Ары қарай оқымастан бүрын үзіліс жаса. Ойлан.
Бір бет қағазға не жүмыс дәптеріңе жауапкершілікке
анықтама бер. Сен қалай түсінесің? Не ол?
130
ЕКІНШІ БОЛМА
Жаздың ба? Онда кеттік! Өкінішке қарай, жауапкершілік
опқылау бар кезде ғана пайда болатын құбылыс болып кет-
іі Уақыт өткен сайын жауапкершілік әдеттегі қабілеттен
і и рек кездесетін санатқа ауысып барады. Әр басшының
гоп сұрауында жүреді. Бұл ұғымды Стивен Ковидің сөз-
дерімен, ойларымен ашып көрейін. Оның пайымдауынша,
пдамдар екіге бөлінеді: реактивті жэне проактивті. Реак-
і ивті адамдар әдетте көп болады. Оларды басқару оңай. Ең
бастысы, олардың шешіміне жэне олардың өзіне бір фак
тор эсер етеді. Мысалы, реактивті адам бір тренингке бара-
мын деген күні қатты дауыл болып кетсе, оның шешіміне
бірнеше фактор эсер етеді. Ауа райы - жылы болса, бара
нин едім. Ақша төлегендігі не сомасы - тегін болса бір-
ден үйде қалады. Төлеген ақшасы қалтасына ауыр болса
барудың амалын жасайды. Қысқасы эсер ететін фактор көп
жэне олар сырттан келеді.
Проактивті адамның шешім қабылдауы керісінше ішкі
күштерге сүйенеді. Ол адам қүндылыкпен жүреді. Қандай
дауыл болса да, ол білім алу деген құндылықтың себебінен
барады. Байқасаңдар реактивті адам жауапкершілікті өзге
күштерге сілтей салды. «Менен басқаның бэрі кінэлі» по-
іициясынан таймайды. Ал проактивті адам, олай болмаса
да, жауапкершілікті бір өзінің мойнына алады. Сол себепті
де ол жасайды. ТЫРЫСПАЙДЫ. Проактивті үстазға бір
мысал келтірейін. Бір оқу орнында бір топ «нашар» бала-
лар болады. Олар ешқандай сабаққа толық қатыспайды,
і апсырма орындау атымен жоқ. Барлық өзге оқытушылар
(реактивті) олардан үміт үзген: «Бүлардың тәрбиесі жаман,
оқыту мүмкін емес. ТЫҢДАМАЙДЫ» дейді. Ал проак-
тивті оқытушы: «Жоқ, МЕН оларды ТЫҢДАТА АЛМАЙ
жатырМЫН» деп күнде балалардың жүрегін жаулауға
131
|
