені бастапқы қалпына әкеліуге тырысады. Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келсе, ондай деформацияны серпімді деп атайды. Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келмесе, ондай деформацияны серпімсіз деп атайды. Серпімсіз денелерде серпімділік күштері болмайды! Серпімді деформация түрлері:
Енді оқушылар сендер тақтадағы нұсқауларға сүйене отырып тәжірибелер жасап қорытынды жасайсыңдар. Жаңа тақырыпты тәжірибе арқылы игеру 1-тәжірибе: Серіппені штативке іліп, оған массасы белгілі жүктерді іліп созылуын бақылаймыз. Әрбір жүкті ілген сайын созылуын сызғышпен өлшеп, белгілеп алып отырамыз. Қорытынды жасаймыз.
«серіппеге неғұрлым көбірек жүк ілсек ол көбірек созылады.» 2- тәжірибе. Қатаңдығы басқа серіппені штативке іліп, оған алдыңғы серіппеге ілген жүктерді ретімен іліп п созылуын бақылаймыз. Әрбір жүкті ілген сайын созылуын сызғышпен өлшеп, белгілеп алып отырамыз. Алдыңғы серпіппенің ұзаруымен салыстырып қорытынды жасаймыз. Дәптерге жазу: «серіппенің созылуы оның жасалған материалына тәуелді.» 1-эксперименттің қорытындысы Серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (созылуына) тура пропорциональ 
2-эксперименттің қорытындысы Серпімділік күші дененің жасалған материалының қатаңдығына тура пропорциональ 
Серпімді деформация үшін Гук заңы (Hooke's law) Деформация кезінде пайда болатын серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (сығылуына) тура пропорциональ және деформацияланған бөлшектердің орын ауыстыруына қарама-қарсы бағытталған. Fсерп=-kx k- дененің қатаңдығы, x- деформация. Тақырыпты қайталап есептер шығару: А-деңгей Болат серіппе 260Н күштің әсерінен 40мм-ге созылды. Серіппенің қатаңдығы неге тең? Шиыршық серіппенің ұзындығы 3,5 см-ге қысқартқанда 1,4 Н серпімділік күш пайда болады. Оны 2,1 см ұзартқанда серпімділік күші қандай болады? Есікті ашқанда оның серіппесі 12 см ұзарды, сонда серпімділік күші 0,004кН тең, серпімділік күші 10Н-ға тең болуы үшін серіппені қаншаға ұзарту керек? 320Н күштің әсерінен амортизатордың серіппесі 9мм-ге сығылады. 1,6кН күштің әсерінен серіппе қаншаға сығылады? В-деңгей Жай тұрған серіппенің ұзындығы 88 мм, оны 120 мм-ге дейін ұзартқанда 120 Н серпімділік күші пайда болады. Осы серіппеге 90Н күш түскендегі ұзындығын анықтаңдар. Серіппенің қатаңдығы 6*103н/м. Оның оның серпімділік қасиетінің сақталу шегі 18мм. Егер серіппеге 50Н, 100Н және 150Н күш түсіретін болсақ серіппенің серпімділік қасиеті сақтала ма? Серіппеге массасы 20 кг жүк ілгенде, оның ұзындығы 12 см, ал 50 кг жүк ілгенде 15 см болса, онда оның бастапқы ұзындығының мәні қандай болған? С-деңгей Қатаңдығы 400 Н/м металл сымға ілінген, массасы 3 кг дене вертикаль жоғары 2 м/с2 үдеумен қозғалады. Сымның созылуы неге тең. (  )
Қатаңдығы 0,3 кН/м трос массасы 2 кг денені тең үдеуімелі вертикаль жоғары көтерілгенде 4 см – ге созылады. Дененің үдеуі неге тең. ( )
Көтергіш кран тросының массасы 600 кг денені, 3 м/с2 үдеумен вертикаль жоғары көтерілгенде 10 см – ге созылады. Тростың қатаңдығы? ( )
Қатаңдықтары бірдей k тізбектей жалғанған 4 серіппенің жалпы қатаңдығы қандай болады? Сабақты бекіту : Серпімділік күші әсерлесуші екі бөлшектің ара қашықтығының өзгеруіне байланысты болады. Бұл күш денелерді сыққанда, созғанда және т.б. жағдайларда пайда болады. Серпімділік күшті Гук заңы арқылы анықтауға болады. Минус таңбасы серпімділік күшінің деформацияланған бөлшектердің орын ауыстыруына қарама-қарсы бағытталғанын көрсетеді. Тест NetClass бағдарламасы бойынша ноутбуктармен жасалады Нәтижесі экранға шығарылады.
A) 100 Н. B) 50Н. C) 1 Н.
D) 5 Н. {Правильныйответ} = C 2. F=3 Н күштің әсерінен 6 см-ге ұзарған серіппенің қатаңдығы A) 10 Н/м. B) 50 Н/м. C) 0,5 Н/м. D) 5 Н/м. {Правильный ответ} = В 3. Қатаңдығы 300 Н/м серіппе 50 мм-ге созылды. Жүктіосындай деформацияға ұшыратқан күштің шамасы неге тең? A) 15Н
B) 20 Н C) 21 Н
D) 18 Н {Правильный ответ} = А 4. Серіппеге ілінген массасы 3 кг жүк, оны 1,5 см созады. Егер 4 кг жүк ілінсе, онда оның созылуы A) 6 см.
B) 4,5 см. C) 4 см.
D) 2 см. {Правильный ответ}=D 5. Роберт Гук өзінің заңын қай жылы тұжырымдады? А. 1661
B. 1660 C. 1662
D. 1665 6.Серпімділік ағылшынша? А. Force
B. Еlasticity C. Density D. Mass
А. Force
B. Volume C. Density D. Mass жүктеу/скачать 131,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||