391
«Химия» оқу пәні
10.1D «Стехиометрия» бөлүми бойичә җәмлигүчи баһалаш
Оқуш мәхсити:
10.1.1.1 Химияниң асасий стехиометриялик
қануниниң қаидисини қоллиниш даирисини аташ: мадда массисиниң
сақлиниш қануни, һәжимлик нисбәтләр қануни, Авогадро қануни
10.1.1.2 «Селиштурма атомлуқ масса», «селиштурма молекулилиқ
масса» вә «молярлиқ масса» чүшәнчилириниң физикилиқ мәнасини
чүшәндүрүш
10.1.1.3 Мадда мөлчәри вә стехиометриялик қанунларни қоллинип
һесаплашлар жүргүзүш
10.2.2.2 Дәсләпки маддиларниң бәлгүлүк мадда мөлчәрлири
(массилири, һәжимлири, зәррә санлири)
бойичә реакциягә қатнашқан
маддиларниң бирси артуқ мөлчәрдә вә тәркивидә бәлгүлүк үлүштә
арилашмилири бар болған жағдайда реакция мәһсулатлириниң мадда
мөлчәрлирини (массилирини, һәжимлирини, зәррә санлирини) һесаплаш
10.2.2.3
нәзәрийилик мүмкинлик билән селиштурғандики реакция
мәһсулатиниң чиқимини пайиз билән һесаплаш
Баһалаш критерийи Билим алғучи
•
Стехиометриялик қанунларни чүшинип, тәрипләйду
•
«Селиштурма атомлуқ масса», «селиштурма молекулилиқ масса»
вә «молярлиқ масса» терминлириниң мәнасини чүшәндүриду
•
Мадда мөлчәри вә стехиометриялик қанунларни қоллинип
һесаплашлар жүргүзүш
•
Реакциягә қатнашқан маддиларниң бири артуқ мөлчәрдә вә
тәркивидә бәлгүлүк үлүштә арилашмилири бар болған жағдайда реакция
мәһсулатлириниң мөлчәрини һесаплайду
•
Мәһсулатниң чиқимиға бағлиқ һесаплашларни жүргүзиду
Ойлаш маһаритиниң
Билиш вә чүшиниш
дәрижиси
Қоллиниш
Орунлиниш вәқити
20 минут
Тапшурма
1.
(а) Стехиометриялик қанунларниң қаидилири ичидә дурус
ейтилған қанунни тепиң:
А) Мадда массисиниң сақлиниш қануни – болған маддиларниң
реакция нәтижисидә түзүлгән маддилар массисиға тәң болиду
В) Һәжимлик нисбәт қануни–
энергия йоқтин пәйда болмайду,
йоқтин пәйда болмайду
С) Энергияниң сақлиниш қануни – химиялик реакциядики
тәсирлишидиған газлар билән түзүлгән мәһсулат һәжимлириниң нисбити
кичик пүтүн санлар болиду.
(b) N
A
миқдари нәччигә тәң?_______________________
392
2. a) Жәдвәлни толтуруңлар:
Маддиларниң
формулиси
Mr
m (г)
ᴠ(моль)
СО
2
88
H
2
SO
4
3
b) Молярлиқ массиси хата һесапланған формулини тепиң
А) M(NaOH) = 40
В) M(Na
2
CO
3
) = 106
С) M(Fe(OH)
3
) = 219
Д) M(H
3
PO
4
) = 98
Е) M(K
2
SO
4
) = 174
3. (a)Массиси 24 г метан газиниң мадда мөлчәрини тепиң
(b) мадда мөлчәри 0,025 моль вә массиси 0,1 гә тәң болған бәлгүсиз
маддиниң формулисини тепиң:
4. (а) Массиси 20 г натрий гидроксиди билән 15 г гуңгут кислотаси
тәсирләшкәндә түзүлгән тузниң массисини тепиң.
(b) 48 г мис вә төмүр арилашмисидики мисниң массилиқ үлүши
53,3 %. Арилашма туз кислотаси билән тәсирләшкәндә бөлүнгән газниң
һәжимини тепиң.
5.(а) Массиси 70 г мис вә мис (II) оксидидин тәркип тапқан
арилашма концентрланған азот кислотаси билән тәсирләштүргәндә 40 л
(н.ш) газ түзүлсә, арилашмида қанчелик мис (II) оксиди бар?
(b) Массиси 320 г мис сульфати натрий гидроксидиниң йетәрлик
мөлчәри билән тәсирләшкәндә түзүлгән мис гидроксидиниң чиқими 80 %
болса, нәччә грамм мис гидроксиди чөкмигә чүшиду?
Баһалаш критерийи
Тапшурма
№
Дескриптор
Балл
Билим алғучи
Стехиометриялик
қанунларничүшинип,
тәрипләйду;
1
Стехиометриялик
қанунларниң
дурус ениқлимисини тапиду
1
Авогадро турақлиғиниң мәнисини
тәрипләйду
1
«Селиштурма
атомлуқ
масса»,
«селиштурма
молекулилиқ масса» вә
«молярлиқ
масса»
терминлириниң мәнасини
чүшәндүриду
2
молекулилиқ
массисини
һесаплайду
1
Молекулилиқ
массиларни
маслаштуриду
1
Мадда
мөлчәри
вә
стехиометриялик
қанунларни
пайдилинип
һесаплашлар жүргүзиду;
3
Мадда мөлчәрини һесаплайду
1
Мадда
мөлчәри
вә
стехиометриялик
қанунларни
пайдилинип бәлгүсиз маддиниң
формулисини ениқлайду
1
393
Дәсләпки
маддиларниң
бәлгүлүк
мадда
мөлчәрлири
бойичә
реакциягә
қатнашқан
маддиларниң бирси артуқ
мөлчәрдә вә тәркивидә
бәлгүлүк
үлүштә
арилашмилири бар болған
жағдайда
реакция
мәһсулатлириниң мадда
мөлчәрлирини һесаплаш
4
Реакциягә
қатнашқан
маддиларниң
бирси
артуқ
мөлчәрдә болған жағдайға бағлиқ
һесаплашлар жүргүзиду;
1
Бөлүнгән
газниң
һәжимини
тапиду
1
Нәзәрийилик мүмкинлик
билән
селиштурғандики
реакция
мәһсулатиниң
чиқимиға
бағлиқ
һесаплашлар жүргүзиду.
5
Нәзәрийилик мүмкинлик билән
селиштурғандики
реакция
мәһсулатиниң
чиқимини
һесаплайду;
1
реакция
мәһсулатиниң
чиқимиға
бағлиқ
һесаплашлар
жүргүзиду.
1
Достарыңызбен бөлісу: