Сандық ҚҰрылғылардың математикалық негіздері 1 Санау жүйесі 3
САНАҒЫШТАР 5.1 Жалпы түсініктеме
жүктеу/скачать 1,72 Mb.
|
Ай
5. САНАҒЫШТАР5.1 Жалпы түсініктемеСанағыш дегеніміз- бұл функционалды тізбектес құрылғы. Оның шығысындағы сигналдар комбинациясы С санау кірісіне импульстің активті ауысуы келіп түскенде белгілі бір заңдылықпен өзгереді. Шығыс сигналдарының өзгеру заңдылығы санағыштың ішкі күйін кодтаудың таңдалған әдісімен анықталады. Басқалардан қарағанда екілік, екілік-ондық, унитарлы кодтар жиі қолданылады. Осы кодтарды қолданатын санағыштар интегралды орындауда шығарылады және, сәйкесінше, екілік, екілік-ондық, сақиналық деп аталады. Санау кірісінен басқа санағышта оның мүмкіндіктерін кеңейтетін басқа да кірістері болуы мүмкін (бастапқы күйге құру, жұмысты шешу және т.б.). Конструкторлық документацияның бірыңғай жүйесі (ЕСКД) С санау кірісін белгілеудің (және жалпы динамикалық ИМС кірістерін) бірнеше нұсқаларын ұсынады. Бұл нұсқалар 7.1-суретте көрсетілген : а) 0-ден 1-ге ауысу бойынша басқару (оң ауысу бойынша, фронт бойынша), және 7.1 б) суретінде- 1-ден 0-ге ауысу бойынша басқару теріс ауысу бойынша ( қайту (спад) бойынша ). Форма 1 суреті ең қолайлы болып табылады. Санағыштың бастапқы күйін және пайдаланатын кодты біле тұра, шығыс сигналдарының комбинациясы бойынша оның санау кірісіне дәл сол мезетте келіп түскен импульстердің санын анықтауға болады. Сондықтан санағыштарды импульстерді санау үшін де қолдануға болады. Санағыштың тұрақты күйінің (шығыстағы сигналдар комбинациясы) саны санаудың модулі немесе коэффициенті деп аталады. Санау модулі М деп белгіленеді және ол М модулі бойынша санағыш деп аталады. Санағышпен есептелуі мүмкін импульстердің максимал саны ( санағыш сыйымдылығы ) М-1 – ге тең. Санау кірісіне кезекті М-1 – ден кейінгі импульстің активті ауысуы келіп түскенде, санағыш бастапқы күйге ауысады. Мұндай жағдай санағыштың толып кетуі деп аталады. Санағыштың модулі қолданатын кодқа және санағыш шығысының санына байланысты. Шығыс саны «n» болғанда, санаудың максимал модулі екілік үшін « 2n» , ал сақиналық санағыш үшін «n» (шығыс саны разряд санына тең) тең. Екілік-ондық санағышта бір ондық разряд үшін төрт шығыс (декадалар) қажет және мұндай декадалардың максимал санау модулі – 10. Егер санағыштың кірісіне f жиілікті импульстар тізімі берілсе, санағыштың толып кетуіне периодты түрде f/M жиілігімен пайда болады. Бұл қасиет жиілікті бөлу үшін қолданылады. Мұндай жағдайда шығыс сигналы соңғы разрядтан немесе толып кетуден қалыптасатын импульсі бар арнайы шығыстан түсіндіріледі. Сондықтан тек қана жиілікті бөлу үшін арналған санағыштарда бір негізгі шығысы болады және олар санағыш-бөлгіштер немесе сандық таймерлер деп аталады. Қалпының өзгеру тәртібіне байланысты санағыштар қосып жинақтау (өспелі тәртіпте) және азайту (кемімелі тәртіпте) болады. Мысалы, қосып жинақтайтын екілік санағышта импульстің санау кірісіндегі әрбір активті ауысу осы санағышта жазылған санға бірді қосады, ал азайтатында бірге азайтады. Егер санағыш екі режимде де жұмыс істей алатын болса, онда ол реверсивті деп аталады. Интегралдық орындауда қосып жинақтайтын және реверсивті санағыштар шығарылады. Олардың қосып жинақтау режиміндегі бастапқы комбинациясы нөлдік, азайту режимінде М-1 . Санағыштар триггерлерден құралады және түрлілігіне байланысты синхронды және асинхронды болып бөлінеді. Құрылымы бойынша асинхронды санағыштар тізбектес неесе параллель ауысуымен болуы мүмкін. Синхрондық санағыштар ең күрделі және жылдам әсер еткіш. Жылдам әсер еткіштігі маңызды параметр болып табылады. жұмыс кезінде әлі жаңылу болмайтын екі активті ауысу арасындағы минималды уақытпен және активті ауысу пайда болып, жаңа күйдің (құру уақыты) құрау арасындағы уақытпен анықталады. Санаудың максималды жиілігі анықталады. Көптеген санағыштардың бастапқы күйін қалауымызша өзгертуге болады. Бұл үшін оларда бастапқы күйді құрудың арнайы кірісі бар. Осы кіріске керекті бастапқы күйге сәйкес код комбинациясы және загрузканы басқару кірісі жіберіледі. Асинхронды загрузкеасы бар санағыштарда ақпарат бастапқы күйді құру кірісінен загрузканы басқару кірісінде сигналдың активті деңгейі пайда бола салысымен-ақ шығысына көшіріледі. Айтарлықтай барлық санағыштарда нөлдік күйге түсіру кірісі бар. Ол басқа кірістерге қарағанда басты басымдылыққа ие. Санағыштар, өздік элементтер сияқты , әр түрлі сигналдардың санын есептеуге, жиілікті азайтуға, сондай-ақ түрлі құрылғыларды (сандық фазаайналдырғыштар, жиілік синтезаторы, т.б.) құру кезінде қолданылады.Қазіргі уақытта интегралдық орындауда шығарылатын санағыштар: тікелей байланысы бар асинхронды , параллелдік ауысуы бар асинхронды және синхронды. жүктеу/скачать 1,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|