Өлшеу құралдарының мемлекеттік реестрі

 
154 
метрологиялық  аттестациясын  өткізу  тәртібі»  нормативті  құжатына  сәйкес 
жүргізіледі.  Осы  құжатқа  сәйкес  келешекте    метрологиялық  аттестацияны 
жүргізу бағдарламасын және әдістемесін жасап, тағайындау қажет, жалпы бұл 
құжаттарға: 
1.  Жалпы  нұсқаулар,  өлшеу  құралдарының  қолданыс  аумағы,  қызмет  ету 
принципі, қолданыс орны; 
2.  Техникалық  құжаттарды  қарастыру,  құжаттар  тізімі  –  құралдар  күйінің 
инструкциясы,  өлшеу  құралдарының  қолдану  инструкциялары  және  т.с.с. 
тармақтар кіреді 
Эксперименталды  зерттеулер,  кесте  және  сипаттама  түрінде  беріледі,  онда 
метрологиялық зерттеулерді өткізудің әдістемесі көрсетіледі. Төменде 
–30-тан  +150
0
С-ге  дейін  өлшеу  диапозонындағы  электронды  термометрдің 
метрологиялық  аттестациясын  өткізу  үшін  кесте  мен  сипаттамасын  рәсімдеу 
нұсқасы ұсынылған. 
 
3- кесте. 
  Эксперименттік зерттеулер 
 
Операция атауы 
Аттестаттау 
бағдарлама-
сының тармақ 
нөмірі 
Өлшеу құралдарының, сынау 
жабдықтарының атаулары және 
олардың метрологиялық сипат-
тамалары 
Сыртқы келбетін тексеру 
3.2.1. 
визуалды 
Байқап көру 
3.2.2. 
визуалды 
30-дан 1500С температу-
раға дейінгі термометрдің 
метрологиялық сипатта-
масын анықтау 
3.2.3. 
Кездейсоқ қателіктердің орта 
квадраттық ауытқуы 0,01К 
аспайтын, өлшем шегі 193,15-тен 
273,15К аралығында болатын 
КС80 креостаты 
30-дан 00С температураға 
дейінгі теромометрдің 
көрсеткіштерін анықтау 
3.2.3.1. 
2 разрядты өлшеу шегі 77-ден 
273,15К аралығында болатын 
МКО типті үлгілік мысконстан-
талы термоэлектрлік термометр 
0-дан 950С температураға 
дейінгі теромометрдің 
көрсеткіштерін анықтау 
3.2.3.2. 
кездейсоқ қателіктердің орта 
квадраттық ауытқуы 0,003К 
аспайтын, өлшеу шегі 263,15-тен 
368,15К аралығында болатын 
ТПВ-6 типті сулы термостат 
95-дан 1500С температу-
раға дейінгі теромометр-
дің көрсеткіштерін 
анықтау 
3.2.3.3. 
Өлшеу бағасы 0,1°С, өлшеу шек-
тері 0-ден 50°С және 50-ден 100° 
С аралығында болатын ТЛ-4 
типті майлы теромстат 
Қателігі 0,025 аспайтын, өлшеу 
шегі 95°-тен 300°С аралығында 
болатын ТМС типті майлы тер-
мостат 

 
155 
Өлшеу бағасы 0,01°С, өлшеу 
шектері 100-ден 150°С ара-
лығында болатын ТЛ-4 типті 
үлгілік сынап термометрі 
Термометрдің негізгі са-
лыстырмалы қателігін 
анықтау 
3.2.4. 
Есептеу жолымен 
Электрондық блоктың га-
бариттік өлшемін және 
жалғастырғыш кабельдің 
ұзындығын анықтау. 
3.2.5. 
МСТ 427-81бойынша 0-1000 мм 
ұзындықты темір сызығыш 
Қоршаған ортаның темпе-
ратурасын өлшеу кезіндегі 
термометрдің жұмысқа 
жарамдылығын тексеру 
3.2.6. 
Температураны -30º-тан 50° ара-
лығында ұстап тұруды қамтама-
сыз ететін жылыту және суыту 
камерасы 
 
3. Эксперименталды зерттеулер 
3.1. Зерттеуді жүргізу шарттары 
Аттестацияны жүргізу барысында төмендегідей шарттар орындалуы тиіс: 
– қоршаған орта температурасы ˚С (25±10); 
– қоршаған ортаның салыстырмалы ылғалдығы, 45% -дан 80% дейін; 
– атмосфералық қысым, кПа (мм.рт.ст.) 84-тен 106,7-ге дейін (630-дан 800-
ге дейін); 
– сыртқы электрлік және магниттік өрістердің және дірілдердің болмауы; 
– термометрді 9 вольттық «крони» блогымен қоректендіру; 
–  аттестация  кезінде  қолданылатын  тексеріс  және  қосалқы  құрылғылар 
эксплуатациялық құжатарға сәйкес іске қосылуы тиіс. 
3.2. Зерттеулер жүргізу 
3.2.1. Сыртқы көрінісін тексеру 
Нәтижесінде 
механикалық 
зақымдану 
болмауы 
қажет 
(майысу, 
деформация). Паспортқа сәйкес термометрдің құрылымы, таңбалау дұрыстығы, 
«Крон»  электрлік  батареясының  болуы  және  жұмысқа  дайындығы,  батарея 
клеммаларында кернеуді тексеру. 
3.2.2. Сынақтан өткізу 
Термометрді  құрылғы  элементтерімен  сезімтал  ұшын  тигізбей,  паспортта 
көрсетілгендей  қосу.  Термометр  қоршаған  ауаның  температурасын  көрсетуі 
қажет. 
3.2.3. Термометрдің температура өлшеу диапозонын тексеру 
3.2.3.1.  –30-дан  0ºС-ға  дейінгі  температурада  термометр  көрсеткіштерін 
анықтау 
Келесі тәсілмен іске асады: 
1)  МКО  мысконстантталы  термоэлектрлік  нұсқасын  КС-80  криостатына 
орнату; 
2)  Криостатта  оның  қолдану  инструкциясына  сәйкес  –30  ºС 
температурасына келтіру керек; 

 
156 
3) Термометрді қосып, 5 с-тан кем емес ұстап, термометрдің сезімтал ұшын 
криостатқа  орнату.  10  с-тан  кем  емес  ұстап,  түйісуді  өшірмей,  көрсеткіш 
тақтада  темпетарураны  анықтау  (Т).  Өлшеуді  минут  сайын  10  рет  жүргізіп, 
кестеге енгізіп отыру керек; 
4) Үлгілі термометрмен криостаттағы температураны өлшеу керек; 
5)  Криостатта  0ºС  температурасын  орнатып,  3.2.3.1.  пунктіндегі  3,4- 
бөлімдерін қайталау керек; 
Өлшеу нәтижелерін кестеге енгізу керек. 
3.2.3.2. 0-ден 95ºС интервалындағы температураны анықтау. 
ТВП-6  термостатында  кезекпен  40,70,  95ºС  температураларын  қолдану 
инструкциясына  сәйкес  орнатып,  3.2.3.1.  пунктіндегі  3,4-бөлімдерін  қайталау 
керек.  ТВП-6  термостатында  температураны  ТЛ-4  типіндегі  сынапты 
термометрмен өлшеу керек. Нәтижесін кестеге енгізу керек. 
3.2.3.3. 95-тен 150ºС интервалындағы температураны анықтау. 
ТМ-С  майлы  термостатында  кезекпен  110,130,150ºС  температураларын 
қолдану инструкциясына сәйкес орнату керек, содан кейін 3.2.3.1. пунктіндегі 
3,4  бөлімдерін  қайталау  керек.  Температураны  ТЛ-4  типіндегі  сынапты 
термометрімен өлшеу керек. Өлшеу нәтижелерін кестеге енгізу керек. 
3.2.4. Термометрдің негізгі салыстырмалы қателігін анықтау. 
3.2.3.  Пунктіндегі  өлшеу  негізінде  температураның  әрбір  өлшеуі  бойынша 
орта арифметикалық мәнін есептеу керек: 
10
1 0
1




жүктеу/скачать 3,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: