Сабақтың түрі: кіріктірілген сабақ. Пәнаралық байланыс: ән, қазақ тілі

1. 
   3 бала өлең шумағын жатқа айтады.
   
2. 
   3 бала ана тілі туралы жазған шығармаларын оқиды.
   
3. 
   Ана туралы өлең орындалады.
   

• 
  Ән кімге арналған?
  

- Дұрыс айтасыңдар. Ана баласы үшін өмірдің суығына тоңып, ыстығына төзеді. Қарапайым еңбек адамдары анасына қолынан келген сый-құрметін көрсетсе, ақын оған арнап өлең жазады, суретші сурет салады, сазгер ән шығарады. Яғни барлық адамзат баласы өз борышын өтеуге тырысады. Анаға арналған сондай бір шығарманың бірімен танысу үшін мына бір суретке назар аударыңдар.

Ескерткіштің суреті.

- Балалар мына сурет сендерге таныс па? Қай жерден көрдіңдер? Бұл кім?

- Бұл ана. Соғысқа кеткен баласын күткен ананың құрметіне қойылған ескерткіш.

-Сонымен қатар осы соғысқа қатысқан тағы бір аталарың бар екен. Ол жазушы, батыр Баубек Бұлқышев аталарың.

Б. Бұлқышев 1916 жылы Жезқазған облысының Ұлытау ауданында туған. Екінші дүниежүзілік соғысына алғашқы күндерден бастап қатысқан. Көсемсөз шебері, ержүрек жауынгер, 1944 жылдың бас кезінде майданда қаһармандықпен қаза тапты.

Баубек көптеген өлеңдер жазып, республикалық газет, журнал беттерінде жарияланды. «Балалық шақ», «Есімде қанды жорықтар», «Айсұлу» атты поэмасы бар. Соның ішінде «Ана» шығармасына тоқталамыз.

6 слайд

Дәптерге күнді, тақырыпты жазу.

• 
  Баубек атамыздың «Ана» шығармасын тыңдап көрейік.
  

Таспадан «Ана» шығармасын тыңдату. Ана туралы сурет көрсетіледі.

1. 
   Оқушылар іштей оқиды.
   
2. 
   Азат жолдан оқытып, талдау.
   
3. 
   Екі балаға екінші азат жолдан, дауыс ырғағын келтіртіп оқыту.
   

-Дүниеге шыр етіп келгеннен бастап анамызды іздейміз. Анасыз өмір сүре алмаймыз. Ана бізге бәрінен қымбат.

- Толқымайтын жүрек, сезбейтін сезім тасымайтын қан тіркестері баланың анаға деген сүйіспеншілігін білдіреді.

- Бұл жолдарда қара көз қазақ баласына деген анасының ерекше махаббаты айтылған.

-Жылап, уанбай, шырылдап кімді іздейсіңдер?

9 слайд

6. Мағыналас сөздерді табу.

Уанбай- жұбанбай, көнбей, тоқтаусыз жылай беру.

Құндақта- жөргекте, бесікте

10 слайд.

Құндақтағы бала.

- 1 жасқа дейінгі жаңа туған баланы шақалақ дейді екен. 1мен 2 жас аралығын бөпе, бөбек, 2 мен 3 жас аралығын бүлдіршін, 3 пен 5 жас аралығын балдырған, 6 мен 7 жас аралығын сәби, 8-12 жастағы баланы ойын баласы, 13-15 жастағы баланы ересек бала, 16-19 жастағы баланы бозбала десе 20-30 жастағыларды жас жігіт, дүр жігіт, ер жігіт, жігіт ағасы деп атайды екен.

- Шақалақ кездеріңнен бастап ержеткенге дейін сендерді кім асырап, сақтайды?

-Ендеше сендерде тірек сөздерді пайдаланып, аналарыңа, әжелеріңе арнап өз сезімдеріңді дәптерлеріңе жазыңдар.

- Ана-дәрігер болып адамдарды емдейді.

- Ана-мұғалім. Ол балаларға білім береді.

- Ана-актер болып өз үлесін қосады.

- Ана- әнші. Халықты әнімен тербетеді.

- Ана-жүргізуші болады. Ол халыққа қызмет етеді.

- Ана-ұшқыш. Қорықпай ұшақпен ұшады.

- Ана-спортшы. Еліміздің атын шығарады.

- Ана-Отан қорғаушы болып жұмыс атқара алады.

-Сондай-ақ аты елге әйгілі, аттары аңызға айналған аналарымыз бар. Сол жайында сендерге ізденіп келуге тапсырма берілген. Кәне, кім дайын?

- Ел бірлігін, халықтың қамын ойлаған, ақылдылығымен, әділдігімен аттары аңызға айналған Ұлпан ана, Домалақ аналарымыз болған.

- Сонымен қатар атақты, ұлы адамдарды дүниеге әкеп, тәрбие беретін де аналар. Абай атамыздың әжесі Зере мен анасы Ұлжанды, Шоқанның әжесі Айғанымды айта аламыз.

-Сонымен қатар жерлесіміз А Сейдімбековтың «Әйел-ана» шығармасында да аналардың ақылдылығын дәріптеген. Ел басына күн туып, халықтың құрып кетуіне қауіп төнген кезде, Анамыз ер азаматтарды аман алып қалудың жолын тапқан. Жаудың басшысынан рұқсат алып, арқасына көтереалатын жүктерін көтеріп үңгірден шыққан. Жүк дегеніміз ер-азаматтар болған.

14 слайд.

• 
  Осындай ақылды, кемеңгер аналарымыздың құрметіне арнап өлең шумақтарын құрап көрейік.
  

____________________________ панасың.

____________________________баласын

___________________________ анашым.

• 
  Балалар мен де өлең шығардым. Себебі мен де анамды жақсы көремін. Сендер сияқты мен де анамды құрметтеймін. (Өз өлеңімді оқып беремін)
  

• 
  Бүгінгі біздің тақырыбымыз кім туралы болды?
  

-Біздің анамыз күн секілді маңайына мейірім шуағын шашып тұрады. Олай болса, мына күннің айналасына аналарымыздың жақсы қасиеттері мен ерекшеліктерін жазып көрейік.

16. 
    слайд «Гүлдер»
    

- 8 Наурыз –Халықаралық әйелдер күні. Осы күні біз аналарымызды мерекелерімен құттықтаймыз.

- Аналар мерекесінде аналарыңа гүл сыйлағыларың келе ме? Гүлдерге жасырылған сұрақтарға жауап беру.

• 
  Ана туралы мақал-мәтел айту
  
• 
  Сен анаңның құшағынан нені сезінесің?
  
• 
  Мәтінді оқыған кезде автордың ішкі тебіренісін қалай сездің? Жазушының шығармасын оқығанда, мен де анамды қатты жақсы көретінімді сездім.
  
• 
  Анаңа қандай тілек айтар едің?
  
• 
  Анаңды қалай қуантқың келеді?
  
• 
  Ана туралы қандай өлең жолдарын білесің?
  
• 
  Мәтіндегі «Ананың махаббаты сенің құндақта жатқан күніңнен-ақ басталады» дегенді қалай түсінесің?
  
• 
  «Ана бір қолымен бесікті тербетеді, бір қолымен әлемді тербетеді» деген мақалды қалай түсінесің?
  
• 
  Жауап берген балаларға қолдан жасалған гүлдерді беру.
  

-Аналар бастық та, әкім де бола алады. Аналар ерлік те жасайды. Қазір орындарыңнан тұруларыңды сұраймын. Ана-ұлы. Ана-қымбат, ана-құдіретті жан. Олай болса ананың құдіретіне бас иейік.