Тақырыбы: Түр, түрдің критерийлері
Мақсаты: Түрдің морфологиялық критерийін зерттеулерімен танысып және оған сипаттама беру
Сабақтың жоспары: Морфологиялық – генетикалық, физиологиялық, биохимиялық критерийлеріне анықтама беру және олардың ерекшеліктері
Сабақтың жүргізілуіне түсініктеме: Түр критерийлері: Түрлер бір-бірінен өздеріне ғана тән белгілер жиынтығы арқылы ажыратылады, ондай белгілер жиынтығын түрдің критерийлері дейді. Түр критерийлері: морфологиялық , генетикалық, физиологиялық , биохимиялық, географиялық, экологиялық және этологиялық деп бөлінеді.
Морфологиялық критерий — бір түрге жататын даралардың сыртқы және ішкі құрылыс белгілерінің ұқсастығын көрсетеді.
Генетикалық критерий — әр түрдің өзіне тән хромосомаларының саны, пішіні, мөлшері болады. Сондықтан бір түр мен екінші түр даралары бір-бірімен шағылыспайды. Егер тұраралық шағылысу бола қалған жағдайда, олардан тіршілік етуге кабілетсіз гаметалар, зиготалар, ұрықтар және ұрпақтар пайда болады.
Физиологиялық критерий — бір түрге жататын даралардың тіршілік әрекеттерінің (зат алмасу, көбею, тітіркену және т.б.) ұқсастығын сипаттауға негізделген.
