6. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АҚПАН РЕВОЛЮЦИЯСЫ
Э к о н о м и к ал ы қ күйзеліс ж ә н е орыс әскерлерін ің ж алғасы п жатқан
и м п ер и ал и с та соғыс майдандарындағы ж еңілісі, сондай-ақ елде жұмыс-
шы қозғалы сы мен аграрлы қ козғалы сты ң өсуі, соны ң ішінде жеңіліс та-
пкан ы на қарам астан, Орта А зия мен Қ азақстан н ы ң байырғы халқы ны ң
1916 жы лғы көтерілістері Ресейдің орасан зор апат алдында тұрғанын
дәлелдеді. М ұны ң бәрі д ем ократи ялы қ күш тер, соны ң ішінде жүмысшы
табы да, ш аруалар да патш а өкім етіне қарсы шешуші штурмға дайында-
лып ж атқан кездегі Ресейдегі револю циялық дағдарыстың көрінісі болды.
К азақстан ең бекш ілерінің өсе түскен револю циялы қ қозғалы сы ны ң сол
күндердегі жалпыресейлік оқиғалармен тығыз байланысын илецк жандар-
мы ны ң мойы ндауы дұрыс сипаттайды, 1917 жылғы 19 ақпанда «жалпы
ж ұм ы сш ы ларды ң (О ры нбор—Т аш кент т. ж. —
Ред
.) көңіл күйі казіргі
уақытта тым күйгелек ж ән е ж елікпелі, мүның өзі қазіргі кезде (Ресей. —
Ред
.) бастан кеш іріп ж атқан саяси ж әйітпен ерекійе байланысты болып
оты р».163
1917 жылдың акпанында Ресейде бурж уазиялы қ-демократиялы қ рево
лю ция ж еңіп, патша өкіметін құлатты.
Ресейдегі Ақпан революциясынан кейінгі жағдайдыңөзіндік ерекшелігі
бурж уазияны ң ж ән е бурж уазияланы п алған помещ иктердің органы —
Уақытш а үкімет ж әне жұмысш ы табының, шаруалар мен солдаттардың
органы — П етроград ж ұмысш ы ж ә н е солдат депутаттары ны ң К еңесі
түріндегі қос өкімет болып табылады. Петроград Кеңесінде ж әне б асқ ада
К еңестердің көпш ілігінде меньш евиктер мен эсерлер басым, ал больше-
виктер азш ылы қта болды. Петроград К еңесінің 2 мың депутатынан (1917
жылғы наурыз) жұмысш ыларды ң өкілдері 844 депутат, ал калғандары —
едәуір бөлігі шаруалардан тұратын солдаттардың өкілдері болды. Кеңестің
больш евиктік фракциясы небәрі 50 адам еді. К еңестің атқару комитетінің
төрағасы болы п М ем лекеттік Д ум адағы м ен ьш еви ктік ф р ак ц и я н ы ң
жетекшісі Н. С. Чхеидзе, ал оны ң орынбасарлары болып меньшевик М. И.
Скобелев пен эсер А. Ф. Керенский сайланды. Уакытша үкімет Мемлекеттік
Д уманы ң У акы тш а комитеті мен Петроград Кеңесі жетекш ілерінің ара-
сындағы келісім негізінде қүрылды. М инистрлер К еңесінің төрағасы ірі
помещик к ін әз Г. Е. Львов, министрлер — кадеттер, октябристер ж әне ба
ска да буржуазиялы қ партиялардың өкілдері болды. Үкіметке бір ғана эсер
— А. Ф. К еренский кіріп, ол әділет министрі болды .164
6 5 6
Петроградтағы ақпан оқиғалары туралы хабар К азақстан
Достарыңызбен бөлісу: |