Сборник II научно-практической международной студенческой конференции Narxoz Student Research-2021

болады.  А.  Сейтенова  мен  С.  Беккер  жасырын  мүгедектігі  бар 

адамдардың едəуір саны бар деген қорытындыға келді (мүгедектік 

билікке ресми түрде хабарланбайды немесе тіркелмейді) [2].

Бұл  негізінен  екі  негізгі  себепке  байланысты  болады:    мүге-

дектік бойынша жəрдемақы алуға өтініш беру кезінде кедергілер 

көп болды, бұл оларды алуды қиындатады;  мүгедектікке қатысты 

кемсітушілік  жағдайлары  жиі  туындайды  жəне  мүгедектігі  бар 

адамдардың қоғам өміріне қатысуына кедергілер жасалады.

Мүгедектігі бар балалардың ата-аналары кейде баланың мүге-

дектігі туралы хабарлағысы келмейді, өйткені отбасы қоғам тара-

пынан оларды қабылдай алмау кедергілеріне тап болуы мүмкін.

Қазақстанда мүгедектігі бар балалар мен олардың отбасылары 

кездесетін білім беру саласындағы мəселелер ТМД-ның басқа ел-

деріндегі мəселелерге ұқсас. Қазақстанда мүгедектігі бар балалар 

үшін  жоғары  сапалы  білім  алуға  кедергі  келтіретін  кейбір  басқа 

факторларға  мыналар  жатады:  тиісті  оқулықтардың  болмауы, 

мүгедек  балалары  бар  отбасылардың  кедейлігі,  қалалық  неме-

се  ауылдық  аудандар  арасындағы  білім  беру  мекемелеріне  қол-

жетімділіктің теңсіздігі, мектептер мен даярланған мұғалімдер са-

нының жеткіліксіздігі, сондай-ақ осы оқушылар үшін тиісті білім 

беру моделінің болмауы (яғни жеке тəсіл жоқ).

Мүгедек  балалары  бар  отбасылардың  кедейлігі,  сондай-ақ 

инклюзия үшін тиісті жағдайлардың болмауы мемлекеттік меке-

мелерде тұруға мəжбүр мүгедек балалар санының өсуіне негіз бо-

латын себептер ретінде айқындалады. Мысалы, мекемелерде тұра-

тын балалардың көпшілігі кейде ата-аналар бере алмайтын тамақ 

пен киім-кешекпен байланысты. Сол сияқты, мүгедек балалардың 

жалғыз  басты  ата-аналары,  егер  олардың  балалары  мекемелерде 

болмаса,  жұмыс  істей  алмайды.  Нəтижесінде,  көптеген  балалар 

туғаннан кейін балалар үйінде болады.

Т.  Голомолзинаның  айтуынша,  балалардағы  мүгедектік  Қа-

зақстандағы  ата-аналардың  балаларды  мемлекеттік  мекемелерге 

тастап,  олардың  отбасылық  ортада  өсу  құқығын  шектейтін  не-

гізгі себептерінің бірі болып табылады. Оның баяндамасында та-

сталған балалардың шамамен 32% - ында аурулар мен туа біткен 

патологиялар бар екендігі айтылған.

Сонымен бірге, зерттеу көрсеткендей, институционалды меке-

мелерде тұру мүгедек балалардың дамуына кедергі келтіруі мүм-

330

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: