Салқынбай А., Абақан Е. с

АКУС-АКЦЕ
тіркесімділігі  мен  сөзжасамдық 
белсенділігі  дамыған  сөздер- 
ден  құралады.  Тілдің  коммуни- 
кативті (байланыстыру)  қызметі 
үшін  А .т.қ.-н ы ң   сөздері  өте 
маңызды  рөл  атқарады.  Бұл 
қорға  кіретін  сөздер  арнайы 
и н д е кс  
(ке з д е с у  
ж и іл ігі, 
қолданылуы т.б.) арқылы лингво- 
статистика  мен  социолингвис­
тика тәсілдерін қолдану нәтиже- 
сінде  анык~галады.  Бұл  индекс- 
тер  А.т.қ.  үлгісін  сөздіктерді 
құрастыруда  қолданылады;  2) 
А.т.қ. психолингвистикада адам- 
дардың  сөйлеуде  еркін  қолда- 
натын  лексикалы қ  бірліктері 
жиынтығы  ретінде  қарасты - 
рылады;  3)  Л е кс и ко гр а ф и я  
теориясында (Л.В.Щерба) А.т.қ. 
лексикографиялық қүрал болып 
табылады.
АКУСТИКА 
(грек,  akustikos -  
есту) -  жалпы А.-ның бөлімі,  ол 
лебіздік сигналдың қурылымын, 
сөйлеу  процестерін  зерттейді. 
Сөйлеу  процесінің  А.-сы   екі 
кезеңнен түрады:  1) артикуляр- 
лық  жолда  (дыбыстау  мүше- 
лері) дыбыстың пайда болуы; 2) 
актив  және  пассив  дыбыстау 
мүшелері  жасайтын  акустика- 
лык фильтрден дыбыстық құра- 
мының  қалыптасуы,  қалыптас- 
қан  дыбыстың  ауыз  бен  мұрын 
арқылы  к е ң іс т ік к е   ш ығуы. 
Жасалу  тү р ін е   байланысты 
дыбыстар  мынадай  топтарға
б ө л ін е д і:  а)  дауы с  арқылы 
жасалған: дауыстыжәне үнді; ә) 
салды р  арқы лы   ж а са л ға н : 
қатаң, ызың және аффрикаттар; 
б)  им пульсті:  қатаң,  шұғыл 
дыбыстар;  в) дауыс пен салдыр 
арқылы  жасалған:  ызың,  ұяң 
және аффрикаттар; г) дауыс пен 
импульс  арқылы  жасалған:  үяң 
және  шұғыл  дыбыстар.  Тілдің 
акустика негіздерін Г.Л.Ф. Гельм­
гольц қалаған.
АКУТ 
(лат.  acutus -  биік, үш- 
кір,  өткір)-ж оғары  тон, жоғары 
екпін.  Көне  грек  тіліндегі  тони- 
калық  екпіннің  бір  түрі.  Қазіргі 
литван тіліндегі  интонация.

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: