-бап. Жұмыскерлердің есепке жазылған кірістері және жеке тұлғаларға өзге төлемдер бойынша шығыстарды шегеру

      1. Жұмыс берушінің:

      1) мыналарды:

      тіркелген активтердің;

      преференциялар объектілерінің;

      амортизацияға жатпайтын активтердің бастапқы құнына қосылатындарды;

      2) запастардың өзіндік құнына қосылатындарды және осындай запастардың халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын, өзіндік құны арқылы шегерімге жатқызылуға жататындарды;

      3) осы Кодекстің 272-бабының 5-тармағына сәйкес келесі шығыстар болып танылатындарды қоспағанда, жұмыскердің осы Кодекстің 322-бабының 1-тармағында көрсетілген, салық салынуға жататын кірістері бойынша шығыстары (оның ішінде жұмыскердің осы Кодекстің 644-бабы 1-тармағының 20), 22), 23) және 24) тармақшаларында көрсетілген кірістері бойынша жұмыс берушінің шығыстары) шегерiмге жатады.

      Шегерімге, оның ішінде жұмыс берушінің жұмыскерді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс берушінің қызметіне байланысты мамандық бойынша оқытуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға бағытталған шығыстары түріндегі жұмыскердің кірісі де жатады.

      РҚАО-ның ескертпесі!

      2. Салық төлеушінің осы Кодекстің 319-бабы 2-тармағының 1), 5), 7), 8), 9), 10) және 12) тармақшаларында, 341-бабы 1-тармағының 42) және 44) тармақшаларында айқындалған, жеке тұлғаларға төлемдер түріндегі шығыстары шегерімге жатады.

      3. Салық төлеушінің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы қағидалары бойынша төлеген міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасында белгіленген шекте шегерімге жатады.

258-бап. Табиғи ресурстарды геологиялық зерделеуге, барлауға және оларды өндiруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстар бойынша шегерiмдер және жер қойнауын пайдаланушының басқа да шегерiмдерi

      1. Жер қойнауын пайдаланушының коммерциялық табудан кейiн өндiру басталған кезге дейiн іс жүзінде жүргізген, бағалау, абаттандыру жөнiндегi шығыстарды қоса алғанда, пайдалы қазбаларды геологиялық зерделеуге, барлауға, оларды өндiруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстары, жалпы әкiмшiлiк шығыстар, төленген қол қойылған бонустың және коммерциялық табу бонусының сомалары, осы Кодекстің 266-бабы 2-тармағының 2) – 6), 8) – 15) тармақшаларында көрсетілген активтерді қоспағанда, негiзгi құралдар мен материалдық емес активтердi сатып алу және (немесе) құру жөніндегі шығындар және осы Кодекске сәйкес шегерiмге жататын өзге де шығыстар амортизацияланатын активтердің жеке тобын түзеді. Бұл ретте осы тармақта көрсетілген шығыстарға:

      1) осы Кодекстің 266-бабы 2-тармағының 2) – 6), 8) – 15) тармақшаларында көрсетілген активтерді қоспағанда, негiзгi құралдар мен материалдық емес активтердi сатып алу және (немесе) құру жөніндегі шығындар жатады. Осындай шығындарға осы Кодекстің 268-бабының 2-тармағына сәйкес осы активтердің бастапқы құнына қосуға жататын шығындар, сондай-ақ осындай активтер бойынша осы Кодекстің 272-бабына сәйкес жүргізілген келесі шығыстар жатады;

      2) басқа да шығыстар жатады.

      Бұл ретте, осы Кодексте көзделген жағдайларда, осы тармақшада көрсетілген, амортизацияланатын активтердің жеке тобына жатқызылатын шығыстардың мөлшері осындай шығыстарды корпоративтік табыс салығының мақсаттарында шегерімге жатқызу үшін белгіленген нормалардан аспауға тиіс.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген шығыстар пайдалы қазбаларды коммерциялық табудан кейiн өндiру басталған кезден бастап жылдық жиынтық кірістен амортизациялық аударымдар түрінде шегерiледi. Амортизациялық аударымдардың сомасы салықтық кезеңнің соңында, осы тармақта көзделген амортизацияланатын активтер тобы бойынша жинақталған шығыстар сомасына жер қойнауын пайдаланушының қалауы бойынша айқындалатын, бiрақ 25 пайыздан аспайтын амортизация нормасын қолдану арқылы есептеледі.

      Көрсетілген тәртіп:

      егер жер қойнауын пайдаланушы барлауға арналған келісімшарт шеңберінде кен орнын табу мен бағалау негізінде жасалған өндіруге арналған келісімшарт бойынша қызметті жүзеге асырған жағдайда да қолданылады. Барлауға арналған осындай келісімшарт бойынша соңғы салықтық кезеңнің соңында қалыптасқан амортизацияланатын активтер тобы бойынша жинақталған шығыстар сомасы осы өндіруге арналған келісімшарт шеңберінде амортизациялық аударымдар түрінде жылдық жиынтық кірістен шегерімге жатады;

      Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес өзінен барлау учаскесінің бөлігін бөліп беру жүргізілетін барлауға арналған келісімшартқа өзгерістер енгізу арқылы осындай учаске бөліп берілген және бөліп берілген жер қойнауы учаскесі бойынша өндіруге жеке келісімшарт жасалған жағдайда да қолданылады. Бұл ретте амортизацияланатын активтер тобы бойынша жинақталған шығыстардың өндіруге арналған келісімшарт бойынша шегерімге жатқызу мақсаттары үшін ауыстырылуға жататын сомасы жер қойнауын пайдаланушы барлауға арналған тиісті келісімшарт бойынша бөліп беру кезіне дейін жұмсаған тікелей шығыстардың жалпы сомасында барлау учаскесінің осындай бөліп берілетін бөлігіне тиесілі тікелей шығыстардың үлес салмағы бойынша айқындалады.

      Өндіруге немесе бірлескен барлауға және өндіруге арналған жеке келісімшарт шеңберінде жер қойнауын пайдалану қызметін аяқтау жағдайында, жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану бойынша қызметті осы бапта белгіленген коммерциялық табудан кейін өндіруді бастаған соң аяқтаған жағдайда, амортизацияланатын активтер тобының жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатылған соңғы салықтық кезеңнің соңында қалыптасқан құндық балансы шегерімге жатады.

      Осы Кодекстің осы бабының және 260-бабының мақсаттары үшін коммерциялық табудан кейінгі өндіру:

      1) барлауға арналған, сондай-ақ запастары бекітілмеген пайдалы қазбаларды бірлесіп барлауға және өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – осы мақсаттар үшін уәкілеттік берілген мемлекеттік орган запастарды бекіткеннен кейін пайдалы қазбаларды өндірудің басталғанын;

      2) қосымша геологиялық зерделеуді және геологиялық-экономикалық қайта бағалауды талап ететін запастарды қоса алғанда, пайдалы қазбалардың запастары мемлекеттік баланста тіркелген және осы мақсаттар үшін уәкілеттік берілген мемлекеттік органның сарапшылық қорытындысымен расталған бірлескен барлауға және өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – егер мұндай жұмыстар келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделсе және жер қойнауын зерделеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісілген болса, осы келісімшарттар жасалғаннан кейін пайдалы қазбаларды өндірудің басталғанын білдіреді.

      3. Егер ұңғыма Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес оны сынау кезінде көмірсутектердің өнеркәсіптік ағынының алынбауына байланысты жойылған болса (бұдан әрі осы тармақтың мақсаттары үшін – өнімсіз ұңғыма), онда осындай ұңғыманы салуға және жоюға іс жүзінде жүргізілген шығыстар қосылған құн салығы есепке алына отырып, мынадай тәртіппен шегерімге жатқызылады:

      1) өнімсіз ұңғыманы салуға және (немесе) жоюға арналған шығыстар немесе осындай шығыстардың коммерциялық табудан кейін өндіру басталған кезге дейін шегілген бір бөлігі осы баптың 1-тармағында айқындалған тәртіппен шегерімге жатқызылады;

      2) коммерциялық табудан кейін өндіру басталған кезден соң шегілген, өнімсіз ұңғыманы салуға және (немесе) жоюға арналған шығыстар немесе осындай шығыстардың бір бөлігі осындай ұңғыма жойылған салықтық кезеңде шегерімге жатқызылады.

      Бұл ретте коммерциялық табудан кейін өндіру басталған кезге дейін шегілген, өнімсіз ұңғыманы салуға және (немесе) жоюға арналған шығыстар осы баптың 1-тармағына сәйкес түзілген амортизацияланатын активтердің жеке тобынан алып тасталмайды.

      4. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген шығыстар (Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес инвестициялық қаржыландыру бойынша есепке жазылған, бірақ төленбеген сыйақыдан басқа):

      1) осы Кодекстің 241-бабына сәйкес жылдық жиынтық кірістен алып тасталуға жататын кірістерді қоспағанда, геологиялық зерделеуді және өндіруге дайындық жұмыстарын жүргізу кезеңінде алынған кірістердің;

      2) коммерциялық табудан кейін өндіру басталған кезге дейін өндірілген пайдалы қазбаларды өткізуден алынған кірістердің;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығын немесе оның бір бөлігін өткізуден алынған кірістердің;

      4) амортизацияланатын активтердің осы баптың 1-тармағына сәйкес түзілген жеке тобында есепке алынған активтердің жарғылық капиталға салым ретінде берілу кезіндегі құнының сомасына азайтылады. Бұл ретте мұндай құн заңды тұлғаның құрылтай құжаттарында көрсетілген салымның құны негізінде айқындалады;

      5) амортизацияланатын активтердің осы баптың 1-тармағына сәйкес түзілген жеке тобында есепке алынатын, өтеусіз берілген активтердің аталған активтерді қабылдап алу-беру актісінде көрсетілген, бірақ аталған активтердің берілу күнгі бухгалтерлік есепке алу деректері бойынша баланстық құнынан кем емес құнының сомасына азайтылады.

      5. Осы баптың 1-тармағында айқындалған тәртіп жер қойнауын пайдалану құқығын алуға байланысты салық төлеуші шеккен, материалдық емес активтерді сатып алуға және (немесе) құруға арналған шығыстарға да қолданылады.

      1. Осы Кодекстің 258-бабы 1-тармағында көрсетілген, жер қойнауын пайдаланушы 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап барлауға және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (барлау кезеңінде) арналған келісімшарт шеңберінде шеккен шығыстар бойынша жер қойнауын пайдаланушы оларды осы жер қойнауын пайдаланушының өндіруге және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (өндіру кезеңінде) арналған басқа келісімшарттары бойынша шегерімге жатқызу мақсаттарында амортизацияланатын активтердің жеке тобын түзуге құқылы.

      Көрсетілген шығыстар бойынша жер қойнауын пайдаланушы әрбір салықтық кезеңнің соңында осы тармақта көзделген амортизацияланатын активтер тобы бойынша жинақталған шығыстар сомасына жер қойнауын пайдаланушының қалауы бойынша айқындалатын, бiрақ 25 пайыздан аспайтын амортизация нормасын қолдану арқылы амортизациялық аударымдарды есептейді.

      Бұл ретте осы амортизациялық аударымдар оларды жер қойнауын пайдаланушы салықтық кезеңде осындай келісімшарттар бойынша алған тікелей кірістердің жалпы сомасында өндіруге және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге арналған әрбір нақты келісімшартқа тиесілі (өндіру кезеңінде алынған) тікелей кірістердің үлес салмағы бойынша бөлу арқылы осы жер қойнауын пайдаланушының өндіруге және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (өндіру кезеңінде) арналған басқа келісімшарттары бойынша шегерімге жатады.

      2. Осы бапта белгіленген жеке топты түзу құқығы осы баптың 1-тармағында көрсетілген алғашқы шығындар шегілген салықтық кезеңде беріледі. Бұл ретте, егер осындай жеке топты түзу кезінде жер қойнауын пайдаланушыда өндіруге және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (өндіру кезеңінде) арналған басқа келісімшарт болмаған жағдайда, онда мұндай жеке топты түзу құқығы өндіруге арналған келісімшарт жасалған және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі басталған салықтық кезеңде беріледі.

      Бұл ретте мұндай құқық барлауға арналған келісімшарттың немесе бірлескен барлауға және өндіруге (өндіру кезеңі басталғанға дейін) арналған келісімшарттың қолданылуы аяқталғанға дейін қайта қаралуға жатпайды.

      3. Амортизацияланатын активтердің осы бапқа сәйкес түзілген жеке тобы салықтық кезең үшін амортизациялық аударымдар есептелгенге дейін тиісті келісімшарт бойынша алынған, осы Кодекстің 258-бабының 4-тармағында көрсетілген кірістер сомасына азайтылады.

      Егер осындай кірістердің сомасы амортизацияланатын активтердің осы бапқа сәйкес түзілген жеке тобының мөлшерінен асып кеткен жағдайда, асып кету шамасы барлауға арналған тиісті келісімшарт бойынша немесе бірлескен барлауға және өндіруге (өндіру кезеңі басталғанға дейін) арналған тиісті келісімшарт бойынша амортизацияланатын активтердің осы Кодекстің 258-бабына сәйкес түзілген жеке тобын азайтады. Амортизацияланатын активтердің осы Кодекстің 258-бабына сәйкес түзілген жеке тобы болмаған жағдайда, осындай асып кету шамасы жылдық жиындық кіріске қосылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы барлауға және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (барлау кезеңінде) арналған тиісті келісімшарт шеңберінде, амортизацияланатын активтердің осы бапқа сәйкес түзілген жеке тобының және амортизацияланатын активтердің осы Кодекстің 258-бабына сәйкес түзілген жеке тобының бөлек салықтық есепке алынуын жүргізуге міндетті.

      5. Бірлескен барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі басталған немесе барлауға арналған келісімшарт шеңберінде кен орнын табу және бағалау негізінде өндіруге арналған келісімшарт жасалған салықтық кезеңнен бастап амортизацияланатын активтердің осы бапқа сәйкес түзілген жеке тобының бұрын шегерімге жатқызылмаған құны өндіруге немесе бірлескен барлауға және өндіруге арналған осындай келісімшарт шеңберінде, осы Кодекстің 258-бабында айқындалған тәртіппен шегерімге жатады.

      6. Барлауға және (немесе) бірлескен барлауға және өндіруге (барлау кезеңінде) арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатылған жағдайда, осы баптың 5-тармағында белгіленген жағдайды қоспағанда, амортизацияланатын активтердің осы бапқа сәйкес түзілген жеке тобының шегерімге жатқызылмаған құны осындай тоқтатылу кезінде шегерімге жатпайды.