Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
- Бұл бет үшін навигация:
- ГРАММАТИКАЛЫ Қ КАТЕ ГОРИЯ
| ГРАММАТИКАЛЫҚ БІРЛІК-
ТЕР - сөз, сөзтүлға, синтак- систік құрылым (сөз тіркесі, жай сөйлем, күрделі сөйлем). Бұдан басқа грамматикалық мағынаны білдіретін құралдар: көмекші морф емалар (а ф ф и ксте р ), көм екш і сөздер (ж алғаулы қ шылаулар, демеулік шылаулар) және т.б. ГРАММАТИКАЛЫ Қ КАТЕ ГОРИЯ - бірыңғай мағынасы бар гр а м м а т и ка л ы қ тұ л ға л а р қатарларының қарама-қарсы қойылатын жүйесі. Бұл жүйеде категория жасаушы белгі басты рөлді иеленеді (мыс.: жақтың, шақтың, райдың жалпылаушы мағыналары). Г.к. морфология- лык және синтаксистік категория- ларға бөлінеді. Морфологиялық категориялардың ішінде рай, ш ақ, ж а қ, род, се п те у т.б . категориялар белек қарастыры- лады. Элем тілдерінің айырмашы- лықтары мынаған байланысты болады : 1. Г .к . саны мен құ р а м ы ; 2. б ір ка т е го р и я іш ін д е гі б ір ін е -б ір і қарам а- қа р сы қойы латы н м үш елер саны, (мыс.: орыс тілінде 6 септік, қазақ тілінде 7 септік бар); 3. сез талтарының кате- горияларды иеленуі. Г.к.-лар тілдің морфологиялық сипатына б а йл аны сты аны қта л а д ы (ф лективті немесе а ггл ю ти - нативті). Кейде «Г.к.» термин! жалпылама түрде қолданыла- ды, мыс.: «зат есім», «род» категориялары, «кептік тұлға» категориясы т.б. Г.к. түсін ігі морфологиялық категориялар н е гіз ін д е ж а с а л ға н , ал синтаксисте Г.к.-ны ң қолда- нылуы. әлі а й қы н д а л м а ға н мәселе. |