Салу есептері
жүктеу/скачать 143,5 Kb.
|
Салу есептері
|
Салу есептері Салу есептерінде геометриялық фигураны берілген сызба құралдарының көмегімен салу туралы сөз болады. Мұндай құралдар деп көбінесе сызғыш пен циркульды айтады. Есепті шешудің мәнісі фигураны салуда емес, оны қалай салуға болатынын айтып, тиісті дәлелдеу жүргізуде. Есеп шешілді деп санау үшін, фигураны салу тәсілі көрсетілуі керек және осы салу жұмыстарын орындау нәтижесінде шынында да бізге қажетті фигура шығатынын дәлелдеу керек. Геометриялық салу құрал ретінде сызғыштың көмегімен кез келген түзуді жүргізуге болады; берілген нүкте арқылы өтетін түзу жүргізуге болады; берілген екі нүкте арқылы өтетін түзу жүргізуге болады. Геометриялық салу құралы ретінде циркульдың көмегімен берілген нүктені центр етіп алып, радиусы берілген шеңберді сызуға болады. Циркульмен, дербес жағдайда, берілген түзудің берілген нүктесінен бастап берілген кесіндіні өлшеп салуға болады. Басты мақсаты – инженерлік және конструкторлық практикада, салу есептерін шығара білу және оқушылардың кеңістік жөніндегі түсініктерін дамыту. Әдетте салу есебін шешкенде пайымдау белгілі бір схемамен жүргізіледі (салу есебін шешудің жалпы схемасы). Бұл схема мынадан тұрады. Есепті шешу процесін төрт бөлікке бөледі: анализ, салу, дәлелдеу, зерттеу. Бұл бөліктердің әрқайсысында шығарушының алдына белгілі бір мақсат қойылады, сол мақсатқа ол жетуге тиісті. Осы бөліктерді қарастырайық. І. А н а л и з. Мұнда біз берілген фигуралары мен ізделінді Ф фигурасының арасындағы тәуелділіктерді табамыз. Табылған тәуелділіктер кейін салуды орындау үшін жеткілікті болуға тиісті. Сондықтан есептің анализін оның шығару тәсілін іздестіру деп айтуға болады. Бірақ анализдің табылған шешу әдісінің толық жалпылығын тағайындау сияқты екінші мақсаты бар. Дұрыс жүргізілген анализ бізге келесі сөйлемді тұжырымдауға мүмкіншілік береді: егер Ф фигурасы есептің барлық шарттарын қанағаттандырса, онда ол мынадай немесе және мынадай тәсілмен салына алады. Анализ жүргізу үшін біз есепті шығарылған деп қарастырамыз да, ізделінді Ф фигурасы мен берілген фигураларын жуықтап, есептің шартында көрсетілген қатыстарда орналасатындай етіп кескіндейтін чертеж саламыз. Одан кейін геометрияның сәйкес сөйлемдерін пайдаланып, Ф фигурасы мен фигураларының арасындағы қажетті тәуелділіктерді тағайындаймыз. ІІ. С а л у. Мұнда есепті шығару үшін өажет болатын салулар (қарапайымдарын да, негізділерін де) жүйелі түрде санап шығарылады. Салуларды осылай санап шығу құралдардың көмегімен чертеждің орындалуымен қатар жүріп отыруға тиісті. ІІІ. Д ә л е л д е у. Бұл бөлімде салынған фигураның шынында да есепте қойылған барлық шарттарды қанағаттандыратынын дәлелдейміз. ІV. З е р т т е у. Мұнда екі сұраққа жауап беру керек: Берілгендерді әр қалай таңдап алғанда есептің шешімі бола бере ма? 2. Берілгендерді таңдап алудағы әрбір мүмкін болатын жағдайында есептің қанша әр түрлі шешімдері болады? жүктеу/скачать 143,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|