КӘСІПКЕР - ол өзінің кәсібін дөңгелетіп жүрген, бизнес
идеясы бар, бизнес модель жасап тапқан тұлға.
Ал ұста - ол өзінің қолынан келетін сүйікті ісін жақсы
жасайтын адам. Бірақ ол, өз жұмысы үшін үлкен табыс та-
бады.
Яғни, кәсіпкер де, ұста да бірдей ақша алуы мүмкін,
бірақ екі түрлі жолмен.
Мысалы:
Ғалымжан Молданазар кәсіпкер емес, ол
ұста, бірақ жетістікке жеткен жэне жақсы табыс табады.
Уақыт өткен сайын, ұста шыңдала береді, демек оның
бағасы да, табысы да өседі.
@nusr_et
Суретте көрсетілген мысалда, бар әлем таныған Нүсрет
мырза, түркияның танымал аспазшысы ол етпен айналыса-
ды, элем таныған нағыз ұста.
БІЗДЕ «RUMI»- да Қарақат ханым - операциялық ди-
ректорымыз бар. Ол кісі эрдайым ЗАТОК бойынша жүмыс
жасауға тырысады, жақында салоннан Camry 55 автокөлі-
гін сатып алды. Менің тренингіме келген адамдарға, «Кім
168
ЕКІНШІ БОЛМА
кәсіпкер?», «Ал кімнің көлігі Camry 55 немесе одан да
мықты?» деп сұрақ қойдым, ешкім қол көтермеді. Сонда,
Қарақат ханым кәсіпкер емес, ұста бола тұра тиісті, өзіне
сай табысты тауып жатыр деген сөз. Сондықтан да, ойлан.
Сен кімсің? Сенің қолыңнан не келеді?
Шындығына келсек, біз барлығымыз саудагерміз. «Он
берекеттің тоғызы - саудада» деген хадис бар. Мен көп
ойландым неге екен деп? Сауда ол - бір адамның қажет-
тілігін қанағаттандыру. Нарықта сатушы мен сатып алушы
кездеседі, ал ең үлкен нарық, ол - қызмет күш нарығы. Біз
білімімізді сатып, ол үшін ақша аламыз. Қызметкерлер де
біреудің, жұмыс берушінің қажеттіліктерін қанағаттанды-
рады.
¥ с та жолында өзімізді қымбатқа сату үшін не істейміз?
Потенциалы бар адам, бірақ 180 мың теңге айлық алады.
Біріншіден, білімге назар аударамыз. Бұл дегеніміз: ди
плом; сені ортаң мойындау керек, ягни, репутацияң жақсы
болуы тиіс; белгілі бір нәтижелерің болу керек, яғни, сер-
тификаттарың.
Көп жағдайда біз ұяңдықпен, үялшақтыкпен өз жүмыста-
рымызды, білімімізді корсете алмаймыз. Бірақ, instagram-
ға жеген тамағың мен сатып алған жаңа смартфоныңды
салғанша, мүмкіндік болса, өз жүмыстарыңды сал.
Орыс тілімен айтқанда «упаковка» жасау керек. ¥ с та
өзін нарықта жақсы сату үшін жаксы жүмыс істеп қана
қоймай, өз мүмкіндіктерін көрсетіп, сата білуі керек. Қан-
шама мықты мамандар элі күнге дейін әлеуметтік желілер-
де жоқ, олар туралы халық та, жұмыс беруші де білмей-
ді. Ал соңында ол маман «мені ешкім жүмысқа алмайды»
деп отырады. Ал ең білікті мамандар жұмыс іздеп бармауы
керек, оларды керісінше жұмыс берушілер іздеп, өздеріне
■
169
ОП?-12
шақыру керек. Бұл жерде сіз өзіңізге дұрыс сұрақ қоюыңыз
керек. «Неге мені жұмысқа алмайды?» деп емес, «Қалай
мені жұмысқа шақыратындай жағдай жасай аламын?».
Одан соң, әлеуметтік желіні ашып, өз жұмыстарыңды жук-
теп, достарыңмен, таныстарыңмен бөлісе баста. Блог жүр-
гіз, өзің туралы видео түсір. Басында оңай болмауы мүм-
кін, дұрыс сөйлей алмайсың, әдемі мэтін жаза алмайсың,
бірақ уақыт өте келе, шыңдаласың.
Бізге көптеген адамдар жұмыс іздеп келеді. Резюмесін
қабылдап, біз олардың әдеуметтік желілердегі парақшала-
рын іздестіріп, қарастырамыз. Ғаламторда өз парақшала-
рын дұрыс жүргізбей, тыртиған белдемше киіп алып, түңгі
клубта секеңдеп билеген суреттері мен видеолары жүрсе,
біз ол адамды жұмысқа қабылдамаймыз. Себебі, қанша
жерден ол мықты маман болғанымен, нарықта өзін элі са-
тып үйренбеген. Оның офиста жүріп, үзын белдемше, ақ
көйлек кигені маған қажет емес. Ол барлық жағынан да
өзін дамытып, лайықты дәрежеде нарықта өзін ұсына білуі
керек.
Нейромарткеингте бір адам туралы шешім қабылдау
үшін ол туралы тоғыз рет есту немесе кору керек дейді.
Мысалы, менің кітабымды сатып алу үшін, ол туралы әле-
уметтік желіде тоғыз түрлі пост көруің мүмкін немесе до-
сың мен туралы айтып берді, бэлкім теледидардан көріп
калган боларсың. Осының барлығы - біздің түлға болып
қалыптасуымызға, дамуымызға, өзімізді қымбатқа сатуы-
мызға септігін тигізетін қүралдар. Сондықтан да, әлеумет-
тік желіні өз пайдаңа қажетінше қолдана біл, қоршаған ау-
диторияда өзің туралы жақсы пікір қалыптастыр.
¥ с та болсаң өз атыңды брендке айналдыр, кәсіпкер бол-
сап, өз бизнесіңді брендке айналдыр.
170
ЕКІНШІ БОЛМА
Тағы да бір айтарым, бүгінгі күн, ол - ертеңнің баласы.
■Іріншсктің ертеңі бітпейді» деп бекерден айтылмаған.
( 'ондықтан да, ақыры, жеңіс жолында жүріп, өзіңді жеңуге
і мрыссаң, оны ертеңнен емес, бүгін баста!
«Ертең» деген сөзді үмыт!
171
|