Сәкен Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық универси теті реферат тақырыбы
жүктеу/скачать 1,25 Mb. Pdf көрінісі
|
реферат Агромет
| Қорытынды
Болашақта орман шатыры белсенді беттің рөлін атқарады деп қабылданды. Бұл мәселе бойынша барлық бақылаулар тіпті бір зерттеушілерде де сәйкес келе бермейді, бірақ қазіргі жағдайды растайтын нәтижелер әлі де басым.Деректер орман шатырының белсенді бет ретінде рөлін растайды. Алайда, ересек қалыптасқан орманда шатырдың беті бірдей биіктікте емес, көлденең жазықтықты құрмайды. Сондықтан сұрақ күрделі болып көрінеді.Р.Гейгер (1960) көрсеткендей, крон кеңістігінде шамамен 12 сағат ең жоғары және ең тұрақсыз температура бар. Төменде, 3 м биіктікте, осы уақытта біркелкі температураның төмендеуі байқалады. Р. Гейгер күннің шығуынан күн батқанға дейін және келесі күннің шығуына дейін әр түрлі биіктіктегі температураның өзгеру барысын қадағалады. Таңертеңгі сағаттарда емен тәжі аймағында (23 м биіктікте) ең төменгі температура, ең жоғары температура орман түбінің бетінде байқалды. Күн шыққаннан кейін ауаны жылыту басталады, бірақ тәждердің бетінде емес, олардың үстінде 4 м және тек 2 сағаттан кейін тәждердің кеңістігі қыза бастайды. Температураны теңестіру және оларды тәж аймағында көтеру үшін кем дегенде 1 сағат қажет, сонымен бірге суық ауа төмен түседі, күндізгі жылу да сол жерге енеді. Түстен кейін температураның барысы таңертеңгі сағаттармен бірдей, бірақ кері реттілікпен қалады. Бұл айналымға үлкен түзетулер шатырдың жабылу сипатын енгізеді. Түнде тәждердің тығыз жабық шатыры олардың үстіндегі суық ауаны ұстап қалуы мүмкін, ал сирек, керісінше, төсек-орынның бетіне суық ауаның түсуін жеңілдетеді, онда ең төменгі температура қоқыстың сәулеленуімен күшейеді. Температураның Қос минимумы байқалатын кездер болады - тәждерде және топырақ бетінде.Бұл орман шатырының астындағы жылу режимі. Бірақ орманда тазартулар, шұңқырлар, соқпақтар, терезелер бар. Орман орман алқаптары мен шұңқырлардағы ауа температурасының ауытқу амплитудасын төмендетпейді. Сонымен қатар, полярлардың температурасы түнде төмендеуі мүмкін, сондықтан көктемде және күзде оларда ертеңгіліктер пайда болады, бұл әрдайым ашық жерде бола бермейді. Күндізгі уақытта ауаның ауасы шатырдың астына қарағанда қатты қызады. Шұңқырлардың жылу режимі олардың мөлшеріне, қоршаған орманның сипатына және рельефке байланысты. Кішкентай терезелерде температура амплитудасы шамалы және жабық шатырдың астындағы температура режимінен аз ерекшеленеді. Данкельманның байқауы бойынша, терезе диаметрінің айналасындағы ағаштардың биіктігіне қатынасы 2 немесе одан да көп болса, аяздың жоғары қаупі бар - "Аяз шұңқыры"деп аталады. Мұндай шұңқырлар орманның тығыз қабырғасымен қоршалған кезде, мысалы, 1-ші деңгейдегі қарағайдан және 2-ші деңгейдегі шыршадан екі деңгейлі жабық сүрекдіңмен қоршалған кезде, шұңқырдағы суық ауа тоқтап қалады және аяз қаупі артады. Егер айналадағы екпелер бір деңгейлі сүрекдіңмен, әсіресе бұтақтардан жоғары тазартылған діңдері бар фотофильді жыныстардан тұрса және өсінділер болмаса, суық ауаның ауа массалары орманға таралуы мүмкін. Бұл жағдайда қарқынды ауа алмасу жүреді және аяздың пайда болу қаупі әлсірейді. Шұңқырда, қопсытқыштар арасындағы төмендеуде олардың қаупі артады, ал қопсытқыштың жоғарғы жағында азаяды. |