Сайыс сабақ Тақырыбы: Қазақстанның болашағы қазақ тілінде \ Қатысқан топтар

БЕКІТЕМІН

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары

_____________ Ешпанова Г.А.

«_____» ___________ 2013 ж.


САЙЫС САБАҚ
Тақырыбы: Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде

\
Қатысқан топтар: АБ-23, АП-24, АП-25, АП-34

Ақтау қаласы

Бiлiмдiлік мақсаты: Оқушыларды тапсырмалар арқылы қазақша сөйлеуге дағдыландыру

мемлекеттiк тiлiн құрметтеу сезiмiн

қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Синхрондық аудару, әңгімелесу, орыс тілінен қазақ тіліне аудару, ауызекі сөйлесу әдістерін пайдалана отырып оқушының тіл байлығын дамыту
Қатысушылар: «Шетел тілі мамандығы» бойынша АБ-23, АП-24, АП-25 тобының оқушылары
Сабақтаң түрі: Сайыс сабақ
Пайдаланған технология: Дамыта оқыту технологиясы
Сайыстың әдiс – тәсiлдерi: әнгiме, көрне мәнерлеп оқу, аудару, жарға жазу, өзін-өзі тексеру
Корнекiлiктер: плакат, үлестірмелі құжаттар

Әділқазылар мүшелері: Қдырова Г.Г. (қазақ тілі маманы),

Испекеева Д.Е. (ағылшын тілі оқытушысы)

Шамханова М. (3 курс студенті)

Сайыстың барысы:
Армысыздар, құрметті ұстаздар және студенттер! Бүгінгі «Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде» атты сайысымызға қош келдіңіздер!

Қазақ тілі – қазақ халлқының ана тілі. Ол өзінің сан ғасырлық дамуы барысында рулық тіл дәуірін де, тайпалық тіл дәуірін де, халықтық тіл дәуірін де басынан кешірді. Қазіргі қазақ тілі - өркендеген мәдениеттің тілі, ғылым мен публицистиканың, ресми іс-қағаздарының тілі болып, стиль жағынан жан-жақты сараланады.

Ендеше, бүгінгі сайысымызды бастайық. Сайысқа қатысушы топтар:

1. АБ-23

2. АП-24

3. АП-25

4. АП-34

Сайысымыз 5 айналымнан тұрады:

1. 
   Әңгіме құру
   

2. 
   Синхрондық аудару
   

3. 
   Өнер
   

4. 
   Ауызекі сөйлеу
   

5. 
   Біз аудармашымыз
   

Сайысымызды бағалайтын әділ қазылар алқасымен таныс болыңыздар:

Қыдырова Г.Г., оқытушы

Шамханова М., 3 курс студенті

1. 
   Менің Отаным
   

2. 
   Менің отбасым
   

3. 
   Біздің колледж
   

4. 
   Менің қалам
   

5. 
   Менің туыстарым
   

«Тілді қадірлеу – дұрыс сөйлеуден басталады. Жүйесін тауып айтылған сөз жүрекке жетіп, жүйкені босатады. Түсіне білгенге сөйлей білу де өнер», деп Ғ. Мүсірепов ағамыз айтқандай, сөз өз мағынасын жоғалтпауы үшін, оны дұрыс пайдаланып, аударып білу қажет. Олай болса, келесі айналымға кезек берейік. Бұл айналым – «Синхрондық аудару» деп аталады.

Қымбатты досым! Мен Маңғыстау гуманитарлық колледжінің бірінші курс студентімін. Қазақ тілі сабағында біз қазақша сөйлейміз. Мен қазақша жақсы сөйлеймін. Ал менің досым қазақша жақсы сөйлемейді, бірақ оқытушыны түсінеді.

Астана

Кеше бізде қазақ тілі сабағы болды. Мұғаліміміз өте білімді Адам. Ол бізді қазақша сөйлетеді. Сабақта бізгі көп жұмыс істетті: мәтінді оқытты, мәтінге сұрақтар қойғызады, сұрақтарға жауап бергізді, жаттығуларды орындатты.

Жаңа жылды біздің елімізде екі рет тойлайды. Біріншісінде Жаңа жылды қыс ортасында, қатты аязды кезде тойлайды. Бұл уақытта үйлер, ағаштар, жер ақ қар жамылады. Ауа райы аязды болса, қар жауса, адамдар қуанады.

Өте жақсы. Әділ қазылар алқасынан айналым қорытындысын жариялауды өтінеміз.

Оқушылар өнерлерін көрсетеді (мәнерлеп оқу, би, ән).

Кезек бойынша төртінші айналымға көшетін болсақ, бұл айналым – «Ауызекі сөйлеу» деп аталады.

Оқушылар ситуация арқылы тақырыпты ашады

Әділ қазылар алқасы, айналым қорытындысымен таныстырып өтсеңіз.

Сайысымыздың келесі және соңғы айналымы – «Біз аудармашымыз» деп аталады. Топтарға тапсырма орыс тілінде беріледі де, топтар оны қазақ тіліне аударуы керек.

2. Домбра

3. Чингисхан

4. Лиса и коза

5. Алдар Косе и его спутник

6. Курмангазы

Домбра – древнейший казахский народный инструмент. Она занимает особое место в казахской музыкальной культуре. Сейчас, наверное, нет казахской семьи, в чьем доме не имеется домбра. Это самый любимый музыкальный инструмент казахов.

Настоящее имя Чингисхана – Тэмуджин. Он родился в 1167 году в семье вождя одного из монгольских племен. Когда воины соседнего племени отравили его отца, он стал главой своего племени. Чингисхан был очень смелым воином. Его имя означало «великий правитель».

Кит живет в воде, но он не рыба. Рыбы дышат жабрами, а у кита легкие. Кит рождает дитенышей и кормит их молоком. Длина китов – 30 метров. Кожа у кита гладкая, без шерсти и чешуи. Под кожей толстый слой жира. Жир греет кита, заменяет ему шубу.

Бежала как-то лиса степью и ненароком упала в глубокую яму. Попыталась она выбраться из ямы, но не смогла. В это время к ней подошла коза, которая бродила в поисках воды.

- Әй, лисица,что ты здесь делаешь? – спросила коза.

- Да вот, отдыхаю. Чуть не померла в степи от зноя и жажды, а здесь хорошо - прохладно и водичка чистая и холодная рядом.

Медресе – средние и высшие мусульманские школы. Они готовят учителей для начальных мусульманских школ. Медресе по-арабски означает «средняя или высшая школа». Первые медресе появились в VII – VIII веках. В Средней Азии первые медресе были открыты в Бухаре, Самарканде, Исфиджабе (нынешнем Шымкенте), Туркестане, Отраре и в других городах.

Отправился как-то Алдар Косе путешествовать со своим товарищем. Вдруг спутник Алдара Косе говорит:

- Обмани меня!

Алдар Кос подумал и говорит:

- Я не обману тебя, но прежде одолжи мне коня. Я привезу из дома того, кто умеет обманывать.

Спутник согласился. А Алдар Косе, сев на коня, говорит:

- Вот и обманул я тебя, - и ускакал.
Көрермендермен жұмыс

Сіздермен қазақ халқының отан, достық, білім, салт-дәстүр туралы мақал-мәтелдерін еске түсірейік. Мен бастайын, ал сіз аяқтаңыз:

1. Отан… … …

2. Еңбектің наны тәтті, … … …

3. Көз қорқақ, … …

4. Ердің атын … …

5. Мәдениетті елге … …
Әділ қазылар алқасы өздерінің шешімдерін қабылдағанша, сізге мемлекеттік тіліміз туралы біраз мағлұмат беріп кетуіме рұқсат беріңіздер. 1989 жылы қыркүйектің 22-сі күні «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Заң қабылданып, қазақ тілі ҚР-ның мемлекеттік тіл мәртебесіне ие болды. 1997 жылы шілденің 7-сі күні жаңа «ҚР-дағы тілдер туралы» Заңы қабылданды. Бұл заң бойынша қазақ тілі ҚР-ның мемлекеттік тілі, қазақ халқының ұлттық тілі болып есептеледі. Қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, мәртебесін арттыру, әрі Қазақстан халықтарының ұлттық тілін дамыту мақсатымен Республикада «Тілдерді қолдану мен дамыту бағдарламасы» жасақталды. Республикамызда қазақ тілі мәртебесін тұрақтандыру мақсатымен көптеген игі істер атқарылуда.
Әділ қазылар алқасының қорытындысы

Үш марапатту қағазы берілді:

1. 
   Мемлекеттік тілді жақсы меңгергені үшін (АБ-23)
   

2. 
   Сайысқа белсенді қатысқаны үшін (АП-24)
   

3. 
   Жақсы сөйлеу мәнері үшін (АП-25 топ, Ахмедова Гюль)
   

1. 
   Бектұрова А.Ш., Бектұров Ш.К. Казахский для всех. Алматы, «Атамұра»,
   

2. Ж.Нығмет. Қазақ тілі хрестоматиясы. Алматы, «Білім», 2003

3. Ғ.Мұсабаев 1 том, 2 том, орысша-қазақша сөздік, Алматы, Қазақ совет

энциклопедиясының бас редакциясы, 2001

4. Мақал-мәтелдер жинағы

5. Т.Шанбай, К.Байгабулова. Самоучитель казахского языка. ТОО «Аруна

Ltd». 2010

6. 
   Ұ.Байсақалова. Қазақ тілі. Оқу құралы. «Фолиант» баспасы, 2007
   
7. 
   У.Асылов «Орысша – қазақша сөйлеу сөздігі», Алма-Ата: Мектеп, 1986
   

- Әй, лисица,что ты здесь делаешь? – спросила коза.

- Да вот, отдыхаю. Чуть не померла в степи от зноя и жажды, а здесь хорошо - прохладно и водичка чистая и холодная рядом.

Тапсырма № 2 Қазақ тіліне аударыңыз
Медресе
Медресе – средние и высшие мусульманские школы. Они готовят учителей для начальных мусульманских школ. Медресе по-арабски означает «средняя или высшая школа». Первые медресе появились в VII – VIII веках. В Средней Азии первые медресе были открыты в Бухаре, Самарканде, Исфиджабе (нынешнем Шымкенте), Туркестане, Отраре и в других городах.

Тапсырма №3 Қазақ тіліне аударыңыз
Алдар Косе и его спутник
Отправился как-то Алдар Косе путешествовать со своим товарищем. Вдруг спутник Алдара Косе говорит:

- Обмани меня!

Алдар Кос подумал и говорит:

- Я не обману тебя, но прежде одолжи мне коня. Я привезу из дома того, кто умеет обманывать.