Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет21/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

АНАФОРАЛЫҚ  ҚАТЫНАС
 
(грек,  апарһогё  -   сілтеме)  -   бір 
сөздің  (сөз  тіркестің)  мағы- 
насын  басқа  сөз  (сөз  тіркесі) 
арқылы  анықтап  түратын  сөй- 
лемдер  арасындағы  қатынас. 
А.қ.  сөздердің  тікелей  синтак- 
систік  байланысы  болмауынан
туындайды,  мыс.:  «Қазір  маған 
жартысын бер, ал қалғанын өзің 
ал*.  А.қ.-тың  бірінші  мүшесі  -  
антецендент,  екінші  мүшесі  -  
анафор  (немесе  анафорлық 
э л е м е н т, 
с у б с т и т у т ) 
д еп 
аталады.  Тек  анафорадан  ғана 
құ р а л ға н   с ө й л е м н ің   то л ы қ 
мағынасы  болмайды.  Кейбір 
концепцияларда  (К.А.  Бюллер) 
А.қ.  катафоралық  қатынасқа 
(онда сілтемелік мағынасы  бар 
элемент  алдында  орналасады) 
қарсы  қойылады,  мыс.:  «Бір 
нәрсе түсінікті болды маған: жол 
жүруге  тура  келеді».  А.қ.-ты 
сөздің  түрған  орнына  қарамай 
пайдалану  кеңінен  қолданыс 
тапқан.  Бұл  жағдайда  оның  екі 
түрі  ерекшеленеді:  өзіндік  А.қ. 
ж әне 
а н ти ц и п а ц и я . 
А .қ . 
болғанда  ғана,  ө зін ің  толық
мағынасын  ашатын  сөздерді 
анафорлық сөздер деп атайды. 
Оларға  жалпылау  есімдіктері 
мен  есім  орнына  қолданатын 
сөздер жатады. А.қ.  сілтеу есім- 
діктеріне  жатпайтын  сөздердің 
үлкен тобының мағыналық құра- 
мында  кездеседі:  «сондықтан», 
«кейін»,  «сонан  соң»,  «онда», 
«одан басқа»,  «керісінше»  және 
т.б.;  Мыс.:  «Сіз  қаласыз  ғой? 
Онда  мен  жалғыз  барам».  Ана- 
форлық сөэдерге пропозициялық 
қызмет  атқаратын  сөздер  де 
жатады,  мыс.:  «ия»,«жоқ».


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет