Семинар латынның «seminarium»
Тітіркенгіштік- Қозғыштық-
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Семинар Биологияға кіріспе
Тітіркенгіштік-Қозғыштық-Қозғалыс-Көбею - Даму-Талқылауға арналған сұрақтар: 1. Тірі ағзалардың қасиеттері 2. Органикалық заттарға нелер жатады 3. Бейорганикалық заттар нелерден тұрады №4 семинар сабағы Тақырыбы: Тірі жүйелер ұйымының деңгейлерінің иерархиясы Мақсаты: Тірі жүйелер ұйымының деңгейлерінің ұйымдасу ерекшеліктерін айқындау Сабақтың жоспары: Тірі жүйелер ұйымының деңгейлері Иерархиялық ұйымдасу ұғымының қалыптасуы Сабақтың жүргізілуіне түсініктеме: Иерархиялық ұйымдасу - бір деңгейдің элементтері өзінен жоғары баска деңгейдің элементтеріне бағынатын құрылым. Барлық тірі жүйелер жоғары реттілігімен ерекшеленеді, ол олардың тұтас, иерархиялық функционалдық-құрылымдық ұйымында көрініс табады және жүйенің барлық жекелеген элементтерінің өзара шарттасуында және оның жалпы функционалдық-құрылымдық жоспарына бағыныштылығында өз көрінісін табады. Ұйымның бұл иерархиясы кез келген жүйелердің жалпы қасиетін құраса да, тірі жүйелер жағдайында ол өте ерекше мәнге ие болады, өйткені осы жүйелердің ерекшелігі олардың өте жоғары функционалдық-құрылымдық күрделілігінің арқасында құрылады. Тірі жүйелердің иерархиялық ұйымы ұйымдастырылған деңгейде, бірақ әр түрлі жағдайларда әр түрлі дәрежеде көрсетілуі мүмкін. Құрылымдық реттелмеген уақытша ұйымдастыру жүйелеріндегі бұл иерархия салыстырмалы түрде нашар көрінуі мүмкін, оның мысалы ұсақ құстардың, атап айтқанда көптеген қарғыс тәрізділердің көші-қон үйірлері бола алады. Скворцов қабырғасы құстардың бір-біріне қатысты орналасуы қандай да бір қатты заңға бағынбайды деген мағынада құрылымдық реттелген емес. Сонымен қатар ұшатын стайдағы әрбір құстың мінез-құлқы табанның мінез-құлқына бағынады, бұл табанның иерархиялық, жүйелік құрылымы көрінеді. Керісінше, құрылымдық реттелген тұрақты ұйымдастыру жүйелеріндегі иерархиялық құрылым анағұрлым айқын көрсетілген. Мысал ретінде негізгі-ағаш қабатынан тұратын КСРО Орман-дала аймағындағы жапырақты орманның қабат құрылымын көрсетуге болады, одан төменірек басқа қабаттар-бұта, шөп-бұта, мүк және т. б. заңды түрде орналасады. Орманның ағзалық жүйесінің үстіндегі мұндай қабат иерархиясы жекелеген қабаттар өкілдерінің арасында «ықпал ету салаларын» бөлуді оңтайландырады және сол арқылы өмірлік ресурстар жүйесін неғұрлым толық игеруге әкеледі. Кестені толтыр: Тірі материяның негізгі деңгейлері
Тірі жүйенің құрылымдық деңгейлеріне сипаттама бер: Өздігінен жаңару: Өздігінен пайда болу: Өздігінен реттелу: Гомеостаз: Репродукция : Филогенетикалық даму: Дискреттілік және тұтастылық: жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|